Ayak Su Toplaması

Ayakta Su Toplanması Nedir?

Su toplanması, vücudun herhangi bir yerinde oluşabilecek içi su dolu kabarcıklardır. Bu içi su dolu kabarcıklar, boyut olarak değişen ve farklı nedenler ile oluşan lezyonlardır.

İçi su dolu kabarcıklar, bulunduğu yere bağlı olarak kişilerin günlük faaliyetlerini yapmasında bir engel oluşturmaktadır. Örneğin, ayakta su toplanması nedeniyle kişiler uzun süre yürümek, egzersiz yapmak veya ayakta durmak gibi temel günlük hareketleri yerine getirmekte zorluk çekerler.

Ayakta sıvı toplanması, vücudun ayak derisinde oluşan yaraya veya altta yatan tıbbi bir duruma verdiği koruyucu yanıttır. En üstteki ayak derisi, alt deri tabaklarından zamanla soyulma veya yırtılma ile ayrılır.

Daha sonra hasar gören üst deri tabakasında içi su dolu bir kesecik oluşarak alttaki deri katmanlarını korur ve bu katmanların kendini onarması için zemin hazırlar.

Bazı durumlarda ayak derisi içindeki damar yapısı zarar görürse oluşan kesecikler içinde kan ile karışık bir sıvı toplanması görülebilir. Bu sıvı, bağışıklık sisteminin lokal olarak bu bölgeyi koruması için ürettiği antikorları içermektedir.

Ayrıca, nadir durumlarda ayakta toplanan sıvı bulanık bir görüntüye (sarı veya yeşil) sahip olduğunda, ayakta toplanan sıvının enfekte olduğu ve ayak bölgesininin ciddi bir enfeksiyon riski taşıdığı anlamına gelir.

Ayakta Su Toplanması Belirtileri Nelerdir?

Ayak derisi üzerinde su toplanacak bölgede önce kızarık hassas bir bölge oluşur. Bu bölgede oluşan hassas bölge daha da tahriş edilir ya da üzerindeki baskı artar ise cilt üzerinde küçük bir kesik oluşur.

Bu kesik içinde oluşan inflamasyon (iltihaplanma) burada daha küçük yırtılmalara neden olmaktadır. Vücut, bu üst dokuda oluşan kesiği kapatmak ve derinin daha hassas alt tabaklarını korumak için bu kesiyi berrak su ile doldurur.

Ayakta oluşan bu su toplanmaları ağrılı, dokununca acıyan ve kişilerin günlük faaliyetlerini engelleyen bir sağlık problemi halini alır. Kişiler ayakta uzun süre duramaz, özellikle ayak tabanında gelişen su toplanmaları nedeniyle yürüyemez ve en basit egzersizlerden bile yapamaz hale gelirler.

Hastalara ek olarak egzama eşlik ediyorsa su toplanan bölgede ağrıya ek olarak egzamadan kaynaklı ciltte kızarıklık ve kaşıntı ile karakterize küçük yumru şeklinde yapılar eşlik edebilir.

Ayak cildi üzerinde tahrişe bağlı gelişen su toplanması bazı bakteriler tarafından enfekte olursa hastalar şu belirtileri sahip olurlar:

• Su toplanan bölgede oluşan ağrının şiddeti artar
• Su toplanan yerde oluşan kızarıklık ciddileşir ve ayak derisi üzerinde geniş bir bölgede etkili olur
• Oluşan su kesecikleri üstünde ya da çevresinde cerahat (iltihap) toplanır
• Ayakta su toplanan bölgede geniş bir şişlik ve bölgesel ısı artışı görülür
• Çok nadir durumlarda ayakta su toplanan bölgede enfeksiyona neden olan bakterilerin kana karışması ile septisemi (kan zehirlenmesi) gelişebilir. Hastalar gelişen bu ciddi komplikasyon sonrasında ateşin yanı sıra, hızlı nefes alma, nabız artışı veya çarpıntı, üşüme ve titreme gibi belirtilere sahip olurlar.

Ayakta Su Toplanması Nedenleri Nelerdir?

Sürtünme ve ayak bölgesi üzerinde oluşan basınç, ayakta su toplanmasının en büyük nedenidir. Ayak derisi, sürekli olarak sert bir ayakkabıya, çoraba veya pürüzlü bir yüzeye sürterse sıklıkla tahriş ve inflamasyon (iltihaplanma) oluşur. Bu oluşan inflamasyon kısa sürede ayak derisi üstünde su toplanmasına neden olmaktadır.

Ayak bölgesinde oluşacak yanıklarda, vücut derinin alt tabakalarının hasar görmesini önlemek için bu bölgelerde içi su dolu kesecikler oluşturur. Ayakta su toplanması, birinci derece yanıklar (güneş yanığı) sonrası bir ya da 2 gün sonra gelişirken, daha şiddetli yanık tiplerinde su kesecikleri hemen ortaya çıkmaktadır.

Çok soğuğa maruz kalmak deri üzerinde soğuk ısırması ya da soğuk yanığı oluşturarak cilt hücrelerinin ölümüne sebep verir. Bu durumda vücut, cilt tabakaları arasındaki ısı dengesini korumak için cilt üzerinde su kesecikleri oluşturur. Bunun sonucunda tüm cilt dokusunda gelişebileceği gibi ayakta da su toplanması görülür

Kontakt dermatit (kontakt egzama) ya da deri inflamasyonu (iltihaplanma), cilt dokusuna nüfuz edebilen bazı maddelere temas sonrasında gelişir. Eğer bu maddelere uzun süre maruz kalınırsa kontakt dermatit yerini içi su dolu kabarcıklara bırakabilir.

Ciddi tahriş edici maddeler de (deterjan, banyo temizleyicileri vb) cilt üzerinde basınç ve inflamasyon oluşturarak ayakta su toplanmasına neden olabilir.

Ayakta su toplanması, bu maddelere maruz kalma oranına göre çok kısa sürede veya kademeli olarak gelişebilir. Kimyasal yanıklarda da hızlı bir şekilde ayak derisinde su toplanması görülmektedir

Diğer hastalıklar ayak derisini zayıflatarak ayak derisinde su toplanmasına sebep verebilir. Ayrıca ayakta su toplanması bazı enfeksiyon hastalıklarının bir belirtisi olarak görülebilmektedir.

Bu nedenler şu şekildedir:

• Su çiçeği hastalığı
• Dishidrotik egzama, cilt dokusu üzerinde kaşıntılı küçük kabarcıkların oluşmasına neden olur
• Pemfigus yada büllöz pemfigoid gibi otoimmün hastalıklar
• Diyabet, aşırı kilo ve bazı antibiyotik tedavileride ayak derisi üzerinde su toplanmasına neden olmaktadır.

Çok ince yapıdaki kılcal damarların deri altında hasar görmesi sonrasında ayak derisi üzerinde kan birikmesine neden olur. Ayrıca ayak derisi bazı nedenler ile ezilir ya da sıkışırsa da ayak derisi üzerinde kan ile karışık sıvı toplanması görülebilir.

Ayakta Su Toplaması Teşhisi

Ayak derisinde sürtünmeye ya da travmaya bağlı oluşan su toplanmaları hastalar tarafından basit bir şekilde teşhis edilir. Eğer oluşan su keseciklerinin nedeni hastalar tarafından anlaşılmadığı ya da nedensiz yere ortaya çıktığı durumlarda dermatoloji uzmanları hastanın tıbbi hikayesini alırlar. Hastanın alerji geçmişi, ilaç öyküsü, tahriş edici herhangi bir kimyasal maddeye maruz kalması hakkında sorular sorarak altta yatan nedenleri belirler.

Doktor, alerjik bir reaksiyondan şüphelenirse alerjinin nedeni belirlemek için yama (patch) testi yapabilir. Bazı durumlarda doktorlar enfeksiyondan şüphelenirse, enfekte olmuş su keseciklerinden örnek alarak laboratuvar ortamında enfeksiyonun nedeni belirlemeye çalışırlar.

Ayakta Su Toplaması Tedavisi 

Ayakta gelişen su toplanmalarını tedavi etmenin en iyi yolu oluşan su keseciklerini tıbbi bir müdahalede bulunmadan kendi hallerine bırakmaktadır. Çoğu hasta evde uygulayacağı temel bakımlar ile bir kaç günde iyileşmektedir.

Hem berrak sıvı ile dolu kesecikleri hem de içi kan ile karışık sıvı ile dolu kesecikleri patlatmadan  kendi hallerine bırakmak en iyisidir. Ağrılı olmalarına rağmen bu oluşan içi su dolu kabarcıklar vücudun doğal bir savunma mekanizmasıdır.

Bu sayede deri üstünde oluşan basıncı azaltmaya ve alttaki dokuları korumaya yardımcı olmaktadırlar. Ayrıca, bu su dolu kesecikler altta oluşan yara ya da kesikleri kapatarak virüslerin, mantarların ve bakterilerin yarayı enfekte etmesini engellerler.

Ayakta su toplanması geliştiğinde hastalar bu su dolu kabarcıkların üzerine hızlı bir şekilde baskı yapmaması gereklidir. Ne zaman su dolu kabarcıklar kendiliğinden patlar ya da boşalırsa çok nazik bir şekilde lezyon çevresi su ve sabun ile temizlenmelidir.

Daha sonra steril, kuru ve hava alan bandaj veya sargı bezleri ile lezyon kapatmalıdır.

Kimyasal bir maddeye ya da alerji yapan alerjenlere maruz kalınmışsa derhal bu temas sonlandırılmalı ve temas eden cilt bölgesini iyice yıkamak çok önemlidir.

Ayakta su toplanmasına ek tedaviler şunlardır:

• Buz torbası ya da içine birkaç tane buz konmuş temiz havlu su kesecikleri üzerine baskı yapmadan uygulanmalıdır.
• Sargı bezleri, bandajlar ya da diğer tıbbı malzemeler ile lezyonlar sarılmalıdır.
• Ayak bölgesinde şiş veya ödem oluştuğunda kan akışını ve inflamasyonu azaltmak için ayak bir sandalye veya yastık üzerine konularak kısa bir süre yükseltilir.
• Lezyon ya da yaranın hızlı bir şekilde iyileşmesi için bu bölgenin devamlı kuru kalması gereklidir
• Lezyon çevresini tuzlu su ya da elma sirkesi ile temizleyerek inflamasyon ve var olan ağrı rahatlatılabilir.
• Ayakta oluşan su kesecikleri patladıktan birkaç gün sonra deri kurur ve ölür. Bu fazla deri steril bir cımbız ile alınabilir. Ancak bunu yaparken sert bir şekilde deriyi çekiştirmemek ve sağlıklı deriye zarar vermemek çok önemlidir.
• Eğer ayak bölgesinde enfeksiyon gelişmiş ise doktorlar tarafından hastalara oral antibiyotikler ya da antibiyotikli krem ve merhemler verilmektedir

Ayakta Su Toplanması Tedavi Edilmezse

Ayakta su toplanması, tedavi ile kontrol altına alınmadığında ya da su toplanmasına neden olan durum ortadan kaldırılmadığında bu su dolu kesecikler çeşitli mikroorganizmalar tarafından enfekte olabilmektedir.

Bu oluşan enfeksiyon hızlı bir şekilde vücudun diğer bölgelerine yayılabilmektedir. Özellikle deri altında hızla oluşan selülit, lenf bezlerine ve kana karışma riski yüksek olan bir enfeksiyon türüdür. Eğer enfeksiyon kan dolaşımına karışırsa hızlı tıbbi bir müdahale gereklidir.

Daha ciddi vakalarda sepsis (kan zehirlenmesi) görülebilmektedir. Bağışıklık sisteminin sepsise verdiği reaksiyon sonucunda ölüm oranı çok yüksek olan septik şok gelişebilmektedir. Ayakta su toplanması vakalarında bu tür komplikasyonlar çok nadir bir şekilde gelişmektedir

Ayakta Su Toplamasına Ne İyi Gelir?

• Ortopedik ve ayağa iyi oturan ayakkabılar tercih edilmelidir
• Ayakları mümkün olduğunca kuru tutulmalı ve talk pudra ile ayaklar ve eğer mümkünse çorap içleri pudralanmalıdır.
• Spor yaparken yünlü ve kalın çoraplar tercih edilmelidir
• Yeni alınan ayakkabıların cilt ile temas halinde olduğu yerler bir vazelin ya da yağ ile yumuşatılmalıdır.
• Eğer yapılan aktivite sırasında ayak bölgesinde sürtünmeye bağlı acı hissedilirse yapılan aktivite durdurulmalı ve bu bölge bant ile kapatılmalıdır.
• Egzama ya da diğer alerjileri tetikleyen alerjen ya da kimyasal maddelerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır
• Deterjan, kimyasal veya temizlik ürünlerini kullanırken ayak bölgesini koruyucu ekipmanlar giyinmelidir

Ayakta Su Toplamasına Ne İyi Gelmez?

• Ayakta su toplanmasına bağlı gelişen su kesecikleri patlatmak
• Su kesecikleri kendiliğinden patladığında oluşan gevşek deriyi hemen soymak
• Ayakta su toplanmasına neden olan ayakkabı ya da diğer ekipmanları tekrar giymek
• Uzun süre güneş ışığına maruz kalmak 
• Ayakta uzun süre kalmak ya da yazın ayakların ayakkabı içinde uzun süre kalması
• Alerjen ya da alerji yapacak kimyasallara maruz kalmak

Ayakta Su Toplanması İlaçları

Ayakta su toplanması vakalarında gelişebilecek lokal ya da tüm vücudu etkileyebilecek enfeksiyon durumlarında hastalara çeşitli antibiyotikler doktorları tarafından reçete edilmektedir.

Bunlar arasında Gentamicin, Polysporin ve Bacitracin hastalara çoğunlukla reçete edilmektedir. Daha ciddi enfeksiyon durumlarında acil müdahale yapılarak hastaların enfeksiyona bağlı gelişen belirtileri kontrol altına alınmaya çalışılır.

Gebelikte Ayakta Su Toplanması

Pemphigoid gestationis (herpes gestationis) genellikle gebeliğin 6. ayında veya 9. ayında meydana gelen kaşıntı ile karakterize nadir bir deri döküntüsüdür. Bazı durumlarda ayak ve kollarda su toplanmasına neden olabilmektedir.

Genellikle doğumu takip eden günler ya da haftalar sonra kendiliğinden kaybolma özelliğine sahiptir. Geçmeyen vakalarda doktor hastalarına steroid kremler reçete etmektedirler.

Hamile kadınlar, hamilelik döneminde ödeme bağlı olarak şişen ayakları için daha rahat ve açık ayakkabılar giymelidirler. Mümkün olduğunca rahatsız edici ayakkabılar giymemeleri ve ayaklarını yüksekte tutmaları yine ayakta oluşacak su toplanmalarını azaltacaktır.

Çocuklarda Ayakta Su Toplanması

Çocuklarda sıklıkla yeni ayakkabı sonrası ayaklarda su toplanması görülmektedir. Ayrıca yazın uzun süre giyilen spor ayakkabılar veya kalitesiz malzeme ile yapılmış plastik terlik ya da sandaletler sonrasında ayak derisinde su toplanmaları görülmektedir.

Ayrıca ayaklarda su toplanması, çocuk hastalarda gelişen impetigo veya su çiçeği gibi enfeksiyon hastalıklarının bir belirtisi olarak da karşımıza çıkmaktadır. Eğer ayakta su toplanmasına ek olarak aşağıdaki belirtiler çocuklarda gelişmiş ise uzman bir doktor ile görüşülmelidir:

• Çocuklarda genel bir halsizlik var ise
• Çocukların vücudunun birçok yerinde su dolu kesecikler gelişmişse 
• Oluşan keseciklerin içinde sıvının rengi sarı veya yeşil tonlarında ise ve bu bölgenin etrafında ciddi bir kızarıklık var ise

Ayakta Su Toplanması için Hangi Doktora Gidilmeli?

Genelde ayakta su toplanması çok ciddi olmayan bir cilt problemi olduğundan ötürü hastalar evde uygulayacağı alternatif tedaviler ile bu cilt problemini atlatabilmektedirler. 

Bazı istisnai durumlar gereği hastaların ayakta su toplanması için hastanelerin Dermatoloji (Cildiye) bölümüne başvurarak bir dermatoloji uzmanından randevu alması gereklidir. Aşağıdaki belirtiler varlığında dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır:

• Ayakta toplanan su keseceklerinin enfekte olarak renginin koyulaşması 
• Ayakta toplanan su keseciklerinin ağrısı çok şiddetli ya da keseciklerin uzun süre geçmemesi
• Ayak üstünde oluşan su keseciklerinin vücudun başka bir yerinde oluşması (genital bölge veya göz kapakları)
• Eğer su toplanması kimyasal, ciddi bir yanık ya da alerjik reaksiyon sonucunda oluşmuşsa
• Ayak derisi üstünde nedensiz gelişen su toplanmalarında