Tenosinovit

Tenosinovit Nedir?

Vücudumuzun ayakta durması, hareket edebilmemiz için kas ve iskelet sistemi birlikte ve uyumlu şekilde çalışmak zorundadır.

Kaslar iskeletin üzerini kaplayarak hareket için gerekli desteği sağlayan yapılardır. Tendonlar diğer bir adı ile kirişler, incelerek kemiklere yapışmak suretiyle kas ve iskelet sistemini birbirine bağlayan kas bölümüdür.

Sinovyum ise vücudumuzdaki birçok eklemin iç yüzünü döşeyen zar olup, sinovyum içeren eklemlere ise sinovyal eklem adı verilir.

Sinovyal eklemlerde bazı tendonların eklem içerisinde uzanan kısmı sinovyum ile birleşmesine ise tenosinovyum adı verilir.

Sinovit ve tenosinovit ise bu yapıların iltihaplanması olup; tek başına zarın iltihaplanmasına sinovit, tenosinovya adı verilen tendon ve zarın birleşiminin iltihabına ise tenosinovit adı verilir.

Tenosinovit, meydana geldiği sinovyal ekleme göre özel isimler alır ve ayrı ayrı özellikler gösterir:

• De Quervain Tenosinovit: Elin birinci parmağı olan baş parmağın ekleminde meydana gelen iltihaplanmadır. De Quervain hastalığı ya da radial stiloid tenosinovit olarak da bilinir.
• Fleksör Tenosinovit: Elde bulunan fleksör kaslar parmakların içe bükülmesini sağlar. Bu fleksör kasların iltihaplanmasına fleksör tenosinovit adı verilir.
• Biceps Tenosinovit: Üst kolun ön bölümünde bulunan biceps kası kolun bükülmesini sağlar. Bu kasın tenosinovyum bölgesindeki iltihaplanmadır.
• Ayakta Tenosinovit: Bacaktan ayağa ilerleyen tendonların bilek bölgesinde sıkışmasına bağlı olarak ayak bileğinde tenosinovit meydana gelebilir.

Tenosinovit Belirtileri Nelerdir?

Tenosinovitin meydana geldiği bölgeye göre belirtiler değişiklik göstermekle birlikte genel olarak ağrı, şişlik, kızarıklık ve hareket kaybı ile kendini gösterir.

• De Quervain Tenosinoviti Belirtileri
  • Baş parmak tarafında daha belirgin olmak üzere el bilek bölgesinde şişlik görülür.
  • Baş parmak hareketleri esnasında sürtünme hissinin ve sürtünme seslerinin duyulması.
  • Şişme sebebi ile hem baş parmakta hem el bileğinde hareket kısıtlılığı.
  • Tendonlarda komşu olan sinirlerin iltihaplanan tendonun şişmesi sonucu duyu sinirlerinin sıkışması ile parmaklarda uyuşma hissedilmesi.
• Fleksör Tenosinovit Belirtileri
  • El parmaklarında ağrı hissedilir.
  • Parmaklar hafif şekilde içe bükülü halde durur.
  • Tenosinovitin olduğu parmak tamamen şiştir.
  • El parmaklarının açılmaya çalışılması ile ağrı hissedilir.
  • Tendon kılıfı boyunca dokunma ile ağrı hissedilir.
• Biceps Tenosinoviti Belirtileri
  • Genellikle gece artan omuz bölgesinde meydana gelen ağrı
  • Omuz ve kolun hareket ettirilmesi esnasında zorluk
  • Tenosinovitin meydana geldiği bölgelerde ödem
  • Sinovyal eklem bölgesinde ısınma hissi
• Ayakta Tenosinovit Belirtileri
  • Tenosinovit meydana gelen ayak bileğinde geceleri artan ağrı hissedilmesi
  • Ayak bileğinde şişlik ve ödem görülmesi
  •  Ayak bileğinde takılma hissedilmesi
  • Ayak bileğinde ısı artışı

Tenosinovit Nedenleri Nelerdir?

Tenosinovyumun iltihaplanması genelde iltihaplı hastalıklar sebebi ile, sürekli zorlama  sonucu ve mikro travmalar sonucu meydana gelebilir.

• Romatoid Artrit (RA): Bağışıklık sisteminin düzgün çalışmaması sonucu vücudun savunma hücrelerinin kendi eklem ve organlarına savaş açması sonucu eklem sıvısı artar, sinovyum ve tenosinovyum iltihaplanmasıyla sinovit ve tenosinovit meydana gelir. Genelde birden fazla eklemi tutan, nedeni tam bilinmeyen bu hastalık seyir açısından kişiden kişiye farklılık gösterir. Her yaşta ortaya çıkmakla birlikte genelde genç ve orta yaşlı bireylerin hastalığıdır.
• Ankilozan Spondilit (AS): Halk arasında omurga ya da bel romatizması da denilen ankilozan spondilit, başta omurga olmak üzere diz, el bileği, Ayak bileği gibi eklemleri de tutabilir. Hastalığın şiddeti ve belirtileri kişiden kişiye değişebilmekle birlikte kişilerin hayat kalitesini oldukça düşürür. Sinovyum ve tenosinovyumun da tutulması ile hareket kısıtlılığı, ağrı ortaya çıkar.
• Tetik Parmak: Bir diğer adı ile tenosinovit stenosing, parmakların sürekli olarak zorlayıcı hareketi sonucunda tendonların ve tenosinovyumların hasarlanması ile iltihap meydana gelebilir. Tendinit, tenosinovit olarak kendini gösterebilir.
• Tansient Sinovit (Geçici Sinovit): Üst solunum yolu enfeksiyonu ya da diş çıkarma sonrası meydana gelen eklemlerde iltihaplanma sonucu sinovyum ve tenosinovyum da tutularak tenosinovit ortaya çıkmasına neden olur. Bir süre sonra eklem sıvısının kendi kendine çekilmesi ile hastalık kendiliğinden geriler.
• Reaktif Artrit: Sistemik bakteriyel enfeksiyonu takiben 1 – 4 hafta içerisinde meydana gelen ortaya çıkış mekanizması henüz tam aydınlatılmamış olan reaktif artritte genelde diz ve ayak bileği tutulurken bazen el bileği, dirsek ve omurga da tutulabilir.
• Gut (Kristal hastalığı): Damla hastalığı olarak da bilinen Gut akut başlangıçlı bir hastalık olup eklemlerde şiddetli ağrı, kızarıklık, şişlik, ısı artışı ile kendini gösterir. Başlangıçta ayak baş parmağı başta olmak üzere tek eklem tutulumu ile başlayan hastalık ilerlemesi ile diz, dirsek, el bileği gibi eklemleri de tutabilir.
• Septik Artrit (Enfeksiyöz Artrit): Süpüratif artrit ya da akut patojenik artrit de denilen hastalıkta çeşitli mikroorganizmaların eklemleri tutması ile ateş, halsizlik ortaya çıkabilir.
• Mikro Travmalar: Özellikle el bileği, el parmağı ve ayak bileğinin tutulduğu tenosinovitlerde tekrarlayan hareketler sonucu iltihaplanmalar meydana gelebilir.

Tenosinovit Teşhisi

Hasta doktora başvurduğu zaman detaylı bir hasta öyküsü alınması ile teşhis aşamasına başlanır. Ağrının ne zaman başladığı, ağrılar öncesinde herhangi bir hastalık geçirilip geçirilmediği, ağrının ne zaman arttığı gibi bilgiler sorgulanmalıdır.

Sonraki aşamada fizik muayene yapılarak büyük oranda tenosinovit tanısı konur.

Fleksör Tenosinovitte 4 kardinal bulgu adı verilen klasik klinik bulguların varlığı ile tanı konulur:

• Fleksör tendon üzerinde hassasiyet
• Parmağın simetri şişliği
• El parmaklarının açılmaya çalışılması sırasında hassasiyet
• Dinlenme esnasında parmakların içe bükülü durması

İnflamasyonun tespiti için kan testi yapılarak enfeksiyona ait özel belirteçler bakılabilir.

De Quervain Tenosinoviti teşhisinde özel bir test olan Finkelstein testi kullanılır. Bu testte baş parmak diğer parmaklar altına alınarak yumruk sekline getirilen el bilekten aşağı yukarı hareket ettirilir.

De Quervain Tenosinovit varlığında baş parmak tarafında bilekten parmağa yoğun ağrı hissedilir.

Bazı durumlarda doktor tanıyı kesinleştirmek ya da diğer ihtimalleri ekarte ettirmek için ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme yapılabilir. İnflamasyon sonucu tendonun kalınlaşması gibi bulgular gözlenebilir.

Tenosinovit Tedavisi

Tenosinovitin tedavisinde amaç ağrının ve iltihabın azaltılmasıdır. Bunun için öncelikle eklemin sabitlenmesi amacı ile ateller kullanılabilir. Sıcak ya da soğuk uygulama yapmak ağrıların azaltılmasına yardımcı olur.

Bu önlemler ile ağrının azaltılamadığı tenosinovitte fizik tedaviye başlanabilir. Tenosinovit egzersizleri ile etkilenen bölgelerin gerilmesi sağlanır. Ayrıca masaj uygulaması yapılarak ağrıların azaltılması sağlanabilir. TENS (deri altı elektriksel sinir stimülasyonu) bağlanarak küçük elektrik akımları ile ağrı kontrolü sağlanır.

Ağrı kontrolü için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca iltihabın azaltılması için non steroid anti inflamatuvar ilaçlar (steroid olmayan iltihap giderici ilaçlar) kullanılabilir.

Direkt olarak eklem içerisine yapılan steroid (kortizon) enjeksiyonu da ağrının kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Mikroorganizmalara karşı parenteral (damar yolu ile) beta - laktamaz inhibitörlü antistafilokokal penisilin veya birinci kuşak sefalosporin gibi antibiyotikler kullanılabilir.

Bu tedavi yöntemlerinin ise yaramaması durumunda tendonların gevşetilmesi için cerrahi yöntemlere başvurulabilir.

Tenosinovit Tedavi Edilmezse

Tenosinovit ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı ile kendini gösteren bir hastalıktır.

Tenosinovitin tedavi edilmemesi durumunda kişiler hareketlerini kısıtlamaya yönelirler. İltihaplanma sonucu ortaya çıkan şişlikler sinirlere bası yaparak el ve ayaklarda uyuşma ve his kaybı meydana gelir.

Tenosinovit İlaçları

Tenosinovit tedavisinde amaç ağrı ve iltihabı azaltmaktır. Bu sebeple kullanılan analjezik olarak bilinen ağrı kesici ilaçlar ağrı reseptörlerinin duyarlılığını engelleyerek etki gösterirler.

Analjezik ilaçlar narkotik ve narkotik olmayan analjezikler olarak iki gruba ayrılır:

Narkotik olmayan analjezikler: Yan etkileri daha az olmakla birlikte ağrıyı kesmede daha ez etkilidirler. Etken maddeleri şu şekilde sıralanabilir:

1. İbuprofen
2. Parasetamol
3. Naproksen

Narkotik (opioid) analjezikler: Yan etkileri çok ciddi boyutlara ulaşabilen ve suistimale açık ilaçlar olduğu için çok dikkatli kullanılması lazımdır. Opioid analjezikler şu şekilde sıralanabilir:

1. Morfin
2. Kodein
3. Enkafelin
4. Meperidin

Hem iltihabın azaltılması hem ağrının giderilmesi için ise non steroid anti inflamatuvar ilaçlar adı verilen ilaçlar kullanılabilir.

Bu ilaçlardan bazıları şunlardır:

1. Aspirin
2. Ibuprofen
3. Naproksen

Bakteriyel enfeksiyonlar sebebi ile meydana gelen tenosinovit tedavisinde antistafilokokal ilaçlar kullanılabilir.

Bu ilaçlar arasında:

1. Penisilinler
2. Beta laktam antibiyotikler
3. Sefalosporinler

sayılabilir.

Tenosinovit Ameliyatı

Tenosinovit tedavisinde cerrahi yöntemler pek tercih edilmeyen ve yaygın olmayan yöntemlerdir.

Cerrahi dışı yöntemler ile ağrı ve iltihabın kontrol altına alınamaması durumunda artroskobik tendon gevşetme ameliyatı uygulanabilir.

Kapalı cerrahi olarak geçen yöntem el bileğindeki tenosinovit tedavisinde kullanılabilirken, ayak bileğinde tedavisinde yeri yoktur.

El bileğinden açılan küçük kesilerden girilerek tendonların sıkışmasına neden olan tünelin genişlemesi sağlanır.

Tenosinovite Ne İyi Gelir?

Tenosinovitte amaç ağrının kontrol altına alınmasıdır. Bunun için ilk yapılması gereken eklemin sabitlenmesidir, atel ile 3 – 4 hafta sabitleme yapılması belirtilerin azalmasına yardımcı olur.

Ağrılı bölgeye duruma göre sıcak ya da soğuk uygulama yapılması hem ağrıyı hem şişliği azaltacaktır.  Ayrıca tenosinovit egzersizleri uygulanması tendonların rahatlamasına yardımcı olarak belirtilerin azalmasını sağlar.

Hamilelikte Tenosinovit

Hamilelik dönemi hem hormonal hem fiziksel olarak bir çok değişikliğin meydana geldiği bir dönemdir. Eklem ve kas sistemi zayıflar ve bunun sonucunda gebeler bir çok hastalığa açık hale gelir.

Hamilelik döneminde en yaygın ortaya çıkan tenosinovit olan De Quervain tenosinoviti hamilelikte meydana gelen sıvı toplanmasına bağlı meydana gelir.

Genellikle hamileliğin ikinci yarısında ortaya çıkan tenosinovit hamilelik sürecinde atel, ağrı kesici ve egzersizle kontrol altında tutulmaya çalışılır. Doğumdan sonra 1 – 2 ay içerisinde kendinden yok olacaktır.

Bebekler ve Çocuklarda Tenosinovit

Bebeklik ve çocukluk dönemi enfeksiyonlara oldukça açık olunan bir dönemdir. Bebeklerde diş çıkarma, çocukluk döneminde ise üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası geçici artrit meydana gelebilir.

Bunun sonucunda bebek ve çocukların eklemlerinde tenosinovit ortaya çıkabilir.

Tedavi için ağrı kontrolü sağlanır; sıcak veya soğuk uygulama, eklemin sabitlenmesi ve gerekirse ağrı kesici takviyesi ile hastalığın kendiliğinden geçmesi beklenir.

Genel olarak 3 – 4 hafta içerisinde hastalık kendiliğinden gerileyecektir.

Tenosinovit için Hangi Doktora Gidilir?

Tenosinovit bir eklemde meydana gelen ve bunun sonucunda belirtiler veren bir iltihaplanma hastalığıdır.

Eklemlerde ağrı, şişlikler, harekette zorlanma ve hareket ederken sürtünme gibi belirtiler ortaya çıktığı zaman bir Ortopedi ve Travmatoloji uzmanına gidilmesi uygun olacaktır.