Vajinada Yanma

Vajinada Yanma Nedir?

Vajina; kadınlarda cinsel birleşmenin, doğumun ve menstruasyon (adet) döneminde adet kanamasının dışarı atılmasını sağlayan dış genital (üreme) organıdır. Vajinanın birçok olayda rol oynaması; vajinada gelişen hastalıkların da çok yönlü olmasına ve ciddi problemlere yol açmasına neden olur.

Vajinada yanma; vajinal bölgenin çoğunlukla enfeksiyon etkenleri nedeniyle oluşan ve birçok belirti ile birliktelik gösteren semptomdur. Bu bölgedeki etkene bağlı olarak oluşan ısı artışı, damar genişlemesi (vazodilatasyon) ve ağrı hastada yanma semptomuna yol açar.

Vajinal Yanma Belirtileri

Vajinal yanma çoğunlukla enfeksiyon kaynaklı oluşan bir semptom olduğu için; hastada yanmaya eşlik eden birçok semptom bulunabilir.

Bu semptomlar arasında en sık görülenler;

• Kaşıntı: Kaşıntı vajinal yanmaya eşlik eden en sık semptomlardan biridir. Vajinal kaşıntı hastada genital bölgenin birçok nedene(kimyasallar, enfeksiyon etkenleri, alerjen maddeler) bağlı olarak uyarılması ile oluşur.
• Kızarıklık: Vajinal yanma çoğunlukla vajinal enfeksiyona bağlı oluşur. Bu enfeksiyon etkeni vücutta bir takım kimyasalların salınımına neden olur. Bu kimyasallar yüzeysel damarların genişlemesine ve hastada birçok semptomun oluşmasına yol açar. Bu semptomlardan biri de kızarıklıktır. Ayrıca hasta var olan kaşıntıdan dolayı o bölgeyi kaşıyınca da kızarıklık oluşabilir.
• Şişlik: Vajinal yanmaya eşlik eden semptomlardan biri de şişliktir. Hastada hem yanmaya yol açan etkenin oluşturduğu irritasyon (rahatsız edici uyarım), hem de hastada var olan kaşıntı nedeniyle kaşıma sonucu vajinal bölgede şişlik oluşabilir.
• Kanama: Hastanın kaşıntı ve yanmaya bağlı o bölgeyi sürekli kaşıması, vajinal bölgede küçük çaplı deri travmalarına ve bu durumda hastada kanama oluşumuna yol açabilir. Ayrıca vajinal yanma hormonal düzensizliğe bağlı oluşmuşsa; bu hormonal düzensizlik de kanama nedeni olabilir.
• Ağrı: Hastada var olan kaşıntı, kaşıma sonucu oluşan travma ve kanamalar ağrı semptomu oluşumuna yol açabilir. Ayrıca hastada vajinal yanma enfeksiyon nedeniyle oluşmuşsa; bu durumda enfeksiyon etkenine karşı vücut tarafından üretilen ve enfeksiyon etkenini öldürmeyi amaçlayan kimyasal maddeler(çoğunlukla prostoglandin adlı maddeler) de ağrı oluşumuna yol açabilir.
• İdrar Yaparken Vajinada Yanma ve Ağrı: Vajinada yanma idrar yolu enfeksiyonu gibi bazı durumlarda da oluşabilecek bir semptomdur. Bu durumda hastalar idrar yaparken yanma ve ağrıyor idrar yaparken vajinada yanma ve kanama semptomlarından yakınabilir.
• Adet Öncesi Vajinada Yanma: Hastaların bazılarında adet döneminden hemen önce veya adet döneminde vajinada yanma semptomuna rastlanabilir. Bu durum genellikle hormonal problemlerin yol açtığı bir durum olarak açıklanır.
• Akıntı: Vajinal yanma çoğunlukla enfeksiyon etkeni nedeniyle oluşur. Bu durumda hastada enfeksiyon etkeni çok miktarda salgı üretimine neden olur. Üretilen salgı hastada akıntı semptomuna yol açar. Bu akıntı çoğunlukla sarı-yeşil renkli ve kötü kokuludur.
• Cinsel İlişki Sırasında Yanma ve Cinsel İlişki Sonrası Oluşan Kaşıntı ve Yanma: Enfeksiyon etkenine bağlı olmadan gelişen vajinal yanmalarda çoğunlukla cinsel ilişki sırasında yanma ve acı ile cinsel ilişki sonrası vajinada yanma hissi ve kaşıntı gözlenen bir semptomdur.

Vajinal Yanma Nedenleri

Vajinal yanma; ufak bir vajinal enfeksiyonundan vulva(vajina, klitoris ve küçük dudakları kaplayan bölge) kanserine kadar değişen birçok hastalıkta ortaya çıkabilen bir semptomdur. Yanma çoğunlukla enfeksiyona bağlı oluşsa da; diğer nedenler de görülebilir.

Vajinal yanma nedenleri;

• Enfeksiyon: Enfeksiyon vajinal yanmanın en sık nedenleri arasında birinci sıradadır. Hastalarda bakteri yada mantara bağlı oluşan enfeksiyon; bu bölgede hücre harabiyetine ve kimyasalların salınımına neden olur. Bunun sonucunda da hastada yanma semptomu görülür.
• İrritan (Uyarıcı) Maddeler: Vajinal spreyler, kokular, vajinal parfüm ve sabunlar, vajinal kremler, tuvalet kağıdı ve sentetik iç çamaşırı gibi vücuda yabancı ve vücutta duyarlılık oluşturucu bazı maddeler o bölgede alerjik olayları tetikleyerek hastada yanma semptomu oluşumuna yol açabilir.
• Menopoz: Menopoz dönemi kadınlarda pek çok rahatsız edici semptoma yol açan; bu yüzden de kadınlar arasında korkuyla karşılanan bir durumdur. Menopoz döneminde kadınlık hormonu olarak adlandırılan östrojen ve progesteron adlı hormonların vücuttaki miktarı azalır. Menopoz döneminde yaşanan bu hormonal azalma vajinanın kurumasına ve en ufak bir travmada bile tahribe olup yanma semptomu oluşumuna yol açabilir.
• Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar: Klamidya, Gonore(bel soğukluğu), bakteriyel vajinozis, genital herpes ve genital siğil gibi bazı hastalıklar cinsel yolla bulaşan ve vajinada yanma ve kaşıntı gibi semptomlara yol açan hastalıklardır.
• Stres: Stres durumu hastaların bağışıklık sistemini zayıflatır, enfeksiyon etkenlerinin vücuda girişini kolaylaştırarak vajinada yanma semptomuna yol açabilir.
• Deri Hastalıkları: Deride görülen atopik dermatit(egzama), liken hastalığı, Sedef (psöriasis) gibi bazı hastalıklar vajinanın enfeksiyona açık hale gelmesine, travmalara ve vajinal yanmaya neden olur.

Vajinal Yanma Teşhisi

Vajinal yanmanın esas tanısı hastanın vereceği anamnez ile konur. Ancak hastada var olan diğer semptomlar için ek tetkikler gerekebilir. 

Vajinal yanma teşhisinde kullanılan yöntemler şunlardır:

• Anamnez: Anamnez hastanın hastalığı hakkında var olan şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Vajinal yanmaya sahip hastalar vajinal yanmaya ek olarak sıklıkla kanama, ağrı, akıntı, kızarıklık gibi semptomlardan şikayet ederler. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, bu şikayetlerin ne zamandır var olduğunu sorgular. Hastanın cinsel partner sayısı ve ilişki sırasında yanma hissedip hissetmediği, partnerin prezervatif kullanıp kullanmadığını, günlük ped değişim sayısını, sentetik iç çamaşırı kullanıp kullanmadığını sorgular. Ardından fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede hasta jinekolojik muayene masasına uzanır. Hekim hastanın vajinasını, vulvasını inceler. Hastanın vajinasına spekulum adlı aleti takarak vajinanın iç kısmı ve serviksi (rahim ağzını) muayene eder.
• Ultrasonografi(USG): Ultrasonografi ses dalgaları kullanılarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Hastada enfeksiyon varsa ve bu enfeksiyonun iç genital(üreme) organlarına yayıldığı düşünülüyorsa hastaya ultrasonografi çekilerek rahmin, yumurtalıkların ve fallop tüplerinin durumu hakkında fikir edinilebilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Manyetik rezonans görüntüleme manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Bu yöntem hastada iç organlarda yada rahim ağzında problem olduğu düşünülürse ve bu durum ultrasonografide net olarak belirlenememesi durumunda kullanılan bir yöntemdir.
• Kültür: Hastada enfeksiyon varlığının en kesin tanısı kültür örneği ile konur. Bu yöntemde hastada var olan akıntı kültür çubuğu yardımıyla alınıp kültür ortamına ekilir. Ardından bu bölgede gelişen mikroba göre hastaya tıbbi tedavi uygulanır.

Vajinal Yanma Tedavisi

Vajinal yanmanın tedavisini medikal tedaviler oluşturur. Hastada vajinal yanmaya yol açan etkene göre ilaç tedavisi uygulanabilir. Hastada enfeksiyona bağlı vajinal yanma varsa; tedavide antibiyotik ve antifungal (mantar enfeksiyonu karşıtı ilaçlar) kullanılır. Eğer yanma menopoz semptomu olarak oluşuyorsa bu durumda hastaya hormon tedavisi uygulanarak semptomlar giderilmeye çalışılır.

Hastada deri hastalığına bağlı oluşan vajinal yanmada; tedavi için steroid ilaç tedavisi uygulanabilir.

Vajinal Yanma Tedavi Edilmezse

Vajinal yanma tanı konulduğunda altta yatan neden bulunarak mutlaka tedavi edilmesi gereken bir semptomdur. Vajinal yanma enfeksiyon varlığından oluşuyorsa ve bu enfeksiyon tedavi edilmezse; ilerleyen dönemde enfeksiyonun iç genital (üreme) organlarına yayılımı, bu organlarda yapışıklık ve harabiyete yol açması muhtemeldir. Bu durum ilerleyen dönemde infertiliteye (kısırlığa) kadar yol açabilir.

Vajinal yanma cinsel yolla bulaşan hastalıklara bağlıysa ve hastanın pek çok cinsel partneri varsa hasta taşıdığı hastalığını pek çok kişiye bulaştırabilir.

Vajinal yanma menopoza bağlı oluşmuşsa ve bu durum tedavi edilmezse hastada ortaya çıkan semptomlar hem fizyolojik hem psikolojik açıdan hastanın sıkıntıya girmesine neden olur.

Vajinal yanma deri hastalığına bağlı oluşmuşsa ve bu durum tedavi edilmezse; hastada genital bölgede var olan deri hastalığı diğer bölgelere de yayılıp daha ciddi hastalıklara yol açabilir.

Vajinal Yanmaya Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Vajinal yanma tanı konulduğunda mutlaka tedavi edilmesi gereken; altta yatan neden bulunarak bu nedenden uzak durulmasını gerektiren bir hastalıktır. Hastada vajinal yanmaya yol açabilecek bazı risk faktörlerinden uzak durmak vajinal yanmaya iyi gelir.

Bunlar;

• Sentetik iç çamaşırı yerine pamuklu iç çamaşırı tercih edilmelidir.
• Cinsel partner sayısı tek olmalıdır.
• Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanılmalıdır.
• Vajinal irritan (rahatsız edici) maddeler (vajinal parfüm, vajinal krem, vajinal sprey, vajinal sabunlar) kullanılmamalıdır.
• Vajinal duştan uzak durulmalıdır. Vajinal duş hastada vajinada bulunan yararlı bakterilerin sayısının azalmasına ve bu durumda vajinanın enfeksiyona yatkın olmasına neden olur.
• Islak mayo ve çamaşırlarla uzun süreli temastan kaçınılmalıdır. Uzun süre nemli çamaşırla durmak enfeksiyon gelişme riskini arttırır.
• Hastalar stresten olabildiğince uzak durmalıdır. Stres bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açar. Bu durum hastada enfeksiyon gelişme riskini arttırır.

Vajinal Yanma İlaçları

Vajinal yanmada ilaç tedavisi; yanmaya neden olan etkenin bulunması ve bu etkene yönelik tedavi uygulanması neticesinde yapılır.

Vajinal yanma tedavisinde kullanılan ilaçlar;

• Antibiyotik İlaçlar: Vajinal yanma çoğunlukla bakteriler tarafından oluşturulan enfeksiyona bağlı olarak oluşur. Bu durumda hastada bu enfeksiyon etkenini yok etmek için antibiyotik ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar içerik olarak amoksisilin, klavulanik asit, siprofloksasin, ofloksasin, moksifloksasin, metronidazol gibi maddeler barındırır. Bu ilaçların yan etkileri arasında baş dönmesi, bulantı, kusma, deri döküntüleri, ishal ve kabızlık gibi semptomlar görülebilir. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında ilaca ara verilmeli ve mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
• Antifungal İlaçlar: Bu ilaçlar hastada gelişen mantar enfeksiyonunun tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar içerik olarak ketokonazol, flukonazol, itrakonazol, vorikonazol, posakonazol gibi maddeler barındırır. Bu ilaçların yan etkileri arasında bulantı, kusma, deri döküntüleri gibi semptomlar görülebilir. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında ilaca ara verilmeli ve mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
• Steroid Tedavisi: Bu tedavi genellikle deri hastalığına bağlı olarak oluşan vajinal yanmada kullanılır. İçerik olarak kortizon içeren bu ilaçların yan etkileri arasında kilo artışı, anksiyete, huzursuzluk, baş ağrısı, bulantı, kusma, akne oluşumu, aşırı terleme gibi semptomlar görülebilir. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında ilaca ara verilmeli ve mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
• Hormon Tedavisi: Hastada vajinal yanma menopoza bağlı oluşmuşsa bu durumda tedavi için kadınlık hormonlarına başvurulur. İçerik olarak östrojen ve progesteron adlı hormonları içeren bu ilaçların yan etkileri arasında bulantı, baş ağrısı, kilo değişikliği ve ruhsal problemler bulunur. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında ilaca ara verilmeli ve mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.

Gebelikte Vajinada Yanma

Hamilelikte vajinada yanma ve kaşıntı sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Gebelik döneminde hormonal dengenin değişmesi; iç ve dış genital (üreme) organlarında enfeksiyon oluşumuna yol açabilir. Gebelikte vajinal yanmanın tıpkı diğer hastalardaki gibi en sık nedeni enfeksiyonlardır. Bu durum çoğunlukla hamilelikte ilişki sırasında vajinada yanma ve ağrı semptomu olarak kendini gösterir.

Gebelikte vajinal yanmaya sahip kişiler eğer yanmaya ek olarak kötü kokulu akıntı, kaşıntı ve kızarıklık, gibi semptomlar yaşıyorlarsa; vakit kaybetmeden bir hekime başvurulmalıdırlar. Çünkü dış genital (üreme) organlarında gelişen bir enfeksiyon rahatlıkla rahime doğru ilerleyip rahmin iltihaplanmasına ve iltihabın bebeğe ulaşmasına neden olabilir.

Çocuklarda Vajinal Yanma

Çocuklarda vajinal yanma tıpkı yetişkinlerdeki gibi sıklıkla enfeksiyon kaynaklıdır. Özellikle havuz, deniz gibi toplu ortamlarda yüzmüş çocuklarda; yüzmeden sonra ıslak mayo ile oturulduğunda vajinal yanma semptomu sık görülür. Bu semptoma sahip çocuklar vakit kaybetmeden bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına muayene olmalı ve gerekli tedaviyi almalıdır. Tedavide tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi antibiyotik ve antifungal ilaçlar kullanılır.

Vajinal Yanma için Hangi Doktora Gidilir?

Vajinal yanma ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan, gerekli tetkikleri uygulayan ve tedavi eden bölüm Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümüdür. Hastalar vajinada yanma ve acı hissi duyma şikayetine ek olarak kanama, ağrı, akıntı ve kaşıntı gibi şikayetlerle hekime başvurur. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, bu şikayetlerin ne zamandır var olduğunu, şikayetleri arttırıp azaltan etkenleri ve hastanın vajinal parfüm, sprey kullanımını, ped değiştirme alışkanlığını ve cinsel partner sayısını sorgular.

Vajinal yanmaya ek olarak vajinal akıntı, vajinada ağrı, vajinada kızarıklık, vajinal kaşıntı gibi semptomları yaşayan hastalar vakit kaybetmeden bir Kadın Hastalıkları ve Doğum hekimine muayene olmalı ve gerekli tedaviyi almalıdır.