Retansiyon Kisti

Retansiyon Kisti Nedir? 

Kayganlık salgılayan mukusun, mukus salgılayan salgı bezlerinin ağızlarının çeşitli sebepler ile tıkanması sonucu birikmesi ile ‘geride birikmeye bağlı’ anlamına gelen retansiyon kistleri ortaya çıkar.

Mukus retansiyon kisti olarak da bilinen bu tablo yer aldığı bölgelere göre farklı isimler almaktadır.

• Ses tellerinde retansiyon kisti: Ses tellerinin altında bulunan mukus üreterek ses tellerinin kayganlaşmasını sağlayan bezlerde meydana gelen retansiyon kistleridir.
• Dudaklarda retansiyon kisti: Dudakların iç yüzeyinde bulunan birçok tükürük bezi tükürük salgısı üretir. Bazı durumlarda bu bölgede retansiyon kistleri görülebilir. Burada meydana gelen retansiyon kistlerinin diğerlerinden farkı çıplak gözle görülebilmesidir.
• Tükürük bezlerinde retansiyon kisti: Salya kanalından salgılanan tükürüğün çeşitli nedenler ile tükürüğün salgı bezinde birikmesi ile retansiyon kisti oluşur.
• Maksiller sinüs retansiyon kisti: Elmacık kemiklerinin altında bulunan maksiller sinüs mukus üreten mukus bezi ve hava boşlukları ile doludur. Herhangi bir nedenle kanalın tıkanması sonucu sağ ve sol maksiller sinüste retansiyon kisti ortaya çıkabilir.
• Gırtlakta retansiyon kisti: Gırtlağın arkasındaki mukus üreten bezlerde ortaya çıkan retansiyon kisti daha çok bademcikler üzerinde görülse de gırtlağın diğer bölümlerinde de ortaya çıkabilir.
• Ön sinüslerde retansiyon kisti: Alnımızdaki kemiklerin altında bulunan ön sinüsleri kayganlaştırmak için bulunan mukus bezlerinin tıkanması sonucu ön sinüste retansiyon kisti gelişebilir. 
• Sfenoid sinüste retansiyon kisti: Kafa içinde en geride bulunan sinüsler olan sfenoid sinüslerde meydana gelen kistler beyinde retansiyon kisti olarak algılansa da bu kistlerin beyne bir zararı yoktur.

Retansiyon Kisti Belirtileri Nelerdir?

Retansiyon kistlerinin belirtisi ortaya çıktığı bölgeye göre değişiklik göstermektedir.

• Ses tellerinde retansiyon kistinin belirtileri: Ses tellerinde meydana gelen retansiyon kistleri ses kısıklığına neden olabilir. Bazı durumlarda yiyecekler ve sıvılarda akciğerlere akabilir.
• Dudaklarda retansiyon kistinin belirtileri: Dudaklarda gelişen retansiyon kisti varlığında genelde alt dudak bölgesinde 1 – 2 cm boyutlarında mavimsi renkli bir şişlik ortaya çıkar. 
• Tükürük bezlerinde retansiyon kistinin belirtileri: Tükürük bezlerindeki retansiyon kistleri de mavimsi bir şişlik ile kendini gösterir. 
• Maksiller sinüste retansiyon kistinin beliirtileri: Maksiller sinüslerde ortaya çıkan retansiyon kistlerinde hastalarda yüz ağrısı, baş ağrısı ve sinüzit adı verilen sinüslerin iltihabı ortaya çıkabilir.
• Gırtlakta retansiyon kistinin belirtileri: Gırtlakta retansiyon kisti gelişiminde boğazın sürekli temizlenmesi ihtiyacı duyulur. Yutma güçlüğü şikayeti ve baş ağrısı da bu hastalarda görülen şikayetler arasındadır.
• Ön sinüslerde retansiyon kistinin belirtileri: Alın bölgesinde görülen bu retansiyon kistlerinde görme ve göz ile ilgili sorunlar baskındır. Bu hastalarda çift görme, gözün öne doğru çıkması gibi şikayetler ile birlikte şiddetli baş ağrısı görülebilir. 
• Sfenoid sinüste retansiyon kistinin belirtileri: Sinüs tabanında retansiyon kisti varlığında baş ağrısı görülebilir.

Retansiyon Kisti Nedenleri Nelerdir? 

Retansiyon kistleri çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Genel olarak mukus salgılayan kanalların tıkanması sonucu bu sıvının birikmesi ile retansiyon kistleri gelişir.

• Dudakların emilmesi, dudakların ısırılması ya da dudakların delinmesi (piercing takılması vb.) gibi yaralanma ve travma sonucu bu kanallardaki tükürüğün birikmesi sonucu retansiyon kisti gelişir.
• Tükürük bezlerine alınan herhangi bir yaralanma ya da travma sonucunda tükürüğün salgı bezinde birikmesi ile retansiyon kisti gelişir.
• Elmacık kemiklerinin üzerine alınan herhangi bir travma, kronik sinüzit (sinüslerin sürekli iltihaplanması) ve alerji gibi durumlar sonucunda sol ve sağ maksiller sinüste retansiyon kisti gelişebilir. 

Retansiyon Kisti Teşhisi

Retansiyon kistleri genelde şikayetlere neden olmaz. Bu sebeple başka hastalıklar araştırılırken tesadüfi olarak tespit edilir. Bazı retansiyon kistleri ise çift görme, göz küresinin öne doğru çıkması gibi göz sorunları ya da baş ağrısı gibi özel olmayan belirtiler gösterebilir. Bu hastalar doktora başvuru yaptığı zaman hastadan hasta öyküsü alınarak tüm şikayetleri değerlendirilir. Sonraki aşamada fizik muayene yapılarak retansiyon kisti görülen yerlerde ise tipik olan mavimsi renkli şişliklerin tespiti sağlanabilir. 

Daha sıklıkla ortaya çıkan sinüs retansiyon kistleri için ise radyolojik görüntüleme yöntemleri tercih edilir.

• Direkt röntgen grafi: X ışınları kullanılarak kafatasının önden arkaya görüntülenmesini sağlayan direkt röntgen grafi ilk kullanılan görüntüleme yöntemlerinden birisidir.
• Utrasonografi (USG): Özellikle maksiller sinüs retansiyon kistinde oldukça değerli bir yöntem olup ses dalgaları yardımı ile görüntüleme sağlanır.
• Kranial Bilgisayarlı tomografi (BT): Kafatasının 3 boyutlu olarak görüntülenmesini sağlayan yöntem olan bilgisayarlı tomografi tüm sinüslerde olabilecek retansiyon kistlerinin görüntülenmesinde faydalı olur. 
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Manyetik rezonans görüntüleme yumuşak yapıların görüntülenmesinde en faydalı yöntem olup bu yöntemde retansiyon kistleri çevre dokuya göre daha koyu renkli olarak gözükür.

Retansiyon Kisti Tedavisi

Retansiyon kistleri genelde hastalarda şikayetlere neden olmayan ve dolayısı ile tedaviye ihtiyaç duymayan kistlerdir. Ancak bazı durumlarda retansiyon kistlerinin tedavisi gerekli olabilir. Tedavi gerektiren retansiyon kistlerinde medikal tedavi mümkün değildir, bu kistlerin tedavisi cerrahi yöntemlerdir. 

Maksiller sinüste retansiyon kisti bulunan hastalarda baş ağrısı, baş dönmesi ya da yüz ağrısı gibi şikayetler ortaya çıkması durumunda tedavi gerekir. Bu hastalarda retansiyon kistine bağlı sinüzit gelişmiş ise ilaçla sinüzit tedavisi yapılır. Sonraki aşamada ise retansiyon kisti cerrahi olarak çıkartılır.

Tükürük bezlerinde gelişen retansiyon kistlerinde hastalarda yutkunmada, çiğnemede ve konuşmada zorluklar görülebilir. Bu durumda bu hastalarda; tükürük bezindeki kistin içine kesi atılarak kistin boşaltılması ya da Tükürük bezinin tamamen çıkartılması sonrası dikişle bölgenin kapatılması uygulanabilir. 

Gırtlakta retansiyon kisti gelişimi durumunda cerrahi tedavi ile kistin çıkartılması gerekir. Bu bölgedeki retansiyon kistleri genelde bademcikler üzerinde geliştiği için bademciklerin de alınması önemlidir.

Ön sinüslerde gelişen retansiyon kistleri en çok belirtiye neden olan kist türü olup; göz küresinin öne doğru çıkması ya da çift görme gibi ciddi sorunlara neden olabilir. Bu sebeple bu kistlerin cerrahi olarak çıkarılması çok önemlidir.

Retansiyon Kisti Tedavi Edilmezse 

Retansiyon kisti tespit edilen hastalar genelde bunun bir tümör ya da kanser oluşumu olduğunu düşünerek panik olurlar. Ancak bilinmesi gereken husus şudur ki; mukus retansiyon kistleri tamamen iyi huylu oluşumlar olup, tümör ya da kansere dönüşümü görülmez. Ayrıca bu kistlerin başka yerlere yayılımı da söz konusu olmaz. Bu sebeple belirti vermeyen ve şikayete neden olmayan retansiyon kisti zararları olmayan bir oluşumdur. Hastalarda herhangi bir şikayete neden olmuyorsa müdahale edilmesine gerek yoktur. 

Retansiyon Kisti Ameliyatı

Retansiyon kistinin tek kesin tedavisi cerrahi tedavidir. Mukus retansiyon kisti kemik boşluklarında ortaya çıktığı için bu kemik boşluklarının içine girilir ve kistin çıkarılması sağlanır.

Bu amaçla 2 farklı yöntem uygulanır:

• Klasik cerrahi yöntemde; yanağın iç kısmından gözle görülmeyecek bir bölge olan diş etinin üst kısmında bir kesi açılır. Sinüsün içine girmek amacı ile sinüsün kemikten oluşan ön duvarında bir delik açılır. Bu sayede kistin direkt doktor tarafından görüntülenmesi sağlanarak cerrahi aletler ile tamamen çıkartılmasına olanak bulunur.   Sonrasında bölgedeki katlar tek tek dikilerek ameliyat yeri kapatılır. Bu ameliyat sonrası hastaların yanaklarında şişlik olması sık karşılaşılan bir durum olduğu için ameliyat sonrası 24 saat boyunca aralıklar ile soğuk buz uygulaması yapılması önerilir. Bu yöntem ile sinüsün neresine yerleştiği önemli olmaksızın tüm kist türlerinin çıkartılması sağlanır.
• Kapalı ameliyat olarak bilinen endoskopik yöntemde ise; ışıklı bir görüntüleme aleti olan endoskop ile burun deliğinden girilerek sinüsün iç – yan duvarında bir pencere açılır. Bu sayede sinüs içine bakılarak kistin görüntülenmesi sağlanır. Özel cerrahi aletler yardımı ile herhangi bir kesi yapılmadan retansiyon kistinin çıkartılması sağlanır. Endoskopik yöntemin bir dezavantajı retansiyon kistinin tamamının çıkartılmaması ihtimali iken, diğer dezavantajı ise bu yöntem ile sinüslere zarar verilebilmesidir. 

Retansiyon Kisti İlaçları

Retansiyon kisti normal şartlar altında medikal tedavisi mümkün olmayan bir durumdur. Sadece retansiyon kistinin yol açtığı bazı şikayetlere yönelik ilaç tedavisi sağlanabilir.

Baş ağrısı şikayetine neden olan retansiyon kisti varlığında analjezik ilaçlar adı verilen ağrı kesici ilaçlardan:

• Naproksen sodyum
• Parasetamol
• Diklofenak sodyum
• Tiyokolşizid
• Ibuprofen

Reçete edilebilir. 

Ayrıca maksiller sinüs retansiyon kistinin sıklıkla sebep olduğu sinüzit tedavisinde sinüslerin iltihaplanmasına neden olan etkenin bakteriler olduğu düşünülüyor ise antibiyotik ilaçlar reçete edilebilir. Antibiyotik ilaçlar arasında:

• Azitromisin 

• Amoksisilin klavunat

• Ampisilin sulbaktam

• Sefaklor

• Sefuroksim aksetil

• Klaritromisin

• Levofloksasin

Sayılabilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Retansiyon Kisti

Retansiyon kistleri çocukluk döneminde dudak emme ya da dudağı ısırma alışkanlığının çok olması sebebi ile dudakların sürekli travmaya mâruz kalması sonucu dudak retansiyon kisti olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu dönemde dudakta mavimsi bir şişlik ile kendini gösteren mukus retansiyon kistinin kendi kendine geçmesi mümkün olmadığı için doktora başvuru yapılması gerekir. Doktor lokal anestezi (bölgesel uyuşturma) uygulayarak kisti ameliyat ile çıkartır. Bu yöntemde kisti çıkarmaya çalışırken herhangi bir hasar bırakılmaması oldukça önemlidir.

Retansiyon Kisti İçin Hangi Doktora Gidilmeli? 

Retansiyon kistleri geliştiği bölgeye göre farklı belirtilere ve şikayetlere neden olmaktadır. Bazı hastalarda ise herhangi bir şikayete sebep olmadığı için başka hastalıklar için görüntüleme yapılırken tesadüfen fark edilebilir. Hastaların şikayetleri olması durumunda kulak burun boğaz bölümünde kulak burun boğaz uzmanına başvuru yapmaları uygun olacaktır.