Tendinit

Tendinit Hastalığı Nedir?

Kemikleri kasa bağlayan kalın liflerden oluşan bağlara tendon denir. Bu tendonların herhangi bir sebepten dolayı iltihabına ise tendinit denir. Ağrı ve hassasiyet ile seyreden bir durumdur. 

Vücutta çok fazla sayıda kas ve kemik olduğu için çok fazla sayıda tendon da vardır. Vücudun herhangi bir yerinde tendinit meydana gelebilir. Fakat tendinit sıklıkla omuzlarda, dirseklerde, bileklerde, dizlerde ve topuklarda görülür.

Hatta bazı tendinitlerin özel isimleri de vardır. Bunlar tenisçi dirseği, golfçü omzu, sürahi omuz, yüzücü omzu, gibi. Bu isimlerin verilmemesinin sebebi ise bazı spor dallarıyla ilgilenen kişilerde sıklıkla görülmesidir.

Tendinit oluşan kişide  tendon ve çevresinde ciddi ağrılar meydana gelir .Bu ağrıları azaltmak için istirahat önerilir. Bununla birlikte fizik tedavi ve bazı ilaçlar da bu ağrıları dindirip tendinit oluşan tendonu tedavi edebilmektedir. Ancak ilerlemiş tendinit vakalarında tendonlar yırtılabilir böyle ileri vakalarda ameliyat gerekmektedir.

Tendinit Tipleri

Türleri Farklı tendinit tipleri vücudun farklı bölgelerini etkiler.

Aşil tendiniti Aşil tendonu topuk ile bacağımızın arkasında bulunan baldır kası arasındadır. Burada bulunan tendonun zedelenip iltihaplanmasına aşil tendiniti denir.  Aşil tendiniti çok sık görülen bir sportif faaliyet sonucu yaralanmadır. Ayrıca nadiren de olsa bazı insanlar kontrolsüz zıplama veya ayağı düzgün bir şekilde desteklemeyen ayakkabılar sayesinde de aşil tendiniti geliştirebilir. Romatoid artriti gibi hastalıkları olan bazı kişilerde de aşil tendiniti gelişebilmektedir.

Supraspinatus tendiniti: Supraspinatus tendiniti kalsifik tendinit olarak da bilinmektedir. Bu tendinit tipinde omuz ekleminin üstündeki tendon iltihaplanır ve kişinin kolu özellikle yukarı doğru hareket ettirildiğinde ağrıya neden olur. Yani bir omuz tendinitidir. Aynı bölgedeki diğer tendonlar da etkilenirse, hastada rotator manşet sendromu adı verilen durum gelişebilmektedir.

Bu tendinitin tedavisinde genelde omuz tendiniti egzersizleri kullanılır. Omuz tendiniti iyileşme süresi 3 ila 6 hafta arasında değişir. Eğer şiddetli bir zedelenme varsa bu süre uzar. 

Tenis dirseği (lateral epikondilit): Bu da bir tendinit tiplendirmesidir. Bu ismi almasının sebebi ise tenis ve golf sporlarıyla düzenli olarak uğraşan kişilerde yaygın olarak görülmesidir. Yaygın olarak tenisçi dirseği olarak bilinen yanal epikondilitin (epikondil adı verilen humerus kemiğinin bir bölümünün tendonlarının iltihabı) yaygın bir belirtisidir.  Kolun dirsek bölgesinin dış tarafında meydana gelen ağrıdır. Bileğe doğru yayılabilir. 

Golfçü dirseği (medial epikondilit): Golfçü dirseği olarak bilinen bu durumda dirseğin iç tarafında bir ağrı vardır. Golfçüler yaptıkları vuruş hareketleri sebebiyle bu tendinit türünü daha sık yaşarlar. Medial epikondilit adı verilen humerus epikondillerinin tendon birleşiminin iltihabi reaksiyonu sonucu  meydana gelen durumdan oluşur. Medial epikondilit gelişen kişilerde hastanın dirsek ağrısı sıklıkla bilekte de yayılır.

De Quervain’in stenoz tenosinoviti: Başparmak ve bilek arasındaki başparmak tendonlarını çevreleyen kılıf iltihaplanır. Bu bölgedeki kalınlaşmış kılıf ve şişlik ile başparmağı hareket ettirmek kişiye çok acı verir. Elin avuç içindeki tendon kılıfı kalınlaşmış ve iltihaplanmış olduğundan ve tendonun sorunsuz hareket etmesine izin vermediğinden bükülmüş bir pozisyonda sabitlenir. Bazen tendon boyunca  nodül yani ele gelen kitleler olabilir.

Jumper'ın diz tendiniti (patellar tendinit): Bu tendinit tipi dizin tendonunda meydana gelen yaralanmalar, zedelenmeler ve zorlanmalar sonucu olarak görülebilmektedir. Dizde tendinit oldukça ağrılıdır.

Bisipital Tendinit: Bu tendinit genellikle biceps (kol kası) tendiniti olarak da bilinir. Kişi için ağrı verici bir durumdur. Herhangi zorlayıcı bir aktivite sonucu biceps kasının tendonunun zedelenmesi sonucu meydana gelen iltihabi reaksiyon sonucunda oluşur. 

Adduktor Tendinit: Kasık tendiniti olarak da bilinen bu durum sporcularda sıklıkla olur. Kasıktaki tendonların zedelenmesi sonucu meydana gelir.

Bilekte tendinit: Bu, aynı hareketi tekrar tekrar yapan ve bileklerini sık sık  kullanan badminton oyuncularını ve fabrikalarda çalışan sıklıkla aynı hareketleri yapan çalışanları etkileyebilir. El bileği tendiniti olarak da bilinmektedir.

Tendinopati: Bilek tendonlarını etkileyen başka bir yaralanma türüdür. Bu, iltihaptan ziyade dejeneratif (dokuların normal görevini yapamayacak şekilde anatomik olarak bozulması) bir durumdur.

Tendinit Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak tendinit, özellikle eklem veya sportif faaliyet ile çok fazla kullanıldıktan sonra, eklemi çevreleyen dokularda ağrıya neden olur.

Bazı durumlarda, eklem güçsüz hissedebilir ve tendonun olduğu alan kırmızı, şişmiş ve sıcak olabilir. 

Tendinit gonore gibi bir enfeksiyondan kaynaklandığında, döküntü, ateş veya vajina veya penisten akıntı gibi başka alakasız olarak düşünülen belirtiler olabilir. 

Diğer semptomlar hangi tendonun etkilendiğine göre değişir.

• Rotator manşet tendiniti - Genellikle tek bir yere bağlanamayan donuk, ağrıyan omuz ağrısı. Genellikle göğse doğru üst kola doğru yayılır. Ağrı genellikle geceleri daha kötüdür ve uykuyu etkileyebilir.
• Tenisçi dirseği - Dirseğin dış tarafında ağrı. Bazı durumlarda, ağrılı alan tendinitin derecesine göre önkol ve bileğe kadar uzanabilmektedir.
• Golfçü dirseği - Dirseğin iç tarafında hissedilen ve bileğe kadar gidebilen ağrı
• Jumper'ın diztendiniti (patellar tendinit)- Diz kapağının altında, çevresinde ve bazen de üstünde ağrı
• De Quervain stenoz tenosinoviti - El bileğinin arkasında, başparmağın tabanına yakın ağrı Aşil tendiniti - Topuğun arkasındaki ağrı veya topuğun 3 ila 5 santimetre üzerinde hissedilen yanıcı tarzda ağrı

Tendinit Nedenleri Nelerdir?

Tendonlar görevleri açısından vücudumuzda kilit rol oynarlar.  Kas ve kemikler arasındaki koordinasyonu sağlarlar. Herhangi bir aktivite, hareket ve  zorlanma durumlarından bu tendonlar zedelenebilir, fazla gerilebilir ve hatta yırtılabilir. Bu sebeplere bağlı olarak tendonun iltihabi reaksiyonu sonucu tendinit adı verilen durum meydana gelmektedir.

Tendinite sebep olabilecek faktörler aşağıdaki gibi olabilir.

• Yaş: İnsanlar yaşlandıkça vücudundaki tendonları esnekliği kaybedebilir. Ve daha az esnek hale gelir. Bu esnekliğini kaybetmiş olan tendonların yaralanması normale göre daha kolaydır. Bu sebeple artmış yaş bir risk faktörü kabul edilir.
• İş yerinde veya evde postürün bozuk olması sonucu tendonit geliştirme risk olabilir.
• Spor veya antrenmandan önce ısınmama tendon yaralanmalarına ve tendonite sebep olabilmektedir.
• Tendon yakınlarındaki yumuşak dokuları etkileyen kemik veya eklemdeki sorunlar.
• Romatoid artrit, gut, psoriatik artrit, tiroid bozuklukları veya ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar gibi durumlarda tendonit gelişme risk vardır.
• Eğer bir harekete vücudunuz ve tendonlarınız alışık değilse ve zorlayıcı bir hareketse bunu ısınmadan ve çok fazla yapmak tendonları zedeleyebilir.
• Bir spor dalını örneğin futbolu sadece hafta sonları yapan kişiler eğer kendini çok fazla zorluyorsa tendonit geliştirme riskini vardır. Bunun sebebi sportif aktivitenin arasına belli bir zaman girmesidir ve düzenin olmamasıdır.
• Enfeksiyonlar da tendinite sebebiyet verebilir. Özellikle bir kedi veya köpek tarafından ısırılmış el ve kol sebebiyle tendinit gelişebilir.

Tendinit Teşhisi

Teşhis genellikle etkilenen tendonun ve ilişkili kasın hareketinin hissine göre yapılır. Yani en önemli teşhis metodu fizik muayene ve hastanın öyküsüdür. Hastanın öyküsünde daha önce yapılmış bir sportif faaliyet ve zorlanma varsa doktor fizik muayene ile teşhise devam eder. Doktor, ağrı ve hassasiyeti kontrol etmek için aşağıdaki hareketleri yapmanızı isteyebilir. Her tendonun kendine özel muayenesi olabilmektedir.

Bu muayeneler:

Medial epikondilit: Ön kol sırtüstü pozisyonda (avuç içi yukarı bakacak şekilde) yerleştirilir ve ön kol basılı tutulurken yumruk dirence karşı bükülür. Medial (iç yan) epikondilin, epikondilinin bulunduğu dirseğin iç bölgesinde de ağrı ve hassasiyet hissedilir. 

Lateral epikondilit: Ön kol masaya yüzüstü pozisyonda (avuç içi aşağı bakacak şekilde) yerleştirilirken ön kol yerinde tutulur. Bileğinizi dirence karşı test etmek istenir. Hassasiyet, dış dirseğin üst kısmı boyunca kemikli yanal epikondilin yakınında hissedilir. 

Supraspinatus tendiniti: Kolu 90° bükün ve başparmak aşağı bakacak şekilde 30° öne doğru yerleştirin. Bu tendonun tutulumu varsa, dirence karşı ağrı veya zayıflık hissedilebilir. .

Patellar tendinit: Diz kapağının alt kısmındaki patellar tendon üzerinde hassasiyet hissedilebilir.  

Popliteus tendiniti: Yaralı bacağınızın kenarı karşı bacağın dizine yaslanacak şekilde oturun. Diz kenarında hassasiyet hissedilebilir. 

Aşil tendiniti: Aşil tendonu parmaklar arasında sıkıldığında hasta tarafından hassasiyet hissedilir. 

Peroneal tendinit: Peroneal tendon (ayak bileğinin yanında bulunur) doktor tarafından muayene edildiğinde hasta tarafından hassasiyet hissedilir.  

De Quervain tenosinoviti: Tendonda ağrı Finkelstein testi ile ortaya çıkar. 

Bu test şöyle yapılır: 

Başparmak yumruğun içine yerleştirilir. Yumruk, daha sonra bileğe ve küçük parmağa doğru eğilir. Bu yapılan hareket ağrılı ise test pozitif veya anormal olarak değerlendirilir. 

Yukarıdaki fizik muayene bulgularına ek olarak aşağıdaki ek tetkikler doktor tarafından istenebilir.

• Röntgenler tendonu görüntüleyemez. Ancak kemikler veya eklemler ile ilgili diğer sorunları dışlamak doktor tarafından istenebilir.
• Tendonun ultrasonografik açıdan değerlendirmesi en  doğru bir tanıyı verebilir. Bu sebeple doktor tarafından ultrason istenebilir.
• Manyetik rezonans (MR) tümör ve benzeri elen gelen kitleleri görüntüleyip tendinit tanısına gitmek için başvurulabilecek bir tetkiktir.

Tendinit Tedavisi

Tendinit tedavisinin amacı kişinin ağrısını azaltmak, hafifletmek ve iltihabı azaltmaktır. 

İlaçlar

Tendinit için doktorunuz bu ilaçları önerebilir: 

Steroid olmayan anti iltihabi ilaçlar: Aspirin, naproksen sodyum veya ibuprofen kullanmak tendinit ile ilişkili rahatsızlığı ve ağrıları hafifletebilir. Anti iltihabi ilaçları krem olarak sürmek giderek yaygınlaşmaktadır. Ağızdan alınan haplara oranla kremlerin daha etkili olabileceği düşünülmektedir.

Kortikosteroidler: Doktorun tercihine bağlı olarak tendinit gelişmiş kişide ağrıları hafifletmek için  ilgili tendonun etrafına kortikosteroid ilacı enjekte edebilir. Kortizon enjeksiyonları iltihabı azaltır ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Üç aydan uzun süren tendinit (kronik tendinit) için kortikosteroidler önerilmez, çünkü tekrarlanan enjeksiyonlar bir tendonu zayıflatabilir ve tendonu yırtma riskinizi artırabilir.

Trombosit açısından zengin plazma: Yeni bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde kişinin kendi kanından bir örnek alınır. Bu kanın içerisinden özel yöntemler ve cihazlar ile trombositler ve diğer iyileştirici faktörleri ayrıştırılır. Çözelti daha sonra kronik tendon iltihabi olan alana enjekte edilir. Bu tedavinin etkilerinin araştırması hala sürdürülüyor. Ancak etkili olduğu yönünde sonuçlar bildirilmektedir.

Fizik Tedavi

Etkilenen kas ve tendon ünitesini germek ve güçlendirmek için tasarlanmış özel bir egzersiz programından yararlanabilirsiniz. Bunlara tendinit egzersizleri de denmektedir. Örneğin, uzarken kasın kasılmasını vurgulayan eksantrik (dış merkezli) güçlenmenin birçok kronik tendon durumu için çok etkili bir tedavi olduğu gösterilmiştir ve şu an kliniklerde ilk basamak tedavisi olarak kabul edilmektedir. 

Cerrahi ve Diğer Prosedürler 

Fizik tedavinin belirtileri azaltmadığı ve ağrıyı çözemediği durumlarda, doktorun kararına göre cerrahi yöntemler denenebilir.

• Kuru iğneleme: Bu prosedür tendon iyileşmesinde rol oynayan faktörleri uyarmak için ince bir iğne ile tendonda küçük delikler açmayı içerir. Bu yöntem aslında tam bir cerrahi işlem dahi sayılmaz. Bazı kişilerde etkili olduğu bildirilmiştir. 
• Ultrasonik tedavi: Bu minimal invaziv (girişimsel) bir tekniktir. Ultrasonik ses dalgaları ile tendonun yara dokusunu kaldıran özel bir cihaz yerleştirmek için küçük bir kesi kullanır.
• Ameliyat: Tendon hasarının ciddiyetine bağlı olarak ameliyat değerlendirilebilir. Özellikle tendon kemikten kopmuşsa veya yırtılmışsa cerrahi onarım gerekebilir.

Tendinit Tedavi Edilmezse

Tendinit gelişmiş bir kişi de tedavi edilmezse veya tendonun zorlanmasına ve zedelenmesine sebep olacak fiziksel aktiviteye devam edilirse:

• Tendonlar yırtılabilir. Tendon yırtılması ciddi bir durumdur ve çoğu olguda ameliyat gerektirir.
• Tendonlar tedavi edilmezse eğer fonksiyonlarını yerine getiremediği ve işlevsizleştiği bir hastalık olan tendinopati meydana gelebilir.
• Hastanın hayat kalitesi tendinite bağlı gelişen ağrıdan dolayı düşer.

Tendinite Ne İyi Gelir?

Tendiniti olan ve tendinit gelişme riski bulunan kişiler aşağıdaki yöntemleri deneyebilir

Bu yöntemler:

• Fiziksel olarak formda kalın ve kas tonunuzu geliştirin. Formda bir kişinin tendonlarını zedeleme ihtimali daha düşüktür. Bu yüzden antrenman önemlidir.
• Egzersiz yapmadan önce ısının. Bu ısınma tendonun ani gelişen zorlamalarla karşılaşmasını azaltır.
• Çalışıyorken masa başında veya başka işler yaparken uygun anatomik duruşa dikkat edin. Uygunsuz bilek duruşları tendinit sebebi olabilmektedir.
• İş yerinde ve atletik aktiviteler sırasında uygun koruyucu ekipmanlar kullanın. Bu tendonları zorlanmalara karşı koruyabilir. Tendona destek sağlayabilir.
• Tendinitin acısını hissetmeye başlarsanız, aktivitenizi durdurun. Buz uygulamak ve dinlenmek için 30 dakikalık bir mola verin. Bu mola ardından sportif faaliyete devam etmeniz gerekiyorsa devam edebilirsiniz. Ancak sportif faaliyeti tam durdurmak daha sağlıklı olacaktır.
• Belirli bir egzersiz yapıyorken ağrı veya acı hissederseniz, egzersizi bırakıp dinlenin. Bir egzersiz veya aktivite size belirli, kalıcı bir acıya neden oluyorsa bu sportif faaliyetten uzak durmak gerekebilir..
• Eklemlerinizin hareket aralığını en üst düzeye çıkarmak için egzersiz yaptıktan sonra germek için zaman ayırın. Bu, sıkı dokularda tekrarlayan travmayı en aza indirmeye yardımcı olabilir. Germek için en iyi zaman, egzersizden sonra kaslarınızın ısındığı zamandır.

Tendinite Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki davranışlar ve yöntemler tendinit hastalığına sahip kişiler için kötü olabilir. 

Bunlar:

• Aşırı ve tekrar eden sportif hareketlerden uzak durun. Bir hareketi sürekli yapmak tendonlarda zedelenmelere yol açabilir.
• Tekniğinizi geliştirin. Bir aktivite veya egzersizdeki tekniğiniz kusurluysa yani tam anlamıyla spor dalına yetkin değilseniz zorlu hareketler yapmadan önce ilgili branşın tekniklerini öğrenin.
• Bir sportif faaliyet tendonlarınızda ve bileğinizde ağrıya ve hassasiyete sebebiyet veriyorsa bu hareketi devam ettirmek tendonlar için oldukça zararlıdır. Tendonlarda yırtılmalara kadar giden tablolar oluşturabilir. Hareketleri yapmayı anında bırakın.
• Bazı sportif faaliyetler diğer branşlara göre tendonları daha çok zorlar. Tenis, golf, maraton koşusu gibi tendon için çok zorlayıcı olan sportif faaliyetlerden uzak durup başka sportif branşlara yönelmek daha iyi olacaktır.

Tendinit İlaçları

Steroid olmayan anti iltihabi ilaçlar: Bu ilaçlar hali hazırda gelişmiş olan iltihabi reaksiyon proteinlerinin baskılanmasına yardımcı olabilir. Bu sebeple ağrı azalabilir. Kişinin rahatsızlığı azaltılabilir.

Bu ilaçlar: Aspirin, naproksen sodyum veya ibuprofen 

Kortikosteroidler: İltihabi reaksiyonları baskılarlar. Bu ilaçlar doktor tarafından tendinit gelişen yere iğne ile enjekte edilir.

Bu ilaçlar: Prednizon, prednizolon, metilprednizolon, deksametazon

Tendinit Ameliyatı

Genellikle tendon onarımı sırasında bir cerrah ciltte hasarlı tendon üzerinde bir veya daha fazla küçük kesikler yaparak tendonun yırtık uçlarını birlikte diker. Eğer kan damarlarında veya sinirlerde yaralanma gibi başka yaralanmaların olmadığından eminse kesi yerine kapatıp bölgeyi örter. Bu kesi yapılmış bölgenin ve tendonun iyileşebilmesi için o bölgeye atel takılır. Eğer yeniden bağlamak için o bölgede yeterli tendon yoksa vücudun başka bir tendonundan tendon grefti alınarak hasarlı olan bölgeye dikilebilir.

Bir tendon transferi fonksiyonun geri kazanılmasında yararlı olabilir.

Tendon onarımı sırasında hastanın ameliyata bağlı olarak ağrı hissetmesini önlemek için anestezi kullanılır. 

Tendon cerrahisi uygun fizik tedavi veya mesleki terapi ile birlikte yapılırsa çok başarılı olabilir. Genel bir kural olarak, yaralanma sonrası tendon onarım ameliyatı ne kadar erken yapılırsa, ameliyat ve iyileşme o kadar kolay olur.

Bazı durumlarda uzun süreli komplikasyonlar gelişebilir. Sertlik uzun sürebilir. 

Koldaki fleksör tendonun yaralanması gibi bazı tendon yaralanmalarının onarılması çok zor olabilir. 

Hamilelikte Tendinit

Hamileliğin psikoloji etkisi olarak gebeler fiziksel aktivite açısından kendini sınırlar. Sportif faaliyetleri gebelik sonrasına ertelerler. Bu sebeple gebelerde tendinit gelişimi çok nadirdir. 

Ancak De Quervain tenosinoviti bazı gebelerde görülebilmektedir. Bunun sebebi olarak  yapılan araştırmalarda hamilelik esnasında vücut sıvı dengesizliklerinin bu tendinit tipini oluşturabileceği düşünülüyor. Araştırmalar sürüyor ancak bildirilen olgularda görülen tendinit tipi De Quervain tenosinoviti olarak bildirilmiştir.

Bunu teşhisi için hastanın el bileğine fizik muayene ve ultrasonografi tetkiki yapılır. 

Tedavi için gebenin fiziksel aktiviteden kaçınması ve fizik tedavi önerilmektedir.

Çoçuklarda Tendinit

Çocuklarda sportif aktiviteler oyunlar ve egzersizler sırasında tendon yaralanmalarına bağlı olarak tendon zedelenmeleri ve buna bağlı olarak tendinitler görülebilir. Çocuklar için çok acı ve ağrı verici bir durumdur. Eğer tendinit çok şiddetli değilse istirahat ve egzersize bir süre ara vererek bu şikayetler azabilir. 

Aşağıdaki sebepler varsa:

• Ancak eklem veya tendon ağrılarına ek olarak ateş varsa
• İstirahat ile azalmayan tendon ağrıları varsa
• Tendon bölgesinde ağrı, şişlik, kızarıklık ve sıcaklık varsa
• Ağrı kesici kullanımına bağlı ağrıda azalma olmuyorsa

Bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına çocuğu götürmek gerekir.

Çocuklarda genellikle ameliyat ile tendon onarımına gerek kalmadan bazı fizik tedavi yöntemleriyle tendon tedavisi sağlanabilir.

Eğer tendon yaralaması çok ciddiyse cerrahi onarım gerekebilir.

Tendinit için Hangi Doktora Gidilir?

Eğer aşağıdaki gibi belirtileriniz varsa bir ortopedi ve travmatoloji hastalıkları uzmanıyla görüşmeniz gereklidir

Bu belirtiler:

• Tendonda meydana gelen iltihabi reaksiyona bağlı olarak tendonun olduğu bölgeye bağlı olarak ağrı, şişlik ve kızarma görülmesi.
• Herhangi bir eklem veya tendon ağrısına ek olarak ateş görülmesi
• Şiddeti giderek artan ve dinlenme ile geçmeyen tendon veya eklem ağrıları

Ağrı kesiciye cevap vermeyen tendon veya eklem ağrıları olan kişilerin doktora gitmesi gerekmektedir. Bunun sebebi ise tendon yırtılma ihtimalinin bulunmasıdır.