İnce Bağırsak Hastalıkları

İnce Bağırsak Hastalıkları Nedir?

İnce bağırsaklar insan sindirim sisteminde bulunan temel organlardan biri olup kişilerin tükettiği gıda maddelerinin sindirim ve emilim işlevlerinin gerçekleştirilip kana verildiği ana merkezdir. Bu görevine ek olarak ince bağırsakların birçok çeşitli görevi bulunmaktadır. İnsan vücudunda bulunan en büyük endokrin organlardan biri olan ince bağırsak ayrıca insan immun sisteminde de çok önemli görevler edinmektedir.

İnce bağırsaklar insanda bulunan organlar içinde vücuttan direk dışarıya açılan en büyük yüzeyi oluşturmaktadır. Normalde ince bağırsakların birkaç metre uzunluğunda olmasının aksine ince bağırsak yapısı insanda bulunan mide ya da kolon gibi diğer sindirim sistemi organlarına kıyasla daha nadir hastalık oluşturmaktadır. İnce bağırsak hastalıkları sıklıkla hastaların geçirdiği ameliyata ya da yapışıklığa bağlı tıkanıklık durumları, bağırsakta gözlenen inflamatuar durumlara bağlı gelişen hastalıklar ve bağırsağın iskemisine (kanlanma eksikliği) bağlı hastalıklardır. Tüm bunların dışında da ince bağırsak hastalıkları bulunmakla birlikte bu duruma kanser, radyasyon ya da doğumsal anomaliler neden olmaktadır.

İnce Bağırsak Hastalıkları Nelerdir?

İnce bağırsaklar duodenum, jejenum ve ileum olmak üzere 3 kısımdan oluşan bir organ yapısıdır. İnce bağırsaklarda görülen hastalıklar bu kısımlarda anormalliklere yol açarak ortaya çıkmaktadır. İnce bağırsak hastalıkları şu şekilde sıralanabilir ;

• İnce Bağırsak Obstrüksiyonu: İnce bağırsaklarda meydana gelebilen mekanik ince bağırsak obstrüksiyonlarının iki sık nedeni bulunmaktadır. İnce bağırsak obstrüksiyonları sıklıkla önceden hastaların olduğu ameliyatlara bağlı gelişen ya da sıkışmış ince bağırsak bölümünün fıtıklaşması sonucunda meydana gelmektedir.
• Paralitik İleus (Adinamik İleus): Paralitik ileus tablosu hastalarda meydana gelebilen ince bağırsak kaslarının felç olması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Hastalarda paralitik ileus geliştikten sonra ince bağırsak peristaltizminde durma ortaya çıkacağından dolayı tıkanmalar olabilmektedir.
• İntestinal Psödo – Obstrüksiyon: Tekrarlayan karında hava ve sıvı birikimi sonucu ortaya çıkan intestinal psödo – obstrüksiyon hastalarda uzun süreli gelişim sürdüren bir durumdur. Gerçekleşen bu duruma sıklıkla ishal ve kusma gibi semptomlar eşlik etmekle birlikte intestinal psödo – obstrüksiyon ince bağırsaklardansa insan kolon organında daha sıklıkla hekimlerin karşısına çıkmaktadır.
• Crohn Hastalığ: İltihabi bağırsak hastalığı olarak ifade edilebilen chron hastalığı bağırsaklarda gözlenen iltihabi hastalıklardan ince bağırsaklarda görülen formdur. Crohn hastalığı hastalarda ağız bölgesinden anüs bölgesine kadar tüm sindirim sistemi organ yapılarını tutabilen iltihabi lezyonların görülebildiği bir hastalıktır tipidir.
• İnce Bağırsak Fistülleri (intestinal – Enterik Fistül): Fistüller insan sindirim sistemindeki içi boş organ yapılarında meydana gelebilen anormal yolaklardır. Enterik fistüller hastalarda oldukça ciddi sorunlar meydana getirip ölüm oranlarını yükseltebilmektedir. Hastalarda meydana gelen fistül yapıları sıklıkla geçirilen karın ameliyatları sonucunda oluşmaktadır.
• İnce Bağırsak Tümörleri: İnce bağırsaklarda adeno karsinom, lenfoma ve sarkom gibi çeşitli kanserler meydana gelebilmektedir. Bunlara ek olarak lipom ya da leomiyom gibi iyi huylu tümör tipleri de bulunmakradır. İnce bağırsaklarda tümör oluşumu çok sık oluşan bir durum olmamakla birlikte tümör gelişimi sonucunda ortaya çıkan semptomlar tümör hastalığına spesifik olmadığı için tanı konulması zor bir durumdur.
• Radyasyon Enteriti: Tüm sindirim sistemi organlarında olabildiği gibi ince bağırsaklarda da radyoterapi sebepli kalınan radyasyon etkisiyle çeşitli hasarlar meydana gelebilmektedir.
• Meckel Divertikülü: Meckel divertikülü anne karnındaki gelişim safhalarında bulunan ancak sonradan kaybolması gereken bir kanalın artığı olarak oluşmaktadır. İnsanlarda en sık karşılaşılan konjenital (doğumsal) gastrointestinal sistem anomali olan meckel divetikülü erkeklerde kadınlara oranla iki kat daha fazla gözlenmektedir.
• Mezenterik İskemi: İnce bağırsakların ihtiyaç duyduğu kanlanmanın kesilmesi sonucunda mezenterik iskemi başka bir ifadeyle ince bağırsaklarda kangren gelişmesi olarak da tanımlanabilir. Ölümcül bir hastalık çeşidi olan mezenterik iskemi yaşlı kadınlarda daha sık karşılaşılan bir hastalık durumudur.
• Kısan Bağırsak Sendromu: İnce bağırsakların normalde olması gereken uzunluktan kısa olmasına kısa bağırsak sendromu adı verilmektedir. Bu hastalarda alınan gıdaların ince bağırsak kısalığı nedeniyle emilimi yeterince yapılamadığı için çeşitli gastrointestinal sistem semptomları gelişmektedir.

İnce Bağırsak Hastalıklarına Eşlik Eden Belirtiler (Semptomlar) Nelerdir?

İnce bağırsak hastalıkları sıklıkla hastaların geçirdiği ameliyata ya da yapışıklığa bağlı tıkanıklık durumları, bağırsakta gözlenen inflamatuar durumlara bağlı gelişen hastalıklar ve bağırsağın iskemisine (kanlanma eksikliği) bağlı hastalıklardır. Hastalarda görülen bu hastalıklar neticesinde birçok semptom ortaya çıkabilmektedir. Gözlenen bu belirtiler bazı hastalık tiplerinde aniden ortaya çıkabilen ve hastalarda acil müdahileler sebebiyet veren durumlar oluşturmaktadır. İnce bağırsak hastalıklarında ortaya çıkan belirtiler şu şekilde sıralanabilir ;

• İshal, 
• Karın ağrısı, 
• Bağırsak krampları, 
• Kabızlık,
• Kramp tarzı ağrı,
• Dışkıda kan gözlenmesi,
• Ateş, 
• Halsizlik ve yorgunluk,
• Ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, 
• Bulantı ve kusma, 
• İstemsiz kilo kaybı, 
• Dışkının renginin normalden farklı olması, 
• Ciltte kızarıklar meydana gelmesi, 
• Gaz ve kaka çıkışının olmaması
• Taşikardi
• İdrar çıkışında azalma
• Hipotansiyon
• Kanama
• Mineral dengesinde bozukluk

İnce Bağırsak Hastalıkları Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

İnce bağırsakta meydana gelen patolojik durumlara bağlı olarak ince bağırsak hastalıkları meydana gelmektedir. İnce bağırsak hastalıklarının birçok dış etkenler sebebiyle oluşabileceği gibi doğumsal olarak da gelişebilmektedir. Tüm bunlarla birlikte ince bağırsak hastalıklarına neden olabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir;

• İntestinal Lümeninin Obstrüksiyona Uğraması: İntestinal lümenin obstrüksiyona uğraması tümör, safra taşı ileusu, taşlaşmış dışkı, saç yutulması sonucunda bağırsaklarda birikip yumak oluşturması gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişmekte ve ince bağırsak hastalıklarına yol açmaktadır.
• Yapılan Cerrahi girişimler: Hatalara uygulanan karın içi cerrahi girişimler neticesinde ince bağırsaklarda fistül, daralma, divertikül ve fıtıklaşma gibi çeşitli hastalıklar gelişebilmektedir.
• Kemoterapi ve Radyoterapi Tedavisi: Birçok hastalık durumlarında hastalara uygulanabilen tedavi yöntemlerinden olan kemoterapi ve radyoterapi hastalarda ince bağırsak hastalıklarının gelişimine neden olabilmektedir.
• Tütün ve Tütün Ürünleri Kullanımı: Sigara, puro ve benzeri tütün ve tütün ürünleri kullanımı birçok hastalıkta olduğu gibi ince bağırsak hastalıklarının da oluşumunda başrolde yer almaktadır.
• Karın Zarı İltihabı Gelişimi (Peritonit): Karın zarlarında iltihaplanma görülmesi hastalarda paralitik ileus gibi ince bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Karın Travması: Hastaların maruz kaldığı karın travmaları ince bağırsakları etkileyerek çeşitli semptomlar oluşturmakta ve ince bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Bağırsak İskemisi: Bağırsağın iskemisi (kanlanma eksikliği) ince bağırsağı beslenmesinde ve emilen besinleri kana verilmesinde problemler yaratarak ince bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Genetik Yatkınlık: Yapılan çalışmalar neticesinde bazı ince bağırsak hastalıklarının oluşumunda genetik yatkınlığın bulunduğu ve bu genetik yatkınlığın genetik ince bağırsak hastalıklarının gelişimine neden olduğu belirlenmiştir.
• İlaç ya da Yasaklı Madde Kullanımı: Bazı hastalarda ince bağırsak hastalıklarının gelişmesinde ilaç ya da yasaklı madde kullanımı da sebep olarak gösterilmektedir. Kişilerin kullandığı antikolinerjik ilaçlar ve morfin gibi maddeler ince bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Arter Embolisi: Superior mezenterik arter de emboli oluşumu hastalarda ince bağırsak hastalıklarının oluşumuna neden olabilmektedir.
• Arter Trombozu: Superior mezenterik arter de trombozu durumunun oluşumu hastalarda ince bağırsak hastalıklarının oluşumuna neden olabilmektedir.
• Gelişen Alerjik Durumlar: Anne, baba ya da akrabada ince bağırsaklarla alakalı alerji öyküsünün bulunması veya bebeklik çağında gelişen alerjik durumlar kişilerde ince bağırsak hastalıklarının oluşmasına neden olabilmektedir.

İnce Bağırsak Hastalıkları Teşhisi

Genel cerrahi ve Dahiliyenin gastroenteroloji bölümleri kişilerde ortaya çıkan ince bağırsak Hastalıklarının teşhis ve tedavisini gerçekleştirmektedir. Hekim teşhis amacıyla şu yöntemlere başvuruda bulunabilmektedir ;

• Anamnez: Anamnez hastanın şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Hasta hekime başvuruda bulunduğunda hekim hastada ishal meydana gelmesi, kramp tarzında karın ağrısı olması, bağırsak krampları, kabızlık, dışkılama esnasında tuvalette kan gözlenmesi, ateşlenme, halsizlik ve yorgunluk, ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, bulantı ve kusma, istemsiz kilo kaybı oluşması, dışkının renginin normalden farklı olması, gaz ve kaka çıkışının olmaması gibi semptomları olup olmadığını dinleyip not ederek teşhis yöntemlerin ilk basamağını gerçekleştirmektedir. Ayrıca hekim hastanın aile öyküsünü, akraba evliliği mevcudiyetini ve ailede devamlı hastalık olup olamadığı gibi durumları da anamneze eklenir. Ardından hekim fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede hastanın ateşi, solunum sayısı, nabzı, tansiyonu, kanındaki oksijen saturasyonu (doygunluğu) değerleri not edilir. Ardından hekim hastanın boyu ve kilosu da ölçülerek not edilir. Bunun dışında hekim hastanın ;
• Genel duruma bakar ve ekstremite (el – ayak) muayenesi ile şişlik ve hassasiyet durumunu inceler,
• Herhangi bir cilt döküntüsü ya da başka cilt bulgusu olup olmadığını, ödemini
• Detaylı baş – boyun muayenesini yapar,
• Batın (karın) muayenesi ile karaciğer ve dalakta büyüme var mı bakar,
• Lenf düğümlerinde herhangi bir büyüme olup olmadığını inceler,
• Akciğer seslerini ve solunumu dinler,
• Karın üstüne stetoskopu koyarak bağırsak hareketlerini dinler,
• Kalp seslerini dinledikten sonra laboratuvar tetkiklerine geçer.
• Laboratuvar Tetkikleri: Laboratuvar tetkiklerinde ise hastadan kan, idrar, kemik iliği kültürleri alınır ve beyin – omurilik sıvısı incelemesi yapılır. Laboratuvarda hastanın kan hücresi değerleri, protein ve kan şekeri seviyesinin yanı sıra, böbrek fonksiyon göstergeleri, mineral düzeyleri, enfeksiyon varlığına dair antikor mevcudiyeti ya da yokluğu değerlendirilir. Yapılan diğer kültür testleri ile hastalık sebebi belirlenmeye çabalanır.
• Radyolojik Görüntüleme: Radyolojik görüntüleme yöntemlerinde hekimler hastalarda gözlenen hastalık durumunun tanı ve tedavisinin yapılabilmesi için radyasyon, yüksek frekanslı ses dalgaları, ya da manyetik alan kullan çeşitli görüntüleme aletlerini kullanarak hastalığı tespit etmeye çalışmaktadır. Hekim radyolojik görüntülemede ;
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Bu yöntem, manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Fizik muayene ve Laboratuvar sonuçlarıyla tam anlaşılamayan durumlarda veya ek bir hastalık varlığını mevcudiyetini saptamak ve ayırıcı tanı yapmak için kullanılabilir. Bu görüntüleme yöntemiyle ince bağırsak hastalıkları oluşumunun teşhisi konulabilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): ince bağırsak hastalıkları teşhisinde abdominal bilgisayarlı tomografi kullanılmaktadır. İnce bağırsak hastalıkları teşhisinde kullanılan abdominal bilgisayarlı tomografinin hastalıkların teşhisinden en önemli katkısı özellikle kanser durumlarında yapılacak olan evrelemenin yapılabilmesini sağlamaktır. Abdominal bilgisayarlı tomografi sayesinde kanserlerin metastaza uğrayıp uğramadığı, lenf nodlarını tutup tutmadığı ve ince bağırsağın nerelerini etkilediği gözlemlenebilmektedir. 
• Pozitron Emisyon Taraması (PET): ince bağırsak hastalıklarında kullanılan pozitron emisyon taraması sayesinde birçok ince bağırsak hastalığı tespit edilebilmektedir. Pozitron emisyon taramasında hastaların kanına radyoaktif özellikleri bulunan bir şeker verilmektedir. Kana verilen bu şeker hücreler tarafından kullanılır. Eğer bir hücre grubunda aşırı büyüme durumu mevcutsa o hücre grubu diğerlerine oranla daha fazla radyoaktif şeker tüketimi gerçekleştirmektedir. bu hücre grubunda oluşan radyoaktivite alanları pozitron emisyon taramasına özgü kamera çeşitleri ile tespit edilerek görüntülenebilmekte ve hastalığın hangi bölgede olduğu bulunabilmektedir.
• Ultrasonografi (USG): Ultrasonografi ses dalgaları kullanılarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. 
• Kolonoskopi: Kolonoskopi hekimin gerekli gördüğü durumlarda kullandığı on iki parmak bağırsağı ve kalın bağırsağı incelediği tetkik yöntemlerinin genel adıdır. Bu yöntemle hekim hastanın ince bağırsak hastalıklarını detaylı bir şekilde kamerayla görebilmekte ve herhangi bir fıtıklaşma var mı yok mu görebilir. 
• Direkt Karın Grafisi: ince bağırsak hastalıklarında kullanılan direkt karın grafisi ile hastalara herhangi bir kontrast madde verme ihtiyacı duymadan X – ışınları yardımıyla karın bölgesinin görüntüsü röntgen filmi yardımıyla tespit edilebilmektedir. Hastalarda meydana gelebilecek çeşitli ince bağırsak sorunlarında ilk başvurulabilecek yöntemlerden biridir. 
• Biyopsi: Yapılan diğer tanı tetkikleri sonucunda ince bağırsak hastalıkları sebep olan asıl sebep teşhis edilemediyse hekimler şüpheye düşüp buralardan biyopsi isteyebilirler. Biyopsi aracılığı ile alınan küçük doku örnekleri değerlendirilerek nodülün ya da özofagus dokusunun kötü ya da iyi huylu olup olmadığı araştırılır.  Bu yüzden biyopsi ince bağırsak hastalıkları sık kullanılan tanı yöntemlerinden biridir.

İnce Bağırsak Hastalıkları ve Tedavileri

İnce bağırsak hastalıklarının tedavisi; ince bağırsak hastalığına yol açan etkenlerin bulunup bu etkenlere yönelik tedavi uygulanması ile yapılmaktadır. İnce bağırsak hastalıkları tedavisinde laparatomi, nazogastrik dekompresyon (sonda takılması), sıvı elektolit düzenlenmesi; steroid antibiyotik, immünmodülator tedavi uygulanması ve biyomedikal tedavi gibi çeşitli medikal tedavi yöntemlerle yapılabilmektedir. Ayrıca ince bağırsak hastalıklarında cerrahi ve radyoterapi de çok sık uygulanan tedavi yöntemleri arasında yer almaktadır.

İnce bağırsak hastalıkları bitkisel tedavisi gibi tıp alanından uzak, doğruluğu ispatlanmamış yöntemlere başvurulmaması ve uzman bir hekime danışılması hastaların sağlığı için oldukça önemlidir.

İnce Bağırsak Hastalıkları Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

İnsanlarda ortaya çıkabilen birçok ince bağırsak hastalığı tipi bulunmaktadır. Bu tespit edilebilen ince bağırsak hastalıklarına da neden olabilen birçok faktör tespit edilmiştir. Eğer ince bağırsak hastalıklarında gerekli uygun görülen tedavi yapılmaz ise hastalar için mortal (ölümcül) olabilecek komplikasyonların ortaya çıkması işten bile değildir.

Bunun dışında ince bağırsak hastalıklarının tedavisi yapılmaz ise hastalarda karın ağrısı, bağırsak krampları, kabızlık, halsizlik ve yorgunluk, ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, istemsiz kilo kaybı, taşikardi (kalp atımında artma) , idrar çıkışında azalma, hipotansiyon, kanama ve mineral dengesinde bozukluk artarak devam ederek hastaların hayat kalitelerini oldukça düşürecektir.

İnce Bağırsak Hastalıkları Ameliyatı

İnce bağırsaklar insan sindirim sisteminde bulunan temel organlardan biri olup kişilerin tükettiği gıda maddelerinin sindirim ve emilim işlevlerinin gerçekleştirilip kana verildiği ana merkezdir. Bu görevine ek olarak ince bağırsakların birçok çeşitli görevi bulunmaktadır. Bu sebeplerle ince bağırsak hastalıklarının insan yaşamı için tedavisi elzemdir. İnce bağırsak hastalıklarının tedavisinde cerrahi uygulamalar çok sık bir şekilde yapılmaktadır.

İnce bağırsak hastalıkları cerrahi tedavileri arasında hastalıklara göre değişebilmekle birlikte laparotomi (karnın açılarak bakılması ve tedavi yapılması), cerrahi drenaj (sıvı boşaltılması) ve cerrahi rezeksiyon ( bir organın tamamını ya da bir bölümü çıkarma) ile çeşitli ameliyat teknikleri uygulanarak ince bağırsak hastalıklarının tedavisi yapılmaktadır.

Gebelikte İnce Bağırsak Hastalıkları

İnce bağırsak hastalıklarının gebelik döneminde ortaya çıkması ya da daha önceden tedavi edilmiş ince bağırsak hastalıklarının nüks etmesi hamilelik döneminde gözlenebilecek durumlardır. Bu hastalıklardan bir olan crohn hastalığında eğer gebelik öncesinde gerekli tedavi uygulanmış ise bebeklerde sorun meydana gelmemektedir. Ancak crohn hastalığı anne adaylarında gebelik sürecinde tekrarlayabilmekte ve bebek üzerinde sıkıntılı sonuçlar yaratabilmektedir. Bu sebeple gebelerde erken doğum sorunu ortaya çıkabilmekte ve prematür bebekler (erken doğmuş) meydana gelebilmektedir.

Bebek ve Çocuklarda İnce Bağırsak Hastalıkları

Bebek ve çocuklarda da aynı diğer yetişkinlerde olduğu gibi semptomlar vererek gelişen ince bağırsak hastalıkları oluşabilmektedir. Bebek ve çocuklarda ince bağırsak hastalıkları geliştiği takdirde hastalığın teşhis ve tedavisini çocuk cerrahisi bölümü üstlenmektedir.

Çocuk cerrahisi uzmanı nedeni doğumsal ince bağırsak hastalıkları anomalileri olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilen ince bağırsak hastalıkları durumunda hastalara yetişkinlerde olduğu gibi tedavi seçeneklerinden en uygun tedavi seçeneğini tedavi dozlarını da ayarlamak suretiyle bebek ve çocuklar için uygulayabilmektedir.

İnce Bağırsak Hastalıklarında Hangi Doktora Gidilir?

İnce bağırsak hastalıkları ile asıl olarak ilgilenen hastalıkların tanı ve teşhisini yapıp tedavi eden ve hastaların takiplerini sağlayan Genel Cerrahi bölümü ve Dahiliye bölümünün Gastroenteroloji dalı olmak üzere iki bölüm ilgilenmektedir.

Hastalarda İshal, karın ağrısı, bağırsak krampları, kabızlık, kramp tarzı ağrı, dışkıda kan gözlenmesi, ateş, halsizlik ve yorgunluk, ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, bulantı ve kusma, istemsiz kilo kaybı, dışkının renginin normalden farklı olması, ciltte kızarıklar meydana gelmesi, gaz ve kaka çıkışının olmaması, taşikardi, idrar çıkışında azalma, hipotansiyon ve kanama gibi semptomlar varlığında hastaların mutlaka Genel Cerrahi uzmanı hekime ya da Dahiliye bölümünün Gastroenteroloji uzmanı hekime görünmesinde fayda vardır.