Mide Kanseri Ameliyatı Nedir?

Mide kanseri ameliyatı; midede bulunan kanserin türüne ve evresine bağlı olarak kanserli hücreyi, midenin bir kısmını, tamamını ve yakınlardaki bazı lenf düğümlerinin çıkarılmasını içeren cerrahi bir prosedürdür. Yapılan işlemde mümkün olduğu kadar midenin yerinde bırakılması hedeflense de bazı durumlarda midenin tamamının yanında lenf düğümleri ve başka organların da alınması gerekebilir. Çünkü mide kanserlerinin çoğu önce lenf düğümlerine daha sonra diğer organlara yayılır. 

Mide Kanseri Ameliyatı Çeşitleri

Mide kanserinin tedavi edilmesinde en etkili yöntemlerden biri mide kanseri ameliyatıdır. Bu ameliyatın türü genellikle, kanserin midenin hangi kısmında olduğuna ve çevresindeki dokulara ne kadar yayıldığına bağlıdır. Farklı tekniklerle uygulanabilen mide kanseri ameliyatı türleri aşağıdaki gibidir;

Endoskopik Rezeksiyon

Mide kanseri ameliyatı türlerinden endoskopik mukozal rezeksiyon ve endoskopik submukozal rezeksiyon, sadece çok erken evre kanser vakalarında, kanserin lenf düğümlerine yayılma riski çok düşükse uygulanır. Bu işlem için ciltte kesi yapılmazken, bir endoskop (ucunda küçük bir kamera bulunan uzun, esnek bir tüp) boğazdan mideye doğru yönlendirilir ve cerrahi işlem yapılır. 

Subtotal (parsiyel) Gastrektomi

Subtotal (parsiyel) gastrektomi, genelde kanser sadece midenin alt kısmındaysa tercih edilen bir cerrahi türüdür ancak kanserin sadece midenin üst kısmında bulunduğu bazı durumlarda da uygulanabilir. Yapılan bu mide kanseri ameliyatında, midenin bir kısmı çıkarılırken, bazen yemek borusunun bir kısmı veya ince bağırsağın (duodenum) ilk kısmı da çıkarılabilir. Midenin kalan kısmı ise daha sonra yeniden yerine yerleştirilir. İşlem sırasında omentumun (mideyi ve bağırsakları örten apron benzeri bir yağlı doku tabakası) bir kısmı, yakındaki lenf düğümleri, muhtemelen dalak ve diğer yakın organların bir kısmı da çıkarılmaktadır.

Total Gastrektomi

Bu mide kanseri ameliyatı türü, kanser mideye yayılmışsa yapılır. Ayrıca, kanserin midenin üst kısmında, yemek borusunun yakınında olduğu vakalarda da uygulanması sıklıkla tavsiye edilir. Bu işlem sırasında midenin tamamı, yakındaki lenf düğümleri ve omentumu (mideyi ve bağırsakları örten apron benzeri bir yağlı doku tabakası) çıkartılmaktadır. Bunun yanında aynı işlemde dalak, yemek borusu, bağırsaklar, pankreas veya kanserli bölgeye yakın başka organların bir kısımları da çıkarabilir. Yemek borusunun ucu daha sonra ince bağırsağın bir kısmına bağlanarak yiyeceğin bağırsak yolunda ilerlemesi sağlanmış olunur.

Beslenme Tüpünün Yerleştirilmesi

Mide kanseri ameliyatından sonra bazı hastalar gördükleri kemoterapi ve radyasyon tedavisinden dolayı yeterli beslenme konusunda sorun yaşarlar. Buna yardımcı olmak için gastrektomi sırasında bağırsağa bir beslenme tüpü yerleştirilebilir. Jejunostomi tüpü veya J tüpü adı verilen bu tüpün ucu, karın üzerinde cildin dışında bırakılırken, beslenme sıvısı bu uçtan verilerek doğrudan bağırsağa gönderilebilir.

Lenf Düğümünün Çıkarılması

Subtotal veya total gastrektomide, operasyonun en önemli aşaması; yakındaki lenf düğümlerinin çıkarılma aşamasıdır. Çünkü pek çok uzman ameliyatın başarısını, işlem anında kaç tane lenf nodu çıkarıldığına bağlamaktadır.

Mide Kanseri Belirtilerini Hafifletmeye Yönelik Yapılan Ameliyatlar

İleri evre mide kanseri olan kişilerde, yapılan cerrahi ile her ne kadar midenin bir kısmı veya tamamı alınsa da kanser yayıldığı için şikayetler devam edebilir. Bu durumda kişinin yaşam kalitesini artırmak için ek ameliyatlar uygulanması gerekebilir.

Mide kanseri ameliyatı yaparken, yukarıda belirtilen farklı türdeki ameliyatları gerçekleştirmek için farklı teknikler kullanılabilir. Cerrahın seçeceği yöntem, tümörün büyüklüğüne ve başka yere sıçrayıp sıçramadığına bağlıdır. Uygulanan ameliyat teknikleri şunlardır;

• Laparoskopik cerrahi: Laparoskopik cerrahi sırasında karın bölgesinde birkaç küçük kesi yapılır ve kesilerin bir tanesinden içeriye laparoskop (küçük bir kamera ile ışıklı bir tüp) cihazı sokulur. Diğer kesilerden ise ameliyatı yaparken kullanılacak olan küçük cerrahi aletler sokulur. Bu teknikle yapılan mide kanseri ameliyatında iyileşme süresi daha kısayken, açık cerrahiye göre daha az yara izi bulunur.
• Robotik destekli cerrahi: Robotik cerrahi ile ameliyat yapılırken gelişmiş bir cerrahi sistem kullanılır. Bu sistemde, birkaç robotik kol üzerine monte edilmiş küçük cerrahi aletler bulunmaktadır. Bunun yanında ek bir robotik kolda bulunan kamera, bilgisayar ekranına yüksek çözünürlüklü, üç boyutlu görüntüler vererek cerraha kılavuzluk eder. İşlem esnasında cerrahi aletler ve kamera, karın bölgesindeki küçük kesilerden sokulur ve cerrah, bu aletleri ve kamerayı ameliyathanede bulunan bir konsoldan kontrol eder. Bu yaklaşım açık cerrahiye göre daha az kanama ve yara izi içeren bir işlemken iyileşme süresi de daha kısadır.
• Açık cerrahi: Açık ameliyat, geleneksel olan mide kanseri ameliyatı tekniğidir. İşlem için karın bölgesinde büyük bir kesi yapılırken, şayet bu bölgede önceki bir prosedürden kalan yara dokusu varsa yeni bir kesi yapılması zorlaşabilir. 

Mide kanseri yapısı gereği çok erken evrelerde yapılan ameliyatlar dışında nüksetme riski çok yüksek olan bir kanser çeşididir. Midede bulunan kanserli bölgenin her ne kadar tamamı çıkarılmış olsa dahi, çevre organlara mikrometastazlar (2mm büyük olmayan kanser sıçraması) yaparak kanserin tekrarlanmasına sebep olabilir. Bu sebeple yapılacak ameliyatın başarısını yükseltecek ameliyat öncesi tümörü küçültmek için neoadjuvan ve ameliyattan sonrası içinse güçlendirici amaçlı adjuvan radyo terapi ve kemoterapi tedavileri uygulanmaktadır.

Mide Kanseri Ameliyatı Kimlere Yapılır?

Mide kanseri olan hastalarda, bu hastalığın etkili bir şekilde tedavi edilmesinde genellikle mide kanseri ameliyatına ihtiyaç duyulmaktadır. Erken evre mide kanseri nadiren semptomlara neden olur ve bu durum erken teşhisi çok zorlaştırır. Bununla birlikte, bu semptomlar diğer sindirim sistemi hastalıkları ile de ilişkilendirilebileceğinden dolayı semptomların nedenini belirlemek için testler uygulanması gerekir. Mide kanserinin belirti ve semptomları şunları içerir:

• Hazımsızlık, mide ekşimesi veya ülser tipi semptomlar
• Yutma güçlüğü
• Karın ağrısı veya genellikle göbek deliğinin üzerinde nedensiz rahatsızlık hissi
• Yemeklerden sonra bulantı ve kusma veya şişkinlik
• Dışkıda kan veya kan kusma
• İshal veya kabızlık
• İştah kaybı
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Az miktarda yemek yedikten sonra tokluk hissi (erken tokluk da denir)
• Ayrıca reflü, gastrit veya peptik ülser gibi diğer mide rahatsızlıkları semptomları da görülebilir.

Bu belirtiler ve semptomlar kesinlikle önemsenmelidir. Bu semptomların çoğu mide kanseri dışındaki başka sağlık koşullarından kaynaklanıyor olabilse de başka kanser türlerinde de ortaya çıkabilir. Bu yüzden bunlardan herhangi birine sahip olan kişilerin uzman doktora başvurmaları gerekir. Mide kanseri teşhisini koymak için diğer sağlık koşulları ile ortak olan belirtileri dışlamak gerekirken, bu bazı testler ile yapılabilir. Mide kanserini teşhis etmek için uygulanan test ve işlemler şunlardır;

• Biyopsi 
• Tümörün moleküler testi
• Endoskopi 
• Endoskopik ultrason 
• Röntgen
• Baryum yutma testi
• Bilgisayarlı tomografi (CT veya CAT) taraması
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)

Mide Kanseri Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Mide kanseri ameliyatından alınacak sonucun başarılı olması için kanserin erken teşhisi çok önemli bir kriterdir. Bunun yanında seçilen teknik ve işlemi yapacak cerrahın uzmanlığı da önemli faktörler arasındadır. Ameliyat öncesi bazı hazırlıkların yapılması gerekir ve bu hazırlıklar şu şekildedir;

Mide Kanseri Ameliyatı Öncesinde

• Mide kanseri ameliyatı öncesi, ameliyatın türü ve tekniğinin seçilmesine yardımcı olacak tüm testler tamamlanır. (Biyopsi, endoskopi, tomografi vb.)
• Hastaya psikolojik destek verilir.
• Kan sulandırıcı gibi bazı ilaçlar ve takviyelerin alımına ara verilir.
• Alerji ve kanama bozukluğu gibi hastalık aile öyküsü olup olmadığı belirlenir.
• İşlem öncesi en az 6 saat önce yeme içme sonlandırılır.
• Sigara ve alkol kullanılıyorsa bırakılır.
• Takı ve diş implantı gibi metal aksesuarlar çıkarılır.
• Kesi yapılacak alan sterilize edilir.
• Damar yolu açılır.
• Solunum destek cihazı takılır.
• Nabız ve ateş gibi yaşamsal değerler kontrol edildikten sonra genel anestezi verilir.

Mide Kanseri Ameliyatı Sırasında

Mide kanseri ameliyatının ne kadar süreceği ameliyat türü ve tekniğine göre değişmektedir. Bu ameliyat büyük ameliyatlar arasında gösterilen bir prosedürdür ve açık ameliyat tekniği ile yapıldığında 2-5 saat arası sürmektedir. Ancak laparoskopik gastrektomi gibi daha az cerrahi işlem gerektiren mide kanseri ameliyatı türlerinde, işlem süresi daha kısadır. Ameliyat işlem adımları şu şekilde sıralanabilir;

• Hasta ameliyat masasına sırt üstü yatırılır.
• Kan pıhtısı atmaması için kompres çorabı giydirilir. 
• Kalp atış hızını izlemek için elektrokardiyogram (EKG) elektrotları göğsüne yerleştirilir ve koluna tansiyon manşonu takılır.
• Subtotal ve total gastrektomi için karın derisinde bir kesi yapılır.
• İşlemin türüne göre midenin bir kısmı, tamamı, lenf düğümleri veya çevre organlara sıçramışsa onların da bir kısmı alınır.
• Aynı anda beslenme tüpü takılması gibi ek prosedürler de yapılacaksa bu işlemler yapılır.
• İşlem tamamlandıktan sonra kesi alanı dikiş veya zımba ile kapatılırken pansuman yapıldıktan sonra hasta izleme odasına alınır.

Mide Kanseri Ameliyatı Sonrası Komplikasyonlar

Mide kanseri ameliyatı sonrası komplikasyonlar bir cerrahi türüdür. Komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir;

• Anesteziye ters reaksiyon
• Kanama
• Ateş
• İşlem alanında kızarıklık, şişlik ve akıntı
• Mide bulantısı,
• Mide ekşimesi,
• Karın ağrısı ve ishal

Mide Kanseri Ameliyatı Riskleri 

Cerrahi tekniklerdeki yenilikler sayesinde mide kanseri ameliyatı sonrası ölüm riski %1-1,5 oranlarına kadar düşmüştür ancak lenf düğümleri ve kanserin yayıldığı çevre dokularının da çıkarılmasını gerektiren kapsamlı bir prosedürde risk ve komplikasyon gelişme olasılığı her zaman daha yüksektir. Mide kanseri ameliyatı sonrası riskler şu şekilde sayılabilir;

• Nadiren de olsa mide veya yemek borusu uçlarıyla ince bağırsak arasında yapılan yeni bağlantılarda sızıntı olması
• Kan pıhtısı atması
• İşlem sırasında yandaki organların veya dokuların hasar görmesi
• Kalp ve akciğer rahatsızlıkları
• Enfeksiyon
• Sindirim sorunları
• Nefes darlığı

Ameliyat sonrası yaşanan sindirim sorunları, genellikle midenin bir kısmı veya tamamı alındıktan sonra yiyeceklerin bağırsaklara çok hızlı ulaşmasından kaynaklanmaktadır ve kısa sürelidir ancak bazı kişilerde bu komplikasyon ve risk etkileri daha uzun süre devam edebilir.

Mide Kanseri Ameliyatı Sonrası İyileşme ve Bakım

Mide kanseri ameliyatı sonrası iyileşme sürecinin ne kadar süreceği, yapılacak bakım ve dikkat edilmesi gerekenler konusunda titiz olunmasına bağlıdır. Ayrıca işlemin başarısına, hastanın yaşı ve genel sağlık durumu ile de ilişkilidir. Mide kanseri ameliyatı sonrası iyileşme sürecinde dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir;

• Ameliyat sonrası ağrılar için belirlenen şekilde ağrı kesiciler alınmalıdır.
• Beslenme serumla veya tüp yardımıyla belirlenen şekilde yapılmalıdır.
• Kesi yeri bakım ve pansumanı titizlikle yapılmalıdır.
• Takılan idrar sondası çıkarılmalıdır. (Genellikle hastaneden taburcu olmadan çıkarılır ancak bazı durumlarda eve çıkıldığında da bir müddet kalması gerekebilir)
• Ameliyattan sonraki gün yürümeye ve belirlenen aktiviteler yapılmaya başlanmalıdır.
• Pıhtı atmasını önlemek için birkaç hafta boyunca kompres çorabı giyilmelidir.
• Ameliyattan sonra birkaç hafta araba kullanmaktan ve ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır.
• Göğüs enfeksiyonu kapma riskini azaltmak için tavsiye edildiği şekilde nefes veya öksürme egzersizleri yapılmalıdır.
• Mide kanseri ameliyatı sonrası kemoterapi önerildiği şekilde alınmalıdır ve rutin kontroller kesinlikle aksatılmamalıdır.

Mide kanseri ameliyatı sonrası beslenme, işlemden hemen sonra yeme- içme yapılamayacağından dolayı başlangıçta damar yolundan serumla yapılabilir. Şayet hastaya işlem sırasında bir beslenme tüpü yerleştirildiyse, belirlenen diyet programında sıvı beslenme yapılır. Takılan beslenme tüpü genellikle bir hafta sonra çıkarılabilirken, bazı durumlarda 3-4 hafta kalması gerekebilir.

Mide kanseri ameliyatı sonrası beslenmede uzman yeme içmeye başlanabileceğini söylediği zaman öncelikle çorba içilmelidir. Genellikle bir hafta sonrası yumuşak besinler alınabilirken, yavaş yavaş katı gıdalara geçilebilir. Beslenmenin özellikle gün boyunca 6-8 küçük öğün veya ara öğünler şeklinde olması tavsiye edilmektedir. Alınacak gıdaların bol lifli ve protein ağırlıklı besinler olmasına özen gösterilmeli ve bol sıvı alınmalıdır. Bunun yanında baharatlı ve acı tüketmekten kaçınılmalıdır.

Mide kanseri ameliyatı sonrası hastalar ortalama 5 gün boyunca gözetim altında tutulur. Tamamen iyileşme süresi ise 3-6 ay sürmektedir. Bu sürenin kısa veya uzun olması ameliyatın içeriğine, başarısına, hastanın yaşı ve genel sağlık durumuna bağlıdır.