Çocuk Göğüs Hastalıkları Nedir?

Çocuk göğüs hastalıkları bölümü, 18 yaşını henüz doldurmamış olan çocukların solunum sistemi hastalıklarından sorumlu olan tıp branşıdır. 

Aynı zamanda dünya çapında en sık başvurulan hastane bölümüdür. Hava kirliliği, maruz kalınan alerjenler ve sık geçirilen akciğer enfeksiyonları solunum sistemi hastalıklarının temel sebepleri arasında yer alır. 

Sağlıklı çocuklar senede 8 defaya kadar üst solunum yolu enfeksiyonuna maruz kalabilir. Yaşın ilerlemesi ile birlikte bu sayı düşüş gösterse de ileri dönemlerde nefes darlığı, hırıltılı solunum ve kuru öksürük şikayetleri ortaya çıkabilir. 

Bu durumu engellemek için solunum sistemi hastalıklarının ihmal edilmemesi ve kesinlikle bir çocuk göğüs hastalıkları doktoru tarafından muayene edilmesi gerekmektedir.

Göğüs hastalıklarının teşhis edilebilmesi için fiziksel muayene, alerji testleri, bronkoskopi, bilgisayarlı tomografi çekimleri, solunum efor testleri ve akciğer grafisi gibi tetkikler uygulanır. 

Ardından en uygun tedavi seçeneği belirlenir. En sık karşılaşılan sağlık sorunları ise astım, üst solunum yolu enfeksiyonları, alerjik hastalıklar, zatürre, kronik öksürük, grip, soğuk algınlığı, nefes darlığı ve hırıltılı solumadır. 

Bu hastalıklar altta yatan diğer sağlık sorunları, vücut direnci ve bağışıklık sisteminin zayıf olması, doğumsal anomaliler ya da yabancı cisimlerin solunum sistemini tıkaması gibi nedenlerle görülebilir. 

Gelişim geriliği gösteren, sık enfeksiyon geçiren ya da sık sık hastanede yatarak tedavi gören çocuklar ve bebeklerde daha kapsamlı analizler yapılmalıdır. 

Çocuk Göğüs Hastalıkları Uzmanı Nedir? Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

Çocuk göğüs hastalıkları uzmanı olmak için ilk önce tıp fakültesi eğitiminin başarılı bir şekilde tamamlanması gerekir. 

Daha sonrasında adaylar Tıpta Uzmanlık Sınavına katılarak pediatri (çocuk sağlığı ve hastalıkları) dalında 5 senelik uzmanlık eğitimi alır. 

Çocuk hastalıkları uzmanı unvanı alındıktan sonra ise çocuk göğüs hastalıkları dalında ihtisasa devam edilir. Gerekli yeterliliğe ulaşan adaylar çocuk göğüs hastalıkları uzmanı olarak göreve başlayabilir. 

Uzmanlar çocuk göğüs hastanesi, devlet hastanesi ya da özel sağlık kuruluşlarında hizmet verebilir. Aynı zamanda tıp fakültelerinde öğretim görevlisi olarak da çalışabilirler. 

Çocuk göğüs hastalıkları uzmanlarının görev ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:

• Çocuklarda görülen solunum sistemi hastalıklarının teşhis, takip ve tedavi süreçlerini yönetmek,
• Hastalıkların doğru şekilde teşhis edilebilmesi için uygun tetkikleri istemek ve sonuçlarını değerlendirebilmek,
• Hastalıklar hakkında çocuklara ve ebeveynlerine bilgi vermek,
• Tedavi için en etkili seçeneği ve ilaçları belirleyebilmek,
• Gerekli durumlarda tedavi planını yenilemek,
• Verem gibi bulaşıcı hastalık vakalarını bildirerek toplum sağlığını korumak,
• Göğüs hastalıkları tedavisini desteklemek için gerekli alışkanlıkların değiştirilmesi ve beslenme düzenlemesi yapmak,
• Göğüs hastalıkları ve tedavileri alanında yapılan güncel çalışmaları yakinen takip etmektir.

Çocuk göğüs hastalıkları uzmanlarının empati yönü güçlü, iletişim becerileri gelişmiş, yenilikleri takip eden, analitik zekası yüksek, sorun çözme konusunda başarılı ve belirtileri ayırt edebilmesi için dikkat seviyesi güçlü kişiler olması beklenmektedir. 

Aynı zamanda yoğun çalışma temposuna uygun olmaları ve stres altında da başarılı sonuçlar alabilmeleri de hayli önemlidir.

Çocuk Göğüs Hastalıkları Bölümü Hangi Hastalıklara Bakar?

Çocuk göğüs hastalıkları bölümü, henüz reşit olmamış hastaların solunum sisteminde gelişen tüm sağlık sorunlarıyla ilgilenir. 

Bu hastalıklar özellikle geçtiğimiz 50 sene içerisinde büyük bir artış göstermiş olduğu için hastanelerin en yoğun bölümleridir. 

Çocuk göğüs hastalıkları bölümünün en sık karşılaştığı göğüs hastalıkları ise şu şekilde sıralanabilir:

• Alerjik Hastalıklar: Vücudun savunma sistemini oluşturan antikorlar, yalnızca zararlı maddeler yerine farklı durumlara da tepki gösterebilir. Bu durum sonucunda alerji hastalıkları meydana gelir. Zararsız maddelerin vücuttan atılabilmesi için çalışan savunma sistemi, vücutta farklı reaksiyonlara yol açar. Bunların arasında solunumun güçleşmesi, nefes darlığı, alt ve üst solunum yolu enfeksiyonları gibi sağlık sorunları ortaya çıkar.
  
• Solunum Yolu Enfeksiyonları: Alt ve üst solunum yollarında görülebilir. Vücut direncinin düşmesi, salgın hastalıklar karşısında koruyucu önlemlerin alınmaması, ani hava değişimleri, mevsim geçişleri ve altta yatan hastalıklara bağlı olarak meydana gelebilir.
  
• Doğumsal Anomaliler: Bebeklerde doğuştan görülen anormal durumlara verilen isimdir. Akciğerlerin tam olarak gelişmemesi, hava yollarının doğuştan dar olması ya da nefes borusunun gelişmemesi gibi hastalıkları kapsar. İlaç tedavisinin yanıt vermediği vakalarda cerrahi operasyonlar yapılması gerekebilir.
  
• Bronşit: Bronşlarda enfeksiyon ve iltihap gelişmesi ile oluşur. Solunum sistemi enfeksiyonlarının ilerlemesi ile birlikte bronşlar şişer ve solunumu daha güç hale getirir. Aynı zamanda tütün mamullerinin dumanlarına maruz kalmak, hava kirliliği, sık tekrarlayan enfeksiyon hastalıkları ve mevsim geçişlerinde görülen grip vb. salgınlar nedeniyle de yaygın görülmektedir.
  
• Bronşektazi: Bronşların geri dönüşü olmayacak şekilde genişlemesi anlamına gelir. Ağız kokusu, ani kilo kayıpları, nefes almada güçlük, halsizlik ve balgam gibi belirtilerle kendini gösterir.
  
• Pnömoni: Akciğerlerin iltihaplanması anlamına gelen bu hastalık zatürre adıyla da bilinir. Kas ve eklemlerde şiddetli ağrı, koyu renkli balgam, yüksek ateş, halsizlik, şiddetli öksürük, baş ağrısı ve kusma gibi belirtiler gösterir.
  
• Astım: Kronik ya da alerjik astım olarak görülebilir. Astım hastalarında hava yolları dış etmenlere karşı hayli hassastır. Bu etmenler bronşları çevreleyen kasların aniden kasılmasına ve mukus üretiminin artmasına yol açarak ataklara yol açabilir. Uyku sırasında şiddetli öksürük krizleri, göğüste sıkışma hissi ve nefes darlığı gibi belirtiler gösterir.
  
• Verem: Tüberküloz olarak da bilinir. Bulaşıcı ve bakteri kaynaklı olan bu hastalık, aşılama yöntemi ile risk olmaktan çıkabilir. Uyku sırasında aşırı terleme, akciğerlerde gelişen şiddetli iltihap, ani kilo kayıpları, bitkinlik, yüksek ateş ve 2 haftadan daha uzun süre boyunca kesilmeyen öksürük şikayetleri ile seyreden bir hastalıktır.
  
• Kistik Fibroz: Solunum sistemini etkileyen kistik fibroz vakaları, mukus kıvamının yoğunlaşması ve yapışkan bir form almasına yol açar. Genetik bir hastalık olmakla birlikte solunum güçlüğü, nefes darlığı ve diğer vücut sistemlerinde fonksiyon kayıplarına neden olabilir.
  

Çocuk göğüs hastalıkları bölümü şüphelenilen hastalığa bağlı olarak patoloji, nükleer tıp, genetik ve biyokimya laboratuvarı uzmanları ile birlikte çalışabilir. Bu sayede doğru teşhis ve tedavi oranı büyük oranda artış gösterir. 

Çocuk Göğüs Hastalıkları Bölümü Hangi Tedavileri Uygular?

Çocuk göğüs hastalıkları uzmanları tarafından uygulanan tedavi yöntemleri genel olarak ikiye ayrılır:

• İlaç Tedavisi: Bronşların açılması için inhibitörler, alerjik hastalıklar için antihistaminik oral tabletler ve steroidler, bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotik ilaçlar, öksürük şurupları, ateş düşürücüler, ağrı kesiciler, koruyucu aşılar, vücut direncini artırmak hedeflenen takviyeler ve virüslerle savaşabilmek için antiviral ilaçlar reçete edilebilir. Bu ilaçların kullanım şekilleri ve dozu doktorun önerdiği şekilde olmalıdır. Daha sık ya da yetersiz ilaç alımı, farklı solunum sistemi hastalıklarını tetikleyebilir.
  
• Pulmoner Rehabilitasyon: İlerleme gösteren ya da beklenen sürede tamamen iyileşme gösteremeyen vakalarda destekleyici tedavi olarak kullanılır. Nefes kapasitesinin artması ve akciğer fonksiyonlarının sağlıklı şekilde sürmesini sağlar. Hekim tarafından gösterilen nefes egzersizleri düzenli şekilde uygulanır ve doğru yapılırsa akciğer kapasitesi büyük oranda gelişir. Bu sayede hastaların şikayetleri de kontrol altına alınabilir.
  
• Cerrahi Müdahaleler: Akciğerlerde ileri derecede tahribat ya da fonksiyon kaybı görülüyorsa ve ilaç tedavisi ile beklenen sonuç alınamıyorsa cerrahi seçenekler değerlendirilir. Bu operasyonların yapılabilmesi için başta göğüs cerrahisi olmak üzere ilgili branş doktorları ile işbirliği yapılması gerekir.
  

Çocuk göğüs hastalıkları kimi durumlarda yatarak tedavi gerektirebilir. Bu sayede gözlem altında ilaç tedavisinin uygulanması ve acil müdahale gerektiren durumlarda vakit kaybı yaşanmaması gibi avantajlar sağlanmış olur.