Bebeklerde İdrar Azalması

Bebeklerde İdrar Azalması Nedir?

Bebeklerde idrar azalması, sık rastlanan durumlar arasındadır. Tehlikeli olabilecek hastalıkların işareti olabilirken, çoğu zaman bir problemi işaret etmez. Mesanenin 2 görevi vardır. Bunlardan biri depolama, diğeri ise boşaltmadır. Böbreklerde idrar oluşumu gerçekleşir ve mesanede depolanır. Bebeklerde belli bir yaşa gelene kadar mesanenin işlevlerini omurilik yönetir.

Mesane dolduğunda omurilik sinyalleri alır ve daha sinyaller beyne ulaşmadan refleks olarak idrara çıkma durumu gerçekleşir. Bazı bebeklerde belli bir zaman içerisinde idrar azalması annenin dikkatini çeker. Böyle bir durumla karşılaşılınca ilk yapılacak şey; bebeğin günde ne kadar sıklıkla idrara çıktığının takibidir.

Günde 2-6 arası idrar yapan bebeklerde bu oranın günde 1’e düşmesi, bazı hastalıkların işareti olabilir. Özellikle böbreklerle ilgili bir probleme işaret edebileceği için bebeğin doyup doymadığı, su ihtiyacının karşılanıp karşılanmadığı değerlendirildikten sonra doktor kontrolü gerekebilir. Erkek bebeklerde idrar azalması, kızlara oranla daha az görülmektedir.

Bunun sebebi ise; erkek bebeklerde idrar yolunun kız bebeklere oranla daha uzun olmasıdır. İdrar yolu yani idrarın atılımını sağlayan tüp, kız bebeklerde kısa olduğu için idrar yolu enfeksiyonlarına daha açık hale gelirler.

Bebeklerde İdrar Azalması Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde idrar miktarında azalma bazen belirti göstermeyebilir. Yalnızca bez değiştirirken fark edilebilir ya da sık idrara çıksa da miktarında azalma gözlemlenebilir. Bununla birlikte görülen belirtiler, bazı hastalıkların teşhisinde önem arz etmektedir.

Genel olarak idrar azalması belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Yorgunluk
• Halsizlik
• Ayaklarda şişlik
• Mide bulantısı
• Kusma
• İştah kaybı
• Uyku problemleri

Bebeklerde İdrar Azalması Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde idrar azalmasının birçok sebebi vardır. İdrarda azalma çeşitli hastalıkların habercisi olabilir veya yalnızca mevsim koşullarından kaynaklanabilir. Yaz aylarında idrar miktarında azalma belli oranlarda normal kabul edilmektedir. Yazın idrar dışında ter ile de atılan toksinler, idrarda azalmaya neden olur. Günlük olarak bebeğin 2 kere idrara çıkması normal kabul edilir.

Bebeklerde idrar azalması nedenleri şu şekildedir;

• İdrar yolu enfeksiyonu: Bakterilerin idrar yoluna taşınmasıyla meydana gelir. Erkek bebeklerde %2, kız bebeklerde %8 oranında görülmektedir. İdrarda azalmaya sebep olan durumlar arasındadır. İdrarda azalmaya idrarda kötü koku ve idrar yaparken ağlama, iştahsızlık eşlik ediyorsa, idrar yolu enfeksiyonunun görülme ihtimali oldukça yüksektir.
• Nefrit (böbrek iltihabı): Böbrekteki nefronların iltihaplanmasıdır. Böbrek fonksiyonlarında bozukluğa yol açarak birçok belirtiye neden olur. İdrarda azalmanın sebepleri arasında olan nefritte vücutta şişlik izlenir ve bebeğin idrar kahverengi ya da kırmızıya çalan bir renktedir.
• Böbrek yetmezliği: İdrarda azalma yaşanması durumunda başlıca araştırılmak istenen hastalıklar arasında yer. Böbrek fonksiyonlarının zaman içerisinde çalışmaması anlamına gelmektedir. Kademeli olarak gerçekleştiği için erken fark edilmesi önemlidir. İdrarda azalmaya ek olarak iştahsızlık, soluk ten, kusma ve nefes darlığı belirtileri gösteren bebeğin mutlaka doktor tarafından kontrol edilmesi gerekir.
• Fimozis: Sünnet derisinin uç kısmındaki daralma olarak açıklanabilir. Erkek bebeklerde idrar miktarındaki azalmaya bu daralma sebep olabilmektedir. İdrarda azalma enfeksiyona, enfeksiyon da tıkanmalara kadar çeşitli rahatsızlıkları meydana getirebilir. Yine erkek bebeklerde peniste şekil bozukluğu, idrar azalması sebepleri arasındadır.
• Tıkanıklık: İdrar yollarında yaşanan tıkanıklıktır. İdrarda azalmaya sebep olarak tam tıkanıklık durumu yaşanabilmektedir. Az idrara çıkmanın yanı sıra karın ağrısı, huzursuzluk ve ağlama bebeğin gösterdiği tepkiler arasındadır.
• Yeterli beslenememe: Anne sütü alan bebekler ek gıdaya geçene kadar su tüketmezler. İdrar miktarında azalma yaşanıyorsa, bebeğin yeterli beslenememesi buna sebep olabilmektedir. Çoğu zaman anne sütünün azaldığının anlaşılmamasından da kaynaklanabilir. Ek gıdaya geçen bebeklerde ise su tüketiminin yeterli olmaması, idrarda azalmanın sıklıkla karşılaşılan nedenidir.

Bebeklerde İdrar Azalması Teşhisi

Bebeklerde idrar azalmasının birçok nedeni olabildiği için hastalığın belirlenebilmesinde bazı yöntemler uygulanır. Hasta öyküsü ve fiziki muayene teşhisin konulmasında ilk izlenen yoldur. Genellikle idrarla ilgili yaşanan problemler böbreklere ve idrar yollarına işaret ettiği için idrar tahlili, idrar kültürü, kan tahlili, ultrason ve biyopsi istenebilir.

• Hasta öyküsü: Bebekteki idrar azalmasının ne zaman başladığı, önceden ne kadar sıklıkla idrara çıktığı ve beraberinde görülen diğer belirtiler anneden dinlenerek bebeğin durumu araştırılır. Bu aşamadaki bilgiler bebeğin ne kadar süredir aynı problemli yaşadığı ve şiddeti değerlendirilir.
• Fiziki muayene: Fiziki olarak muayene edilen bebeğin, ateşli enfeksiyon riskine karşı ateşi ölçülür. Böbreklerinde ve kasıklarında dokununca ağrı olup olmadığı belirlenir. Erkek bebeklerde penis kaynaklı yaşanabilecek idrar azalmasının değerlendirilmesi için şekil bozukluğunun olup olmadığı kontrol edilir.
• İdrar tahlili: İdrar miktarında azalma böbrek hastalıklarına işaret ettiği için idrar tahlili alınır. İdrar tahlilinde enfeksiyon ve iltihap bulgusu rahatlıkla incelenebilir. Kum ve taş düşürme durumunda bebekler yetişkinler kadar ağrı çekmediği için idrar tahlili yöntemi, teşhis konulmasında etkilidir.
• İdrar kültürü: Kültür örneğinde idrar yollarında meydana gelen enfeksiyon ve benzeri durumlar net bir şekilde ortaya çıkar, bakteriler tanımlanabilir. İdrar kültüründe idrara kan karışması veya protein görülmesi böbrek hastalıklarına işaret eder.
• Kan tahlili: Kan sayımı damar yolundan kan alınmasıyla yapılır. Kandaki değerler incelenerek, böbrek hastalıklarının incelenmesi kolaylaşır. Ayrıca idrardaki azalma sebebinin belirlenebilmesi için başvurulan başlıca ek teşhis yöntemlerindendir. Kandaki üreye ve kreatine bakılır.
• Ultrason: Görüntüleme sistemlerinden biri olan ultrason ile idrar yollarında ve böbreklerdeki durum incelenir. Yapı ve boyut hakkında bilgi edinmek için ultrasona başvurulur.
• Biyopsi: Nadir de olsa diğer testlerde idrar azalmasının ciddi bir hastalığa işaret ettiği durumda biyopsi uygulaması yapılır. Anestezi altında gerçekleşen işlemde, ince bir iğne yardımıyla deri altına inilir. Alınan örnekler laboratuvara gönderilerek, sonuç beklenir.

Bebeklerde İdrar Azalması Tedavisi

Bebeklerde idrar azalmasına sebep olan durum belirlenerek uygun tedavi yöntemi belirlenir. Böbrek hastalıkları ve enfeksiyonlarda çoğu zaman ilaç tedavisi yeterli olmaktadır. İltihaplanmalarda başvurulan antibiyotik tedavisi ile verimli sonuçlar alınır. Ayrıca beslenme programı, diyaliz ve böbrek nakli, sünnet gibi tedavi yöntemlerinden de yararlanılır.

• İlaç tedavisi: İdrarda azalma idrar yollarındaki enfeksiyondan, böbrek iltihaplarından kaynaklanıyorsa uygun ilaç tedavisi uygulanarak enfeksiyonun vücuttan atılması sağlanır. Böylece idrar azalma durumu ortadan kalkar ve bebek normal idrar çıkarma sıklığına döner. Bu süreç 10 günü bulabilmektedir. Ardından doktor tekrardan tahlilleri isteyerek enfeksiyon veya iltihabın geçip geçmediğini irdeler.
• Beslenme programı: Hastalıklar dışında idrar azalması anne sütünün yetersiz gelmesi ya da su tüketiminin az olmasından yaşanıyorsa, doktor kontrolünde bir beslenme programı uygulanır. Bebeğin doyduğunun anlaşılması için anneye bilgilendirme yapılır. Sağlıklı bir beslenme programı ile durum ortadan kalkabilir.
• Diyaliz: Böbrek normal şekilde çalışmıyorsa çeşitli şikayetlere neden olur. Böbreğin görevi cihaz yardımıyla yapılır. İdrar azalması da bunlardan biridir ve hastalığın tedavisiyle birlikte şikayette azalma yaşanır.
• Böbrek nakli: Yalnızca idrar azalması değil, böbreğin görevini yapmamasından kaynaklı olarak başvurulan tedavi yöntemidir. Nadir olarak rastlanır ve diyalize girmesi gereken bebek için uygun görülür. Sağlıklı bir böbreğin nakil işlemi gerçekleştikten sonra kişinin artık diyalize girmesine gerek kalmaz ve şikayetler de kısa sürede ortadan kaybolur.
• Sünnet: İdrar azalma probleminin erkek bebeklerde penis şekil bozuklukları, tıkanmalar ve sünnet derisinin daralması gibi nedenlere dayandığında sünnet önerilen bir tedavi şeklidir. Acil durumlarda ise bebeğe hemen müdahale edilerek problemlerin ortadan kalkması sağlanır.

Bebeklerde İdrar Azalması Tedavi Edilmezse

Bebeklerde meydana gelen idrar azalması çoğu zaman ciddi bir hastalığa işaret etmediği için sorun teşkil etmeyebilir. Özellikle yaz aylarında fark edildiyse gözlem altında tutularak, bebeğin ne kadar terlediği incelenebilir. Bazı durumlarda ise bebeğin az miktarda idrar yapması, ciddi hastalıkların habercisidir. Böbrek yetmezliği, böbrek ve idrar yolunda yaşanan hastalıklar tedavi edilmelidir.

Tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon diğer organlara zarar verebilmekte, bebeğin ateşlenerek farklı rahatsızlıklar geçirmesine neden olabilmektedir. Böbrek fonksiyonlarındaki azalma, zamanla daha kötü bir hal alarak gelişim geriliğine neden olur. Bu nedenle teşhis konulduğunda uygun tedavi yöntemi mutlaka uygulanmalıdır.

Bebeklerde İdrar Azalmasına Ne İyi Gelir?

Bebeklerde idrar azalmasına iyi gelen ve uygulanabilecek yöntemler söz konusudur. Sıcak su torbası bu yollardan biridir ve bebeğin idrara çıkmasına yardımcı olur. Beslenme şeklinde yaratılacak değişiklik de iyi gelebilmektedir. Bebeğin günlük su tüketimi artırılarak, ek gıdaya geçen bebeklerde tuz tüketimi minimumda seyretmelidir.

Enfeksiyonlarla savaşmak için yumurta, süt, peynir ve balık gibi yüksek proteinli yiyecekler tercih edilmelidir. Ilık banyo da bebeklerin rahatlamasını sağlar ve hafif böbrek ağrısı çekiyorsa hafifletir. İdrara çıkmasında ılık banyo oldukça iyi gelmektedir.

Bebeklerde İdrar Azalmasına Ne İyi Gelmez?

Bebeklerde idrar azalmasına iyi gelmeyen durumlar vardır. Bu durumlar genel olarak idrar azalmasına sebep olan hastalıklarla uygulanmaması gereken durumlardır. Örneğin; Böbrek yetmezliğinden dolayı idrar azalması yaşayan ve tedavi süreci devam eden bebeklere, potasyum ve fosfor içeren gıdalar iyi gelmemektedir ve sınırlandırılması önerilir.

İdrar azalması ile birlikte görülen iştahsızlık problemi nedeniyle sürekli bebeğin beslenmesi, kusmasına ve hazımsızlık yaşamasına neden olur. Meme veren anneler iştahsızlık halinde, sık sık ama zorlamadan süt vermeye çalışmalıdır.

Bebeklerde İdrar Azalması için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeklerde idrar azalması durumunda çocuk hastalıkları bölümü ve çocuk hastalıkları uzmanıyla görüşülmelidir.

İdrarda azalma yaz aylarında bir nebzeye kadar normal kabul edilse de günde 2 kereden az idrara çıkan bebeklerde idrarda kan, solukluk ve uzun süren halsizlik görülmesi halinde mutlaka bebek doktora götürülmelidir.