Dışkıda Mukus

Dışkıda Mukus Nedir?

Dışkının normal üretimi sırasında bağırsaklardaki hücrelerde bir miktar mukus üretilir. Bu dışkının normal yapısı için normal bir durumdur. Ancak bu dışkıda fark edilmeyecek derecedir. Mukuslu kaka veya sümüksü kakanın fark edilmesi normal olarak kabul edilmez ve mukusun aşırı üretildiğini gösterir. Bu durumda da bunun nedeninin bulunması gerekebilmektedir. Yetişkinlerde mukuslu kaka ortaya çıkabileceği gibi bebeklerde de oluşabilir. Dışkıda görülen aşırı mukusun ek bazı semptomlarla birlikte olma ihtimali yüksektir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir: 

1-) Dışkıda mukus ve kan 

2-) Karın ağrısı, kramp veya şişkinlik

3-) Bağırsak hareketlerinde veya alışkanlıklarında değişiklikler

Vücutta üretilen mukus doğaldır ve vücudun çalışma şeklinin çok önemli bir parçasıdır. Ağız, burun, sinüs, boğaz, akciğer ve bağırsak gibi birçok bölgeyi korumak ve normal işlevlerini sürdürmek için mukus üretilir. Çoğu zaman mukus berrak ve incedir. Bununla birlikte, hastalık, diyet veya çevresel faktörler bazen mukus kıvamını artırabilir. Mukusun rengi de çeşitli nedenlerden dolayı değişebilir.

Dışkıda Mukus Nedenleri Nelerdir?

Kalın bağırsağın mukoza zarı, dışkının vücuttan çıkışına yardımcı olmak için mukus üretir. Ancak üretilen bu mukus fark edilmeyecek düzeydedir ve genelde berrak bir renktedir.  

Dışkıda görünür mukus olması, bakteriyel enfeksiyonlar, anal fissürler, bağırsak tıkanıklığı veya Crohn hastalığı gibi birçok hastalığın işareti olabilmektedir. Genelde bu hastalıklarda dışkıda kan, irin, mide ağrısı gibi başla semptomlar da görülür. Dışkıda mukusun olası nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Bakteriyel Enfeksiyonlar

Bakteri kaynaklı bağırsak enfeksiyonları, dışkıda mukusa sık neden olan durumlardan biridir. Bağırsakta en sık enfeksiyon yapan bakteriler arasında Campylobacter, Salmonella, Shigella ve Yersinia bakterileri sayılabilir. Bu bakteriler genellikle gıda zehirlenmeleri ile vücuda girip bağırsakta enfeksiyona neden olurlar. Bakteriyel bağırsak enfeksiyonlarında görülebilecek diğer belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• İshal
• Kramp
• Kusma
• Mide bulantısı
• Ateş

Anal Fissürler ve Ülserler

Anal fissür diğer adıyla makat çatlağı, dışkının vücuttan çıktığı ve biriktiği bölge olan alt rektumun iç yüzeyindeki yırtıklardır. Genel olarak uzun süreli olan kabızlıklar gibi durumlar sonucu bağırsaktaki travmalar ile oluşmaktadır. 

Anal fissür, dışkılama sırasında oldukça fazla ağrıya neden olabilir. Bu durum fissürün şiddetine bağlı olarak değişse de genelde kişiler dışkılama yapmaktan bile korkar bir hale gelir. Bunun dışında dışkıda mukus da görülebilecek diğer bir semptomdur. Ağrıyı azaltmak için çeşitli ilaçlar kullanılabilse de esas olarak fissürün iyileşmesi için kabızlığın ortadan kaldırılması gerekir. Ülserler yani yaralar da anal fissürlere benzer nitelikleri taşır. Kemoterapi veya radyoterapi gören kişilerin bağırsaklarında mukozit adı verilen bir inflamasyon oluşabilir. Bu durum hastanede tedavi gerektirebilir.

Bağırsak Tıkanıklığı

İnce veya kalın bağırsağın kısmen veya tamamen tıkanması durumunda da dışkıda mukus oluşabilmektedir. Normalde bağırsak tıkanıklıklarında kişilerde dışkı ve gaz çıkaramama durumu oluşur. Ancak tıkanıklığın ilerisinde kalan dışkı parçaları ilk dönemlerde aşırı mukus ile dışarı çıkabilmektedir. Tıkanma, yiyeceklerin, sıvıların ve gazın bağırsaklardan normal şekilde hareket etmesini engeller. Tıkanma özellikle gelip giden şiddetli ağrıya neden olur.

Bağırsak tıkanmalarının en sık nedeni adezyon adı verilen genelde bir cerrahi sonrası oluşan yapışıklıklardır. Bunun haricinde fıtık, tümör gibi nedenler de bağırsak tıkanıklıklarına neden olabilmektedir. Özellikle kalın bağırsaklarda meydana gelen tıkanıklıklarda, hastanın yaşının ileri olması durumunda kanser düşünülmelidir ve buna göre tetkikler planlanmalıdır. Bunun haricinde divertikülit, iltihaplı bağırsak hastalıkları gibi birçok neden sayılabilir. Bağırsak tıkanıklıklarında başlıca görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir: 

• Gelip giden karaktere sahip şiddetli kramplar ve karın ağrıları 
• Kusma
• Karında şişkinlik ve genişleme 
• Kabızlık 

İrritabl Bağırsak Sendromu

İrritabl bağırsak sendromu, sindirim sistemi ve bağırsakları oldukça fazla etkileyen ve toplumda özellikle kadınlarda sık görülen bir hastalıktır. İrritabl bağırsak sendromu dışkıda mukusa neden olan bir diğer durumdur. Bunun dışında kendini mide krampları, şişkinlik, ishal ve kabızlık gibi semptomlarla da gösterir. Bu semptomlar genellikle zamanla geçme eğilimindedir. Ancak çeşitli durumlarda sürekli tekrarlarlar ve daha uzun sürebilirler. Genellikle ömür boyu süren bir sorundur ve bununla yaşamak kişi için oldukça zor bir durumdur. Direkt bir tedavisi olmasa da çeşitli diyet değişiklikleri ve ilaçlarla semptomlar kontrol altına alınabilmektedir. 

İrritabl bağırsak sendromunun nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Ancak durumun oluşmasında birçok faktörün rol oynadığı düşünülmektedir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: 

Bağırsak kaslarında kasılmalar: Bağırsak kasları dışkının yumuşak veya sert çıkmasında etkili bir faktördür. Kasların fazla kasılması ve dışkının hızlı bir şekilde dışarı çıkması ishallere neden olurken, yavaş bir sindirim sistemi de kabızlığa neden olmaktadır. İrritabl bağırsak sendromu da dışkı şeklinde bu şekilde değişikliklere neden olabilmektedir. Hasta bir anda ishal veya kabız olarak karın ağrısı yaşar. Daha sonra dışkının çıkarılması ile de o an rahatlar. 

Sinir iletimindeki bozukluklar: Sindirim sisteminde birçok sinir ağı bulunmaktadır. Özellikle bağırsaklarla ilgili olan sinirlerdeki anormallikler karında şişkinlik, gaz gibi durumlara neden olarak kişinin oldukça rahatsız hissetmesine neden olabilmektedir. İrritabl bağırsak sendromunda da bu sinirler de anormallikler olabileceği düşünülmektedir. 

Şiddetli enfeksiyon ve stres: İrritabl bağırsak sendromu, bakteri veya virüs kaynaklı bir bağırsak enfeksiyonundan sonra ortaya çıkabilmektedir. Bu durum bağırsaklarda aşırı bakteri üremesiyle alakalı da olabilmektedir. Bunun dışında günlük hayatta strese daha fazla maruz kalan kişilerde irritabl bağırsak sendromunun daha sık ortaya çıktığı tespit edilmiştir. 

İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları

İnflamatuar bağırsak hastalıkları, bağırsakları etkileyen kronik iltihabi durumlardır. Başlıca hastalıkları ülseratif kolit ve crohn hastalığıdır. Ülseratif kolit yalnızca kalın bağırsağı etkilerken, crohn hastalığı ağızdan anüse kadar sindirim sisteminin herhangi bir bölümünü etkileyebilmektedir. İnflamatuar bağırsak hastalıkları her yaştaki insanda ortaya çıkabilse de genelde 15-40 yaşları arasındaki insanları etkiler. İnflamatuar bağırsak hastalıklarının olası semptomları şu şekilde sıralanabilir: 

• Karın bölgesinde ağrı, kramp veya şişlik
• Tekrarlayan veya kanlı ishal
• Kilo kaybı
• Dışkıda mukus
• Aşırı yorgunluk

Bu semptomların hepsi herkeste olmak zorunda değildir ve bazı durumlarda kusma, anemi gibi ek semptomlar da ortaya çıkabilmektedir. Bunların dışında çok daha nadir olarak artrit, üveit, eritema nodozum ve sarılık gibi durumlar da görülebilir. İnflamatuar bağırsak hastalığının semptomları genelde alevlenme ve remisyonlarla seyreder. Yani sürekli olarak semptom olan ve olmayan dönemler ortaya çıkar. 

İnflamatuar bağırsak hastalıklarının nedeni tam olarak bilinmese de çeşitli faktörlerin bu konuda rol oynadığı düşünülmektedir. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Genetik faktörler ve ailede hastalığın bulunması
• Bağışıklık sistemi ile ilgili problemler
• Crohn hastalığı için uzun süreli sigara içiciliği 

Yeme Alışkanlıkları ve Alerjiler

Fındık, laktoz veya glüten ile ilişkili olanlar gıdaların aşırı tüketilmesi ve bunlara alerji gelişmesi durumunda da dışkıda mukus ortaya çıkabilmektedir. Bu maddelere karşı gelişen alerjilerde ortaya çıkabilecek diğer belirtiler şu şekilde sıralanabilir: 

• Şişkinlik
• İshal
• Döküntüler
• Kabızlık

Hekim genellikle böyle durumlarda bu maddeye karşı bir alerji mi yoksa bir intolerans mı olduğunu anlamaya çalışır ve buna uygun testler yapabilir. Bazı gıdaların yenmesinden hemen sonra başlayan şikayetler de hekime başvurulmalıdır. 

Dışkıda Mukus Teşhisi

Dışkıda mukus şikayeti olan kişiler, bir hekime başvurmalıdır. Hekim, hastadan öncelikle ayrıntılı bir tıbbi öykü alır daha sonra da gerekirse uygun fizik muayeneyi yapar. Daha sonra dışkıyı incelemek için hastadan dışkı örneği istenir. Dışkı parazit, bakteri enfeksiyonları veya diğer hastalıkları değerlendirmek için laboratuvarda incelenir. Laboratuvarda dışkı incelemesi bazen gerek duyulmadığı zamanlarda bile diğer hastalıkların dışlanması için gerekli olabilmektedir. Bu incelemelerde var olabilecek enfeksiyonlar, özellikle başka bölgelere seyahat eden kişilerde daha sık düşünülür. 

Bu değerlendirmeler özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişilerde yapılır. Bu kişilerde veya genç erişkinlerde yüksek ateş, şiddetli dehidratasyon (susuz kalma) gibi durumlar hastalığa eşlik ediyorsa genellikle campylobacter, salmonella veya shigella gibi bakteriler için testler yapılır. Bunun sonucunda da antibiyotik tedavisi gibi yöntemler gerekiyorsa uygulanır. 

Yukarıdaki bakterilere yönelik yapılan testlerin negatif olması durumunda, aeromonas, plesiomonas, yersinia enterocolitica gibi daha az yaygın bakteri türleri veya virüs, parazit gibi mikroorganizmalar araştırılır. 

Bununla birlikte, dışkı örneğinin yanı sıra, kan testleri de istenebilir. Kan testlerinde de bazı hastalıklarla ilgili olan belirteçler incelenebilir. Tüm bunlar dışında hem tanıyı doğrulamak hem de tanıyı bulmak için sindirim sistemi kolonoskopi ve endoskopi ile kamera yardımıyla görüntülenebilir. Bu yöntemler özellikle inflamatuar bağırsak hastalıklarının teşhisinde oldukça yardımcıdır. Bazı durumlarda da tomografi ve emar gibi görüntüleme tetkiklerine ihtiyaç duyulabilir. 

Dışkıda Mukus Tedavisi

Dışkıda bulunan bakteri enfeksiyonlarının mukusa neden olduğu durumlarda antibiyotik tedavileri uygulanabilir. Ancak bakteri kaynaklı enfeksiyonlarda bile her zaman antibiyotik kullanmak gerekmeyebilmektedir. Gıda zehirlenmesi ile oluşan enfeksiyonlarda tekrar oluşma olasılığını engellemek için yemek yenilen yerleri ve alışkanlıkları değiştirmek gerekebilmektedir. Bu yeme alışkanlıklarının değiştirilmesi gıda alerjileri için de geçerli bir durumdur.

Bazı durumlarda, doktor tarafından yazılan ilaçların uzun süreler boyunca kullanılması gerekebilmektedir. Örneğin crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarında, var olan iltihabi reaksiyonu baskılamak amacıyla özellikle alevlenme dönemlerinde bazı ilaçlar kullanılır. Ülseratif kolitte ise ilaç kullanımı dışında sık tekrarlama durumlarında, bağırsağın bir bölümünün alınması gerekebilir.  

Anal fissür gibi durumlarda ise tedavide kesinlikle yeme alışkanlıkları gözden geçirilmeli ve dışkı yumuşatılmalıdır. Dışkının yumuşaması ile çatlak olan bölgeye olan travma azaltılır. Böylelikle çatlak kendiliğinden iyileşme dönemine girer. Ancak kontrol altına alınamayan durumlarda, anal fissür için ameliyatlar uygulanabilmektedir. Bunlarında dışında sürekli olarak kabızlık ve ishal gibi bağırsak bozuklukları yaşayan kişiler, irritabl bağırsak sendromuna sahip olanlar, probiyotik takviyelerini deneyebilimektedir. Probiyotikler yararlı bakterileri içerir ve bağırsağı düzenler. 

Dışkıda Mukus Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Dışkıda mukusa neden olan durumlardan bazılarının tedavi edilmemesi durumunda çeşitli komplikasyonlar oluşabilmektedir. Şiddetli bakteriyel enfeksiyonların tedavi edilmemesi enfeksiyonun daha da şiddetlenmesine sebep olabilmektedir. Anal fissür gibi durumlar ise kendiliğinden düzelebilse de ilerlemesi durumunda kişiye oldukça fazla acı verir ve kişiyi ameliyata zorunlu bir hale getirebilir. İnflamatuar bağırsak hastalıklarının tedavi edilmemesi durumunda da kişinin dışkı düzeni ve sindirim sistemi çalışma şekli tamamen bozulabilmektedir. Tüm bunlar nedeniyle kişilerin bu mukusun nedeni anlamak ve tedavisi yaptırmak için bir hekime başvurması gerekir. 

Bebeklerde Dışkıda Mukus

Yaşamın ilk aylarında genelde sadece anne sütü ile beslenme nedeniyle kaka şekli yetişkinlerden oldukça farklıdır. Bu yüzden dışkının normal olup olmadığını da anlamak oldukça zor olmaktadır. Mukus bebeklerde normal dönemlerde ortaya çıkabilse de bazen tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi bir hastalığın göstergesi olabilmektedir. 

Bebeklerde mukuslu kaka veya bebeklerde sümüksü kaka, her zaman endişelenmeyi gerektirmez. Bazı durumlarda dışkının geçişinin kolaylaşması için bir miktar daha fazla mukus üretilebilir. Dışkıdaki mukus genelde kaka üzerinde ince çizgiler, ipler gibi görünür ve yapışık bir kıvamdadır. Emzirilen bebeklerin dışkıları, gıdanın bağırsaklardan nispeten hızlı bir şekilde geçmesi sonucu mukuslu olmaya daha yatkındır. 

Bununla birlikte, bazen enfeksiyonlar, alerjiler ve daha fazlası dahil olmak üzere dışkıda mukusa neden olabilecek tıbbi hastalıklar da bulunur. Bakteriyel veya viral bir enfeksiyon bebeklerde bağırsakları tahriş edebilir ve iltihaplanmaya neden olabilir. Sonuç olarak da dışkıda mukus oranı artar. Enfeksiyona işaret edebilecek ek semptomlar arasında ateş ve huysuzluk bulunur. Enfeksiyon sonucunda genellikle bebeklerde yeşil sümüksü kaka ortaya çıkar. Hatta bazı durumlarda kanlı mukuslu kaka bile görülebilir.  

Gıda alerjileri de bebeklerde bir inflamasyon yaratarak dışkıda mukusa neden olabilmektedir. Bu belirtiler genellikle bir bebeğin yaşamının ilk iki ayında ortaya çıkar. Bir bebeğin gıda alerjisine sahip olabileceğine dair diğer işaretler şunlardır:

• Huysuzluk 
• Kusma
• Kanlı dışkı

Diş çıkaran bebeklerde de huysuzluğun yanı sıra dışkıda mukus görülebilmektedir. Bunun nedeninin ağızda aşırı tükürük oluşması olabileceği düşünülmektedir. Kistik fibrozis adı verilen bir hastalıkta da dışkıdaki mukus miktarı artabilir. Bunun haricinde dışkı kötü kokulu ve yağlı olma eğilimindedir. Bu çocuklarda kilo almada zorluk, büyüme problemleri gibi ek birçok durum gelişir. Akciğer, pankreas gibi organlarda da problemler oluşur ve mukus üretimi artar.

İntususepsiyon adı verilen durum bebeğin bağırsaklarının birbiri içine girmesi olarak tanımlanabilir. Bu acil bir durumdur. Çünkü bağırsaktaki kan akışı zamanla engellenerek bağırsak kayıplarına neden olabilir. Sonuç olarak, bebekte tıkalı bölgenin ilerisindeki dışkının ilerlemesiyle koyu kırmızı jöle renginde mukus görülebilir. 

Bebeğin kakasındaki mukus tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Enfeksiyonlarda özellikle sıvı kaybı engellenmeye çalışılır ve ateş varsa düşürülür. Alerji durumlarında belirli gıdalardan kaçınmak gerekebilir. İntususepsiyon gibi durumlarda ise ameliyat tercih edilir. 

Dışkıda Mukus için Hangi Doktora Gidilir?

Dışkıda mukus için genel olarak gidilmesi gereken bölüm dahiliyenin bir dalı olan gastroenterolojidir. Ancak nedenin bilindiği durumlarda farklı bölümlere de başvurulabilir. Anal fissür ve bağırsak tıkanıklıkları için genel cerrahi bölümüne başvurulabilir. Belirli bir miktar mukusun dışkı ile atılması normal olarak kabul edilebilse de fark edilecek seviyede büyük miktarlar genelde altta yatan bir durumu işaret eder. Fazla mukusun fark edilmesi durumunda semptomların süresi, şekli gibi bilgileri kayıt edip bir hekime başvurmalıdır.