Testosteron Eksikliği

Testosteron Eksikliği Nedir?

Testosteron erkeklerde testislerden, kadınlarda böbrek üstü bezi ve yumurtalıklardan üretilen bir hormondur. Beyinden salgılanan hormonların etkisiyle testislerde bulunan hücreler uyarılır ve testosteron yapımı sağlanır.

Gençlerde düzenli olarak salgılanan testosteronun, yaşlandıkça miktarında düşme yaşandığı görülmüştür. Kadınlarda ise üretilen testosteron miktarı erkeklere oranla çok daha az miktardadır.

Bu testosteron hormonunun büyük kısmı böbrek bezlerinden üretilirken daha az kısmı ise yumurtalıklardan üretilmektedir. Erkeklerdekine benzer olarak yaşla birlikte kadınlarda da testosteron miktarı azalmaktadır.

Testosteron yağlardan oluşan bir hormondur. Yağ yapılı olduğu için beyine geçişi olan bu hormon beynin gelişiminde de etkili olmaktadır. Testosteron hormonunun etkilediği birçok yapı vücutta bulunmaktadır.

Erkeklerde testosteron hormonu;

• Cinsellik
• Uyku kontrolü
• Saldırganlık
• Zekanın işleyişi
• Dayanıklılık
• Duyguların düzenlenmesi

Benzeri durumları etkilemektedir. Testosteron hormonu kadınlarda da birçok işlev üzerinde etkilidir.

Kadınlarda testosteron hormonu;

• Kişinin duygularının anlamlandırılması
• Kendini mutsuz ve kötü hissetmeyi azaltmada
• Kasların kuvvetliliğini korumada
• Fiziksel olarak hareket etmeyi düzenleme de
• Hafıza fonksiyonlarında

Benzeri durumları etkilemektedir. Testosteron görüldüğü gibi hem kadınlarda hem de erkeklerde vücudun işlevlerini, beyni, duyguları etkileyen önemli bir hormondur.

Bu yüzden normal seviyelerde vücutta bulunması son derece önemlidir. Erkeklerde testosteron düşüklüğü ve kadınlarda testosteron düşüklüğü birçok işlevin yerine getirilmesinde sıkıntı oluşturabilmektedir. Testosteron hormonunun kanda 300 ng/dl altında bulunmasına testosteron eksikliği var denilmektedir.

Testosteron Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Testosteron hormonu vücut için çok önemlidir. Fiziksel aktivitelerden duygu düzenlenmesine kadar birçok işlevin devam ettirilmesinde etkisi bulunmaktadır. Bu yüzden vücutta eksilmesi durumunda birçok belirti ortaya çıkarabilmektedir.

• Kişi kendini halsiz hissedebilir
• Kendini iyi hissetmeyebilir
• Kemik yoğunluğu ve kasların azalmasına bağlı vücudunda ağrı hissedebilir
• Vücudundaki yağ miktarı artmış olabilir
• Kişide bir panik hali olabildiği gibi depresyonda gibi bitkin de hissedebilmektedir
• Erkeklerin sakallarında azalma
• Cinsel aktivite isteğinde azalma
• Erkeklerde sabah sertliklerinde azalma
• Kadınlarda memede hassasiyet
• Kişinin hafızasında azalma ve odaklanamama sorunu
• Sinirlilik ve alınganlık
• Terlemeler ve kişide sıcak basması
• Baş ağrısı
  

Testosteron Eksikliği Nedenleri Nelerdir?

Testosteron hormonu kadınlarda böbrek üstü bezi ve yumurtalıklardan üretilirken erkeklerde testislerden üretilmektedir. Buradaki hücrelerin hormon sentezini uyarmasını sağlayan ise beyinden salgılanan hormonlardır.

Özellikle bu yolda meydana gelen bir hasar hormon üretiminde bozukluklara yol açıp testosteron hormonunun azalmasına neden olabilmektedir.

Nedenler incelenecek olursa;

• Kişinin yaşlanmasıyla testosteron hormon miktarında azalma görülür. Ama bu durum normal olarak karşılanmaktadır.
• Testis bölgesine kişi darbe alırsa yani travma testisteki hücrelere zarar vererek hormonun üretimini bozabilmektedir.
• Testislerin enfeksiyonu veya kanseri de hormon üretimini etkileyebilmektedir.
• Erkeklerde kalıtsal hastalıklardan Klinefelter Sendromu testosteron hormon eksikliğine neden olabilmektedir. Ayrıca kalıtsal hastalıklardan biri olan kallman sendromunda beyinde bulunan bezin yokluğuna bağlı uyarıcı hormon üretilemez. Uyarıcı hormon üretilemeyince de testisler uyarılamaz ve testosteron hormonu üretilemez.
• Yağ dokusu normalde testosteron hormonunu östrojen hormonuna çevirmektedir. Eğer bu yağ dokusu fazla artarsa testosteron hormonu daha fazla östrojene çevrilecektir. Bu yüzden östrojen artıp testosteron hormonunda azalma olacaktır.
• Spironalakton, goserelin, abarelix gibi ilaçların kullanımı testosteron seviyesini düşüren ilaçlardır.
• Kemoterapi veya ışın tedavisi almak
• Stres
• Şeker hastalığı ve obezite
• AIDS hastalığı
• Yerine inmemiş testis veya testisin olması gereken yerde olmayıp kasıkta kalması
• Varikosel hastalığı

Testosteron Eksikliği Teşhisi

Testosteron eksikliğinin gösterdiği belirtiler çok çeşitli olduğu için hastanın şikayetlerine bakılarak tanı konulması kafa karıştırıcı bir durumdur.

Ama kişide azalmış olan gece ereksiyonları, kısırlık ve azalmış cinsel istek akıllara testosteron hormonunu getirmektedir. Kişinin öncelikle devamlı kullandığı bir ilaç olup olmadığı sorgulanır.

Çünkü bazı ilaçlar testosteron hormonun azalmasına neden olduğu için teşhis herhangi bir işleme gerek kalmadan sağlanmış olunur.

Yapılan muayenede testis hacminin 10 ml’den düşük olması, testise travma alması veya hastanın kemoterapi alması testosteron eksikliğini gösteren önemli nedenlerdir.

Ayrıca testis muayenesinde testislerde asimetri veya ele kitle gelmesi hormonun düşüklüğüne neden olabilecek durumlardandır. Testislerde şişlikle kendini belli eden varikosel hastalığına bağlı hormon eksikliği görülebilmektedir.

Bu hastalığa bağlı testislerde kabarık şişlikler, testiste küçüklük ve yumuşaması da görülebilmektedir. Bu hastalıkta testislerde kanı boşaltmayı sağlayan damarlarda genişlemeler oluşmuştur.

Şüphelendikten sonra emin olmak için renkli doppler ultrasonografi istenerek kan akışı izlenerek tanısı konulabilmektedir.

Testosteron eksikliği doğuştan bazı hastalıklara bağlı olabildiği için gen testlerinin yapılması hastalığın teşhisi için gerekli olabilmektedir.

Hastanın kanı alınarak testosteron hormon düzeyine bakılabilmektedir. Normal testosteron düzeyi ortalama 300 ile 1000 ng/dl arasındadır. Testosteron seviyesi 300’ün altında çıkıyorsa testosteron eksikliği bulunmaktadır.

Serbest testosteron vücutta proteinlere bağlı olarak bulunan testosteron miktarıdır. Total testosteron ise serbest ve bağlı olan testosteronların tamamıdır. Serbest testosteron düşüklüğü ve total testosteron düşüklüğü hastanın kanı alınarak teşhis edilebilmektedir.

Hastada eğer kalman sendromuna bağlı testosteron hormon eksikliği varsa beyin MR çekilir. Böylece beyinde uyarıcı hormonu salgılayan bölgede ki anormallik görülmüş olunur.

Testosteron hormonu kemik yoğunluğunun sağlanmasında görevlidir. Eksikliği olduğu zaman kemik yoğunluğunda azalma beklenir. Bunu görebilmek için Kemik Dansite Testi yapılmaktadır.

Testosteron Eksikliği Tedavisi

Testosteron eksikliği tanısı konulduktan sonra bu eksikliği yerine koyabilmek için bazı tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Bunun yanında sağlıklı beslenme, kilo verme ve spor yapmak gibi destekleyicilere dikkat etmekte fayda sağlamaktadır.

İğne ile kısa sürede hormon yerine bırakılabilmektedir. Yalnız bunlarda etki hızlı ve güçlü başlar ama sonra tekrar azalır. Hormonu tablet ilaçlar kullanarak da yerine koyabilirsiniz.

Fakat bu yöntemin etkinliği hala netleştirilememiştir. Plaster denilen yapıştırıcılarla da cilt üzerinden hormon verilebilmektedir. Fakat yapıştırılan yerde kızarıklık, terleme oluşabilmektedir.

Ayrıca jeller kullanılan bir diğer tedavi seçeneğidir. Her gün jel sürülerek hormon artışı sağlanmaya çalışılır. Rahat bir tedavi yöntemidir istediğiniz yerde uygulayabilir ve kısa sürede hormon seviyenizi yukarılara çekebilirsiniz.

Testosteron eksikliğinin tedavisinde ameliyat seçeneği bulunmamaktadır. Fakat eksiklik tümör nedeniyle ise bunun için ameliyat gerekebilmektedir.

Testosteron Eksikliği Tedavi Edilmezse

Testosteron düşüklüğü kişinin yaşam kalitesini düşüren bir durumdur. Çünkü bu hormon vücutta birçok işlevin devam etmesinde önemli yer tutmaktadır. Eğer eksikliği yaşanır ve tedavi edilmezse beraberinde birçok sıkıntıyı getirir.

Testosteron hormon eksikliği kemiklerde yoğunlukta azalmaya neden olabileceği için düşme veya burkulma sonucu kemiklerde kırılma daha hızlı olur.

Testosteron hormonu eksikliği kişinin uyku düzenini bozar, konsantrasyon becerisini düşürür, ruh halinde dengesizliklere yol açar. Eğer tedavi edilmezse kişide hafıza ile ilgili sıkıntılar başlar.

Uykusunu verimli alamadığı için motivasyonu düşer ve enerjisi olmaz. Kişiyi bu durum depresyona sürükler. Ayrıca cinsel ilgisizliğin azalmasına da neden olduğu için tedavi edilemezse kısırlığa yol açabilmektedir.

Testosteron Eksikliğine Ne İyi Gelir?

• Hormonların yapımı ve salınımı için sağlıklı ve stresten uzak bir hayat, düzen önemli faktörlerden biridir. Testosteron hormonu salgılanmasında da bu faktörler önemli yer tutmaktadır.
• Alkol, bağımlılık yapıcı madde kullanımı, uykusuzluk bunlar testosteron hormonu yapımı için negatif etkenlerdendir.
• Vücuttaki yağ testosteronun östrojene dönüşümünü artıracağı için kişinin yağlı besinlerden ve yağ yapıcı besinlerden uzak durması gerekmektedir.
• Testosteron eksikliği kemiklerdeki yoğunluğu azalttığı için D vitamini kullanmak kemiklerin zarar görmesini engellemeye çalışacaktır. Ayrıca D vitamini için güneşten günlük yararlanmak fayda sağlamaktadır.
• Magnezyum testosteron hormonunun iletilmesinde rol oynadığı için magnezyum içeren gıdaları tüketmek fayda sağlayabilmektedir.
• D- Aspartik asit isimli aminoasitler beyni uyararak buradan testislerden testosteron üretimini salgılattırıcı hormonların üretimini sağlamada yardımcıdır. Bu yüzden aspartik asit içeren takviyelerin alınması testosteron hormon eksikliğine iyi gelebilmektedir.

Testosteron Eksikliği İlaçları

Testosteron eksikliği tedavisinde eğer hormon eksikliği testislerde oluşan travma, enfeksiyon, kanser veya herhangi belirli bir nedenden dolayı kaynaklanmıyorsa amaç eksik testosteronu yerine koymaktır.

Bunu içinde çeşitli şekillerde ilaç tedavileri bulunmaktadır:

• Testosteron undecanoate; testosteron hormon eksikliğinde kullanılan tablet olarak ağızdan alınan ilaçlardandır. Ağızdan alınan tablet şeklindeki ilaçlar karaciğerde parçalandıkları için testosteron hormon seviyesini yeteri kadar yükseltemezler. Yemeklerle birlikte alınmalıdır. Eğer dozu yüksek alınırsa mide- bağırsak gibi sindirim sistemi organlarında yan etkiler oluşturabilmektedir. Önceden karaciğer tümörü vardıysa veya şuan varsa bu ilaç kullanılmamalıdır.
• Testosteron propionate ve testosteron enanthate ve cypionate; testosteron eksikliğinde kullanılan kas içi enjeksiyon uygulamalı ilaçlardır. Bu ilaçlar uzun etkilidir. İlk birkaç gün çok yüksek seyrederler kanda bu yüzden erkeklerde meme büyümesine hassasiyete neden olabilmektedir. Ortalama her 2- 4 haftada bir uygulanır.
• Transdermal Testosteron Tedavisi; hormon eksikliğinde kullanılan deriye yapıştırılan hormon bandından ibarettir. Hasta bandı gece yapıştırır. Tedaviye bağlı olarak cinsel istek ve fonksiyonlarda artış olduğu görülmüştür. Yalnız ciltte kimyasal yanık ve derinin iltihabı gibi yan etkileri bulunmaktadır. Bunları yanak içerisine yerleştirilerek kullanılan formlarında emilim çok hızlı olmaktadır. Hızlı bir şekilde seviye artar fakat hızlı bir şekilde de normalin altına tekrar düşer.

Çocuklarda Testosteron Eksikliği

Çocuklarda testosteron eksikliği kalıtsal hastalıklara bağlı oluşabilmektedir. Klinefelter sendromlu hastalarda testosteron hormonunda eksiklikler görülmektedir.

Genellikle bebeklikte bir bulgu vermeyen bu hastalık çocukluk döneminde yapılan muayene ile fark edilmektedir. Bu hastaların testis boyutları diğer sağlıklı kişilere göre daha küçüktür.

Normalde ergenlikle birlikte testosteron hormon seviyesi artmaya başlar. Ama bu hastalarda normalin altında bir artış vardır Sonra yıllar içerisinde testosteron hormon seviyesi düşer.

Genç yaşta testosteron düşüklüğü yaşamaya başlarlar. Bu hastalarda eksik olan testosteronu yerine koymak gerekmektedir. Bu tedavi sayesinde kasın gücü, kuvveti ve dayanıklılığı artar.

Bu hastalarda sıklıkla testosteron cypionat gibi kas içine enjekte edilerek kullanılan ilaçlar tercih edilmektedir. Ancak bu hastalarda testosteron tedavisine rağmen kısırlık düzelmez.

Kallman sendromu hastalığı da kalıtsal hastalıklardan biridir. Bu hastalıkta beyinde bulunan bir bezin yokluğu sonucunda testislere hormon üretmesi için emir gitmez. Böylece hastada testosteron hormonu eksikliği oluşur.

Testosteron Eksikliği için Hangi Doktora Gidilir?

Eğer cinsel istek azalması, yorgunluk halsizlik, depresyon hali ve vücut ağrılarınız oluyorsa testosteron hormonu eksikliğine bağlı bu şikayetleri yaşıyor olabilirsiniz.

Kadın hastalar Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olan bir hekime görünmelidir. Burada kan alınarak hormon düzeyleri tespit edilmektedir.

Erkek hastalar ise Üroloji Hastalıklar Uzmanına görünerek hormon düzeylerini kontrol ettirebilirler.

Bunun haricinde Dahiliye Bölümünün bir dalı olan Endokrinoloji Bölümü hormonlarla ilgilendiği için hormon değerlerinize bakarak testosteron hormonu eksikliğine bağlı olup olmadığını ayırt edebilmektedir.