Üroloji Nedir?

Üroloji kelimesi Fransızca bir sözcük olup, idrar yolu hastalıklarıyla ilgilenen tıp bilimi anlamına gelir. Halk arasında bevliye olarak da bilinmektedir. Üroloji bölümü, kadınlarda boşaltım sistemi (üriner sistem) hastalıklarıyla, erkeklerde ise üreme ve boşaltım sistemi hastalıklarıyla ilgilenen tıp branşıdır. 

Mesane (idrar torbası), böbrekler, idrar borusu (üreterler), üretra, penis, prostat, testis ve skrotum gibi organlarda meydana gelen hastalıkların teşhis, takip ve tedavileri üroloji doktorları tarafından yapılır.

Üriner sistemin görevi; tansiyonu, kandaki pH değerini ve tuz-su oranını dengelemektir. Ayrıca kanın böbreklerde süzülmesi sonucunda üre, kreatin ve amonyak gibi zararlı maddelerin idrar ile atılmaları da sağlamaktadır. 

Böylece bu maddeler kanda birikerek hastalığa sebep olmaz ve organlara temiz kan iletimi sağlanmış olur.

Boşaltım sisteminde ya da erkek üreme sisteminde oluşan sorunlar tedavi edilmediklerinde ilerlemeye devam ederler. Bunun sonucunda ise farklı organlara zarar vererek ciddi sağlık sorunlarına sebep olurlar. 

Basit bir idrar yolu enfeksiyonunun tedavi edilmemesi, böbrek yetmezliğine varan tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Üroloji bölümünün en sık işbirliği yaptığı bölümler arasında radyoloji ve onkoloji gibi branşlar yer almaktadır.

Üroloji Uzmanı Nedir? Ürologların Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

Üroloji doktoru, ürolog adı ile de bilinir. Boşaltım sistemi ile erkek üreme sistemindeki hastalıkların teşhis, takip ve tedavisini yaparlar. 

Tıp fakültesi bitirildikten sonra TUS’a (Tıpta Uzmanlık Sınavı) girilir ve yeterli puan alınırsa üroloji alanında 5 yıllık uzmanlık eğitimi alınır. 

Başarı gösteren adaylar üroloji uzmanı unvanı ile görev yapmaya başlayabilirler. Uzmanların görev ve sorumlulukları ise şunlardır:

• Hastaların tıbbi geçmişlerini öğrenmek ve şikayetlerini dinlemek,
• Hastaların fiziki muayenelerini yapmak,
• Tanı koymak için gereken ultrasonografi, tit (tam idrar tahlili), sintigrafi, MR, tomografi ve üriner sistem grafisi gibi üroloji testleri istemek ve sonuçları değerlendirmek,
• Gerekli görüldüğü durumlarda biyopsi almak,
• Hastalığa yönelik tedavi planlamak ve hastayı detaylı bir şekilde bilgilendirmek,
• Eğer tedavi cerrahi ise ameliyat öncesinde akciğer grafisi ve kan testi gibi tetkikleri istemek,
• Hastayı ve yakınlarını ameliyatın riskleri hakkında bilgilendirmek ve sorularını cevaplamak,
• İlaç tedavisi ya da cerrahi tedavi sonrasında iyileşme olup olmadığını takip etmektir.

Uzmanlar; üroloji bölümü olan hastanelerde ve özel muayenehanelerde çalışabilirler. Eğer akademik kariyer yapmak isterlerse, gerekli şartları sağlamaları durumunda üniversitelerde akademik personel olarak çalışabilirler. 

Kullanılan tedavi yöntemlerinden dolayı, uzmanların cerrahi konusunda da uzmanlaşmış olmaları gerekmektedir.

Üroloji Hangi Hastalıklara Bakar? Üroloji Hastalıkları Nelerdir?

Üroloji bölümü, boşaltım ve erkek üreme sisteminde oluşan tüm hastalıklarla ilgilenir. Üroloji polikliniğinde en sık karşılaşılan hastalıklar şunlardır:

• Böbrek ve Üreter (İdrar yolu) Taşı: Böbrek ve üreter taşları, idrarda bulunan kalsiyum oksalat ya da kalsiyum fosfat gibi maddelerin birikmesi sonucunda meydana gelen köşeleri sivri oluşumlardır. Az su içmek, genetik yatkınlık, kronik idrar yolu enfeksiyonları ve bazı hastalıklar böbrek ve üreter taşı oluşumuna zemin hazırlar. Çoğu zaman belirti vermeden iyileşse de idrar borularını tıkanmaya sebep olursa kanama ve şiddetli ağrılara sebep olabilir.
  
• Sistit (İdrar Yolu Enfeksiyonu): Üretranın kısa olması sebebiyle daha çok kadınlarda görülen idrar yolu enfeksiyonlarının en belirgin özelliği, idrar yaparken yanma olmasıdır. Ateş, bulantı, cinsel ilişki sırasında ağrı, sık sık idrara çıkma, bulanık ve kötü kokulu idrar diğer belirtiler arasındadır. Enfeksiyon tedavi edilmediğinde böbreklere kadar yayılma gösterebileceği için kısa süre içerisinde tedavi edilmelidir. Tedavi için reçete edilen antibiyotikleri yarım bırakmak, antibiyotik direncine sebep olacağı için doktorun tavsiye ettiği süre ve dozda kullanmak önemlidir.
  
• İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans): İdrarı tutamama durumudur. İdrar torbasında bulunan kasların gevşemesi ya da kontrolsüzce kasılması sonucunda meydana gelir. Zaman zaman olması normal kabul edilebilir. Ancak süreklilik kazanmışsa tedavi edilmesi gerekir.
  
• Erkeklerde Kısırlık: Düzenli aralıklarla herhangi bir korunma yöntemi kullanmadan en az 1 ya da 2 yıl cinsel ilişkiye girilmesine rağmen çocuk sahibi olamamak, kısırlık olarak kabul edilir. Testislere alınan darbeler, tümörlerin penis kanalını tıkaması ve inmemiş testis gibi hastalıklara ek olarak daha başka birçok etmen erkeklerde kısırlığa yol açabilir. Eğer sebep hormonal ise hormon tedavisi genellikle olumlu sonuçlar verir.
  
• Üreme ve Boşaltım Sistemi Kanserleri: Prostat, mesane (idrar torbası) ve testis kanseri gibi erkek üreme ya da boşaltım sisteminde görülen kanserlerin cerrahi tedavileri üroloji bölümünde yapılır. Cerrahi tedaviden sonra gerekli görülürse kemoterapi ve radyoterapi yapılabilir. Ağrılı idrar yapma, idrarda kan görülmesi ve ani kilo kaybı gibi belirtilere ek olarak tümörün bulunduğu bölgeye özel belirtiler de ortaya çıkabilir.
  
• İktidarsızlık: Tıp dilinde erektil disfonksiyon adıyla da bilinir. Penisin yeterince sertleşememesi sorunudur. Psikolojik ya da fizyolojik sorunlardan kaynaklanabilir. Çoğunlukla ileri yaş, aşırı sigara ve alkol tüketimi, yoğun stres, diyabet gibi kronik hastalıklar, kullanılan bazı ilaçlar ve depresyon kaynaklı olarak görülür. Altta yatan sebebe yönelik tedavi uygulanır.
  
• İnmemiş Testis: Anne karnındaki bebeklerin testisleri 32. haftadan sonra scrotum adı verilen torbaların içine iner. Ancak bazı bebeklerde testisler inmez ve karın içi bölgede kalır. Doğum sonrasında fark edilen bu durum düzelmezse, bebek 12 - 18 aylık olduğunda ameliyat ile tedavi edilir. Tedavi edilmediği durumlarda kısırlığa sebep olmaktadır.
  
• Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar: Bel soğukluğu, sifiliz, AIDS, genital siğil ve uçuk gibi hastalıklar bakteri ya da virüs kaynaklı olabilmektedir. Cinsel ilişki sırasında vücut sıvıları ile, kan nakli ile ya da ortak iğne kullanımıyla bulaşma olabilir. Bu hastalıkların bulaşması basit korunma yöntemleriyle engellenebilir. Penisten gelen kötü kokulu ve sarı akıntı olması, idrar yaparken oluşan yanma, cinsel organlarda ağrı ve kabarcıklar sık görülen belirtiler arasındadır. Hasta ve cinsel partneri birlikte tedavi olmalıdır.
  
• Böbrek Yetmezliği: Böbrekler kanı süzerek zararlı maddeleri ve toksinleri vücuttan atar. Süzme işlemi sonrasında atıklar idrar yoluyla dışarı atılır. Böbrek yetmezliği durumunda böbrekler süzme işlevlerini tam olarak yerine getiremedikleri için kanda biriken toksinler hayati tehlikeye sebep olur. Solunum yetmezliği, bulantı, yorgunluk ve göğüs ağrısı gibi ciddi belirtileri vardır. Hastaların hayatlarına devam edebilmesi için diyaliz ya da böbrek nakli gereklidir.
  
• Prostat Bezi Büyümesi: Prostat, üretranın iki yanında bulunan ve spermlere hareket etme özelliği veren sıvıyı üreten bezdir. Bu bezde çoğunlukla ileri yaşa bağlı olarak büyüme görülebilir. Büyüyen prostat, ortada bulunan üretrayı sıkıştırır. Buna bağlı olarak damla damla idrar yapma ve idrar torbasını tam olarak boşaltamama sorunları oluşur. Tedavisi cerrahi olarak ya da ilaçla yapılır.
  

Üroloji hastalıkları genellikle ileri yaşlarda oluşur. Ancak çocukluk çağında da görülebilecekleri için bu alanda çalışan uzmanlar, çocuk ürolojisi konusunda da bilgi sahibi olmalılardır. 

Erken boşalma, cinsel ilişki sırasında ağrı, mesane sarkması ve üretra darlığı gibi hastalıklar da üroloji bölümünün ilgi alanına girmektedir.

Üroloji Bölümü Hangi Tedavileri Uygular? Üroloji Ameliyatları Nelerdir?

Üroloji bölümü, erkek üreme sistemi ve üriner sistemde görülen hastalıkların tedavilerinden sorumludur. Tedaviler için cerrahi yöntemler ya da ilaçlar kullanılabilir. Kullanılacak yöntem, hastanın genel sağlık durumuna ve hastalığın evresine bağlı olarak değişir. 

En sık uygulanan tedaviler ise şunlardır:

• Mesane Sarkması Tedavisi: Mesane sarkması çoğunlukla kadınlarda görülür. Tedavisi cerrahi olarak yapılır. Robotik ya da laparoskopik yöntem kullanılabilir. Her iki yöntemde de açılan küçük kesilerden mesaneye müdahale gerçekleştirilir. Eğer gerekli görülürse destek görevi görmesi için yama yapılabilir. Küçük kesiler yapıldığı için iyileşme süresi kısadır.
  
• İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi: İdrar yolu enfeksiyonu teşhisi konulduktan sonra enfeksiyona sebep olan bakterilerin türü belirlenir. Enfeksiyon tedavisi için bakterinin türüne uygun antibiyotik reçete edilirken, idrar yaparken yaşanan ağrı için ağrı kesici ilaçlar reçete edilir. Eğer enfeksiyon sık sık tekrarlıyorsa altta yatan başka sebepler olabileceği düşünülür ve ilave tetkikler yapılır.
  
• Üretra Darlığı Tedavisi: Üretra, idrarın vücuttan atıldığı boruya verilen addır. Kadınlarda 4-5 cm erkeklerde 24-25 cm uzunluğundadır. Burada oluşan darlıklara üretra darlığı adı verilir. Erkeklerde daha sık görülmektedir. Tedavisi için kullanılabilecek birkaç cerrahi yöntem bulunur. Bunlardan en sık kullanılanı üretrotomi intern adı verilen yöntemdir. Üretraya bir kamera ile girilerek darlık olan bölgeye ulaşılır ve soğuk bıçak adı verilen teknikle kesilerek darlığın açılması sağlanır. Üretraya stent takmak ya da açık ameliyat uygulamak da sorunun çözülmesini sağlar.
  
• Böbrek Nakli: Böbrek yetmezliği olan hastaların yaşamlarına devam edebilmeleri için diyaliz ya da böbrek nakli şarttır. Diyaliz kalıcı bir çözüm sağlamaz ve hastalar ömür boyu diyalize gidip gelmek zorunda kalır. Böbrek nakli bu açıdan daha avantajlı bir tedavi yöntemidir. Hastanın hayat kalitesi büyük ölçüde artar. Böbrek nakli sırasında kadavradan ya da canlı donörden alınan böbrek, hastaya nakledilir. Oldukça ağır bir ameliyat olduğu için iyileşme dönemi çok hızlı olmaz ve vücudun organı reddetmemesi için özel ilaçlar kullanılır.
  

Kısırlık, iktidarsızlık, böbrek kistleri, üreme organı kanserleri ve boşaltım sistemi kanserleri de üroloji bölümünde tedavisi yapılan diğer hastalıklar arasındadır. 

Üroloji uzmanlığı eğitimi sırasında cerrahi teknikler de öğrenildiği için, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi aynı uzman tarafından yapılmaktadır.