Şakak Ağrısı

Şakak Ağrısı Nedir?

Şakak, dört kafatası kemiğinin birbirine kaynaştığı bir kesişme noktasıdır. Frontal, paryetal, temporal ve sfenoid bu dört kemiğin isimleridir. Bu bölge gözün arkasında, alın ile kulak arasında yer alır. Temporal kas bu alanı kaplar ve çiğneme sırasında bu kas kullanılır.

Bu bölgede hissedilen ağrıya şakak ağrısı adı verilmektedir.  

Şakak ağrısının gerilim tipi baş ağrısı, tümörler, travmatik beyin hasarı, dev hücreli arterit (temporal arterit), migren, servikojenik baş ağrısı, sinus sorunları, kulak problemleri ve menenjit gibi birçok sebebi olabilir. Bu problemlerden hangisinin şakak ağrısına sebep olduğunu bilmek tedavi açısından kolaylık sağlar. Bu sebeple şakak ağrısına yaklaşık son derece önemlidir.  

Temporal bölge ağrısı olarak da bilinen bu ağrı çeşidi genellikle 20 ila 60 yaş arasında daha sık görülmektedir. Çocuklarda ve hamilelerde başın genel olarak ağrı şikayetleri görülebilirken lokal olarak şakak ağrısı tarifi son derece nadirdir. Kadınlar, erkeklere göre daha sık şakak ağrısından yakınmaktadır. Şakak ağrısı halk arasında yaygın olarak şikayet edilebilen bir tıbbi durumdur.  

Çoğu kişide şakak ağrısını stres, sigara ve alkol gibi bazı uyarıcılar tetiklemektedir. Bu sebeple gün içerisinde şakak ağrısının şiddeti de artabilir. Bu durumlar aynı zamanda migren rahatsızlığı gibi bazı tıbbi durumların da tetikleyicileri olarak bilinir.  

Hastalarda tek taraflı şakak ağrısı şikayeti sağ ve sol şakak ağrısının birlikte görülmesine göre daha fazla olarak bildirilmiştir. Genellikle ağrı şikayetleri bir basınç olarak da hastalar tarafından nitelendirilebilir. 

Şakak ağrısına yaklaşım son derece önemlidir. Tedavinin düzgün bir şekilde yapılabilmesi için altta yatan rahatsızlığın veya tetikleyici durumların teşhis edilmesi gerekir. Bu sebeple birden fazla doktorun inceleme yapması gerekebilir.  

Tedavi şakak ağrısının sebebine göre bazı ilaçlar ve yöntemler kullanılabilir. Bazı durumlarda bir ağrı kesici etkili olabilecekken bazı farklı rahatsızlıklar da ise durumun kontrolü oldukça zor olabilir.  

Şakak Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Şakak ağrısı şakak olarak adlandırılan bölgede meydana gelen baş ağrısıdır. Genellikle şakak ağrısına bazı belirtiler de eşlik eder. Bu belirtiler şakak ağrısının sebebini anlamada ve tedavi edilebilmesinde oldukça yardımcıdır.  

Şakak ağrısıyla beraber görülen belirtiler:  

• Şakak ağrısının sebebi bir migren durumu ise şakak ağrısına ek olarak mide bulantısı, kusma, ışığa, sese ve kokulara duyarlılık, baş dönmesi, boyunda sınırlı hareket ağırlığı, boyundan omuzlara veya kollara yayılan ağrılar görülebilir. Bu ağrı ve ek belirtilerin tetikleyicileri olabilir. En yaygın tetikleyiciler arasında uyku eksikliği, stres havadaki değişiklikler ve alkol olabilir.  
• Sinüslerde oluşan enfeksiyonun bir sonucu olarak şakak ağrısı meydana gelebilir. Bu durum meydana geldiğinde şakak ağrısına ek olarak yorgunluk ve burun akıntısı gibi ek belirtiler de ortaya çıkar. Bazen ateş de görülebilir.  
• Otitis media adı verilen orta kulak iltihabı gibi rahatsızlıklar sıklıkla şakak ağrısına yol açabilir. Bazen tek kulak etkilenirken bazı durumlarda iki kulak birden bu durumdan etkilenir ve iki taraflı şakak ağrısı görülür. 
• Menenjit adı verilen iltihabi durum gerçekleştiğinde genellikle şiddetli baş ağrıları ve şakak ağrısı görülür. Buna ek olarak bazı kişilerde yorgunluk ve ateş artışı da görülür. İleri derece vakalarda baş dönmesi ve uyku hali de görülebilir.  
• Beyindeki bir tümör sebebiyle şakak ağrısı meydana geliyorsa şakak ağrısına, şiddetli baş ağrıları, görüşte problemler, açıklanamayan mide bulantısı ve kusma, denge problemleri, konuşma zorlukları, kişilik değişiklikleri ve nöbetler eşlik edebilir.  

Şakak Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Şakak ağrısına sebep olabilecek çok fazla tıbbi rahatsızlık durumu vardır. Bu tıbbi rahatsızlıklar aşağıdaki gibi olabilir: 

Gerilim tipi baş ağrısı: Bir gerilim tipi baş ağrısı kafanın etrafında sıkı bir bant varmışcasına gibi orta derecede ağrı ve hisse neden olabilir. Bu ağrı genellikle şakaklar olarak adlandırılan bölgeyi etkilemektedir.  Donuk olarak başlayan ağrı, boynunuza ve omuzlarınıza yayılıyor gibi gelebilir. Nedeni tam olarak anlaşılmasa da stres ortak bir tetikleyicidir.

Epizodik adı verilen gerilim tipi baş ağrıları kısa sürer. Bu baş ağrılarının süresi bir ay içerisinde oldukça arttığında kronik olarak kabul edilebilir.  

Migren: Migren baş ağrıları zaman zaman şakaklarda zonklayıcı tarzda ağrılar yapar. Bununla birlikte ağrının meydana geldiği bölgede nabız tarzında atma durumu da görülmektedir.   

Dev Hücreli Arterit: Arterit, atardamarların iç yüzeyinin iltihaplanmasıdır. Bu rahatsızlık ise çoğu zaman kafanızdaki atardamarları ve özellikle de şakaklarınızdakileri etkiler. Bu nedenle dev hücreli arterit bazen temporal arterit olarak adlandırılır. 

Servikojenik baş ağrısı: Bir servikojenik (boyundan kaynaklanan) baş ağrısı boyun ve kafatasının tabanı da içeren servikal bir sorundan ileri gelen baş ağrısıdır. Genellikle şakak bölgesinde ağrıya sebep olur. Boyun omurlarında meydana gelen bazı zedeleyici rahatsızlıklar sebebiyle meydana gelebilir.  Bu tür baş ağrısı genellikle migrenle karıştırılır çünkü belirtileri oldukça benzerdir. 

Temporomandibular eklem (TME) ve kas bozuklukları: Yaygın olarak TME olarak bilinen temporomandibular eklem bozuklukları, eklemde ve çene hareketinden sorumlu kaslarda ağrı ve işlev bozukluğuna neden olan durumlardır. Kendini en sık şakak ağrısı olarak gösterir. Bu ağrılar zamanla kendiliğinden geçebilir. Bazı kişilerde ise ciddi tedaviler gerekir.  

Sinüs sorunları: Bir sinüs (yüz kemiklerinin arasındaki hava boşluğu) enfeksiyonu, alerjiler ve sinüslerinizi etkileyen diğer sorunlar şakaklarda basınca neden olabilir. Ayrıca alında, gözlerde ve yanaklarda baskı meydana gelebilir. Dişlerin üst çenede olanlarında ağrı da meydana gelebilir.  

Kulak rahatsızlıkları: Orta kulak iltihabı gibi bazı durumlarda şakak ağrısı sıklıkla görülür. Enfeksiyon odağının ortaya çıkardığı ağrı mediatörleri buna sebep olur. Genellikle kulak içinin tıkandığı hissiyle beraber olarak görülür.  

Menenjit: Menenjit, beyni ve omuriliği kaplayan koruyucu zarların enfeksiyonu olarak bilinen tıbbi rahatsızlıktır. Tümörler, travma ve bazı ilaçlar menenjite neden olabilse de en yaygın nedenler bakteriyel veya viral enfeksiyondur. Menenjit semptomları nedene bağlı olarak değişir ancak çoğu tipte şakak ağrısı sıklıkla görülmektedir.  

Travmatik beyin hasarı (TBH): Travmatik beyin hasarı (TBH), kafanızı herhangi bir yere vurduğunuzda veya kafanıza bir şey düştüğünde, araba kazasında veya bir nesneyle temas gibi başınızın şiddetli sarsılmasına veya sallanmasına neden olduğunda meydana gelen durumdur.  

Bu yaralanmalar hafiften ciddiye kadar derecelendirilir ve bilinç kaybına neden olabilir. Hafif veya ileri derece TBH görülen kişilerde şakak ağrısı görülebilir. Baş ağrısı genellikle gerilim tipi baş ağrısıdır. Ağrı genellikle şakaklarda, alında, başın arkasında ve boynunda veya başın her yerinde hissedilebilen hafif bir ağrı ve basınçtır.  

Tümörler: Sık olarak görülmese de bir tümörün şakak ağrısına sebebiyet verebileceği bilinmektedir. Bu açıdan bakıldığında ayırıcı tanı son derece önem kazanır. Şakak ağrısının basit bir durumdan mı kaynaklandığı yoksa daha ciddi bir tümörden mi oluştuğu araştırılmalıdır.  

Şakak Ağrısı Teşhisi

Şakak ağrısıyla bir sağlık kuruluşuna başvuran kişilerde hastanın şakak ağrısına ek olarak belirttiği şikayetler ve öyküsü değerlendirilerek altta yatan durumun teşhisi yapılmaya çalışılır. Hasta öyküsü burada son derece önemlidir çünkü hastanın şakak ağrısından şikayetçi olduğu anda başka belirtilerin de olması tanıya yardımcı olur. Bununla birlikte teşhis yapılırken farklı hastalıkların ayırıcı tanılarının yapılması gerekir.  

Şakak ağrısının bir diğer sebebi olan temporal arteritten şüphelenen bir doktor, kanın sedimantasyon hızını kontrol edecektir. Bu basit kan testi, kırmızı kan hücrelerinin bir test tüpünün dibine çökme hızını belirler. Normalden daha yüksek bir hız, vücudunuzda iltihap olduğunu gösterebilir. Bununla birlikte, durumu teşhis etmenin kesin yolu, kan damarının bir kısmını çıkarmak ve atardamar duvarındaki değişiklikler için mikroskop altında incelemektir. Bu işleme damar biyopsisi de denir.  

Eğer durumun migren gibi bir rahatsızlıktan veya bir beyin tümöründen kaynaklandığı ve ayırıcı tanısının yapılması gerektiğinde bazı görüntüleme yöntemlerinden yararlanmak gerekebilir. Tıbbi görüntüleme yöntemleri ile tümör gibi anormal oluşumların tanısı yapılabilir. Bu amaçla manyetik rezonans görüntüleme ve bilgisayarlı tomografi yöntemleri kullanılabilir.  

Manyetik rezonans görüntüleme adı verilen görüntüleme yöntemi sayesinde beyin ve kan damarlarının ayrıntılı görüntüleri manyetizma teknolojisi sayesinde elde edilir. Bu taramalar, doktorların tümörleri, inmelere sebep olan pıhtı ve kanamaları, bazı enfeksiyonlar odaklarını ve diğer beyin ve sinir sistemi (nörolojik) durumlarını teşhis etmeye yardımcı olur.

Bilgisayarlı tomografi taraması ise beynin ayrıntılı kesitsel görüntülerini oluşturmak için X-ışını kullanır. Bu görüntüleme yöntemi sayesinde, enfeksiyonlar, beyin hasarı gibi durumlar, beyindeki kanamayı ve baş ağrısına neden olabilecek diğer olası tıbbi sorunlar ayırt edilebilir. Aynı yardımı manyetik rezonans de yapabilir ancak tomografi kanama durumlarını gösterme konusunda manyetik rezonans görüntülemeden daha üstündür.  

Şakak ağrısının sebebi bir göz veya kulak problemi ise genellikle hastaların görme ve duyma gibi duyu organlarının kalitesi etkilenir. Bu şikayetlerle bir kulak burun boğaz doktoruna veya göz hastalıkları uzmanına sevk edilebilirsiniz. Bu durumda ilgili doktorlar gerekli incelemeler ile enfeksiyon veya diğer problemleri araştırarak şakak ağrısına sebep olabilen durumu ortaya çıkarabilir.  

Şakak Ağrısı Tedavisi

Şakak ağrısının tedavisi altta yatan nedene göre yapılmaktadır. Bu sebeple teşhis son derece önemlidir. Doğru teşhis ile şakak ağrısı şikayetinin azaltılması veya tam olarak giderilmesi mümkündür.  

Temporal arterit ve beyin tümörü gibi durumların tedavisi diğer şakak ağrısına sebep olabilecek rahatsızlıklardan farklı olarak biraz daha zor tedavi edilebilir. Bu rahatsızlıkların tedavisi bazı durumlarda oldukça zor olabilir. Bunun sebebi temporal arteritin kesin kür sağlayan bir tedavi yönteminin henüz olmaması ve beyin tümörünün de beyindeki lokalizasyonundaki hassasiyet olabilir.  

Dev hücreli arterit yani temporal arterit rahatsızlığında tedavi amacı kan akışının devamını sağlamaya yönelik olarak planlanır. Bununla birlikte bazı ağrı kesici adı verilen ilaçlarla ağrının azaltılmasına yardımcı olmaktır. Bununla birlikte steroidler verilerek iltihabi dokunun azaltılması ve şakak ağrısının da azaltılması sağlanabilir. Genellikle tedavi iki aşamalı olarak yapılır. İlk önce yüksek doz steroid verilir. Bu yüksek doz birkaç hafta alındıktan sonra düşük doz steroid tedavisine başlanır. Bu düşük doz steroid tedavisi birkaç yıl sürebilir.  

Migren tedavisinde de bazı ağrı kesiciler kullanılabilir. Bununla birlikte triptan adı verilen bazı ilaçlar da kullanılır. Baş ve şakak ağrısının tedavisinde nispeten başarı sağlanır. Bununla birlikte akupunktur da tercih edilebilir.  

Beyin tümörüne bağlı olarak şakak ağrısı geliştiği durumlarda tümörün iyi veya kötü huylu olmasına bağlı olarak izlem tedavisiyle birlikte olarak beyindeki lokalizasyonuna göre cerrahi olarak çıkarılması da gündeme alınabilir. Buna ek olarak yine ağrı kesici ilaçlar ile birlikte bazı medikal tedaviler düşünülebilir.  

Kulaklardaki problemler ve enfeksiyonlara bağlı olarak gelişen şakak ağrısının tedavisi nispeten daha kolaydır. Bazı antibiyotikler ile bu enfeksiyonlar tedavi edilebilir.  

Temporomandibular eklem hastalıklarında ve bozukluklarında bazen cerrahi işlem gerekebilir. Bu sebeple yapılan cerrahi işlemlere artroskopik cerrahi de denir. Bunun dışında bazı fizik tedaviler de denenebilir.  

Şakak Ağrısı Tedavi Edilmezse

Şakak ağrısı tedavi edilmediğinde aşağıdaki istenmeyen durumları ve komplikasyonları beraberinde getirebilir. 

Bu durumlar ve komplikasyonlar:

• Hastaların günlük rutin işlerini ve kariyer başarısını etkileyen olumsuz durumlar meydana gelebilir. Bazı kişiler ağrı sebebiyle gözlük dahi takmaktan çekinirler. Bu derece şiddetli bir ağrının tedavi edilmesi son derece önemlidir. 
• Beyin travması ve beyin tümörü gibi durumlarda hastanın hayati fonksiyonlarını kontrol eden organlar etkilenebilir. Bu ilgilenen beyin bölgesi ile alakalı olarak değişebilir. Hastalar tümörün yaptığı bası etkisi sebebiyle hareket ve denge sorunları, konuşma güçlüğü ve nöbetler gibi farklı problemler meydana gelir. 
• Migrene bağlı olarak görülen şakak ağrılarında tedavi olunmazsa migrenin tetiklediği nöbetler görülebilir.  

Şakak Ağrısına Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yöntemler şakak ağrısını azaltmaya yardımcı olabilir.

Bu yöntemler:

• Akupunktur gibi alternatif tıp yöntemlerinin migren gibi rahatsızlıklar üzerinde faydalı olabileceği düşünülmektedir. Bu sebeple uygun tıbbi merkezlerde akupunktur tedavisi migrene bağlı şakak ağrısı şikayeti yaşayan kişilerde denenebilir. 
• Egzersiz gibi basit egzersizleri yaparak hafif baş ve şakak ağrısını azaltmanın mümkün olduğu belirtilmiştir. Bu sebeple günlük düzenli egzersiz önerilir. 
• Soğuk kompres kullanmak şakak ağrısı şikayetini azaltmaya yardımcı olabilir. Boyun veya baş bölgesine soğuk kompres uygulamak iltihabı reaksiyonları yavaşlatabilir, sinir iletimini yavaşlatır. Bu sayede şakak ağrısını azaltmaya yardımcı olur. 
• Baş ağrılarını azaltması sebebiyle meditasyon ve yoga gibi yöntemler de zaman zaman denenmektedir.  

Şakak Ağrısına Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki durumlar şakak ağrısını arttırıp hastanın hayat kalitesinin kötüleşmesine sebep olabilir.

Bu durumlar: 

• Temporal arterit gibi şakak ağrısına sebep olan bazı durumlarda sigara oldukça zararlıdır. Hali hazırda damarda iltihabi reaksiyon varlığında sigara içilmesi damar duvarlarının kasılmasına sebep olur. Hastanın ağrı şikayetleri artabilir. 
• Araştırmalar sonucunda alkolün migren gibi şakak ağrısına sebep olabilecek durumlarda ağrı şikayetinin arttırdığı veya tetiklediği ortaya konulmuştur. 
• Histamin, vücutta kendiliğinden sentezlenen ve bağışıklık, sindirim ve sinir sistemlerinde önemli görevi olan bir kimyasal yapıdır. Bu yapı fermente yiyecekler, bira, şarap, tütsülenmiş balık ve bitter çikolata gibi belirli yiyeceklerde fazla miktarda bulunmaktadır. Histamin içeren gıdalardan fazla miktarda tüketen insanların migren ataklarını daha fazla geçirdiği bildirilmiştir. 
• Stres baş ağrılarının tetiklenmesindeki en önemli risk faktörlerinden birisidir. Fazla stresli kişiler uzun süren ve şiddetli olan şakak ağrılarından şikayetçidir.  

Şakak Ağrısı İlaçları

Şakak ağrısının altta yatan sebeplere bağlı olarak bazı ilaçlar ile azaltmak mümkün olabilir. Altta yatan hastalığın tedavisinin ilaçlar ile mümkün olmadığı bazı durumlarda ilaçlar ağrı kesici olarak işe yarayabilir.  

Steroid olmayan anti iltihabi ilaçlar: Bu ilaçlar kısa süreli ve hızlı etki göstererek hafif baş ağrılarında oldukça etkili olabilen ilaçlar olarak bilinmektedir. İltihabi reaksiyonları azaltarak çalışırlar.  

Bu ilaçlar:

• Naproksen Sodyum
• Flurbiprofen
• Asetaminofen 

Kortikosteroidler: İltihabi reaksiyonları baskılama konusunda steroid olmayan anti iltihabi ilaçlara göre daha etkilidirler. Temporal arterit gibi durumlarda kullanılabilir.  

Bu ilaçlar: 

• Prednizon
• Deksametazon  

Triptanlar: Triptanlar, migren ve küme baş ağrılarının tedavisinde abortif ilaç olarak kullanılan triptamin bazlı bir ilaç ailesidir. Beyindeki bazı uyaranlar üzerinde etki gösterir ve ağrı kesici olarak görev görür. 

• Sumatriptan
• Frovatriptan 

Antibiyotikler: Orta kulak iltihabi gibi durumlarda antibiyotik tedavisi bakteriyel enfeksiyon odağının tedavi edilmesi açısından kullanılabilir. Bu tedavide dramatik bir şekilde tedaviye yanıt alınır. Bu antibiyotikler bakterilerin üremesini engelleyerek veya direkt olarak bakterileri öldürerek etki gösterirler. 

Bu ilaçlar:

• Amoksisilin
• Sefuroksim
• Seftriakson  

Şakak Ağrısı için Hangi Doktora Gidilir?

Şaka ağrısı hastaların hayat kalitesini düşüren ve günlük işlerindeki verimi azaltan bir tıbbi rahatsızlık durumudur. Bu durum bazen altta yatan bir başka rahatsızlığın belirtisi olduğu için dikkate alınmalı teşhis ve tedavi edilmelidir. Bu sebeple aşağıdaki belirti ve şikayetlere sahip kişilerin genellikle bir acil tıp uzmanı ile görüşmesi gereklidir. Acil tıp uzmanı ise kişinin durumunu değerlendirip bir nöroloji hastalıkları uzmanı, bir iç hastalıkları uzmanı veya bir enfeksiyon hastalıkları uzmanından yardım isteyebilir.  

• Menenjit ve beyin hasarları gibi diğer nedenler derhal tıbbi müdahale gerektiren rahatsızlık arasındadır. Siz veya çevrenizdekiler bu rahatsızlığın belirtileri olan bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma gibi durumların farkına vardığında hemen bir doktora görünmeniz gerekir.  
• Bir kafa travmasından hemen sonra şakaklarda şiddetli ağrı meydana geldiğinde veya ateş ile beraber görülen halsizlik gibi enfeksiyon şikayetleri oluşursa durum ciddi olabilir ve bir doktor muayenesine ihtiyaç duyulur.   
• Belli bir yaşın ardından ani olarak başlayan yeni şakak ağrıları bir uzman tarafından araştırılmalıdır. Bu alarm semptomları olarak da bilinir. Altta yatan bir tümörün varlığından endişe duyulabilir     .