Çamaşır Suyu Zehirlenmesi

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi Nedir?

Çamaşır suyu olarak bilinen “Sodyum Hipoklorid” güçlü bir bakteri (bakteriyi öldüren) maddesidir ve vücudumuzda hücresel düzeyde üretilir ve mikroplarla savaşta kullanılan güçlü bir bazdır. 

Yine aynı şekilde endüstriye olarak temizlik malzemesi olarak üretilir. Ev, hastane gibi ortamların hijyeninde kullanılır. Ev tipi genellikle seyreltik (<%10) iken endüstriyel kullanılan çamaşır suları daha derişik şekilde bulunur.

Çamaşır suyu zehirlenmesi içilmeye, solumaya ya da temasa bağlı ortaya çıkar. En ciddi bulgular içilmesi sonucu ortaya çıkar.

Çamaşır suyu zehirlenmesi içilmeye bağlı olarak çocuklarda en sık 1-5 yaşlarında, yetişkinlerde ise 20-30 yaşlarında görülür. Çocuklarda yanlışlıkla içme sonucu görülürken genç ve erişkinlerde intihar amaçlı görülür. 

Bu tip maddelere korozif ya da kostik madde denir. Alkali maddeler, asitlere göre daha kokusu tadı hafif olduğu için zehirlenmeleri daha sık görülür. 

Asit maddelere göre yaptığı hasarlar çok şiddetlidir. Dokuda oluşturduğu hasar derinin daha derin katmanlarına doğru işler ve etkileri daha ağır seyreder.

Çamaşır suyunun tuz ruhu ile karıştırılması sonucu açığa çıkan klor gazı da solunum yoluyla zehirlenme olarak değerlendirilmelidir. Bu zehirlenmelerde ortak toksik madde klordur. 

Klor gazının daha yoğun formları savaşlarda kimyasal silah olarak kullanılmaktadır. Klor gazı akciğerlerde hasar meydana getirir ve solunum kaslarının kasılmasına (bronkospazm) neden olur. Buna bağlı gelişen solunum yetmezliği, eğer müdahale edilmezse kalp ve böbrek problemleri görülebilir.  

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Çamaşır suyunun içinde bulunan klor zehirlenmesi solunum sistemi, sindirim sistemi veya santral sinir sistemi gibi birçok sistem üzerinde etkili olabilir. Cilt ya da göze temas ettiğinde erken müdahale olmazsa kalıcı hasarlar bırakabilir. 

İlk 24 saatte solunum yollarında yaptığı hasara bağlı sorunlar ortaya çıkar. Ağız yolu ile alınan çamaşır suyu hasarlarında ise önce boğazda ödemle başlayan ve neredeyse 2 yıla yakın bir iyileşme süreci ile devam eden sonunda yemek borusunda iyileşme dokusuna bağlı darlık oluşan süreçle sonlanabilir. 

Bazı sistemlerdeki bulguları şöyledir:

Sindirim sistemi

• Ağız içinde yanma
• Boğazda ağrı ve/veya şişme-ödem
• Karın mide bölgesinde ağrı
• Bulantı
• Kusma
• Dışkıda kan
  

Solunum sistemi (soluma ya da kusma sırasında akciğerlere kaçmasına bağlı)    

• Nefes almada zorluk
• Akciğerlerde yanma
• Hışıltılı solunum
• Ses kısıklığı
• Dilde ödem
• Sırt ağrısı
• Göğüs ağrısı
• Öksürük
• Astım/ KOAH gibi hastalarda şiddetli iritasyona bağlı ataklar
• Siyanoz (Vücudun oksijensiz kalması sonucu derini mor renk alması)
• Hipoksi (Vücudun fonksiyonlarını sürdürmek için gerekli oksijeni bulamamasıdır)

Santral sinir sistemi:

• Bilinç bozukluğu
• Ajitasyon (Kişinin saldırganlık durumunun artması )
• Uykuya meyil
• Uyarılara yanıt vermeme

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi Nedenleri Nelerdir?

Çamaşır suyu zehirlenmesinin en sık nedeni yanlışlıkla su yerine tüketilmesidir. Çamaşır suyu olduğu anlaşıldığı zaman bırakılsa da yutma refleksi istemli başlayıp istem dışı devam ettiği için kostik madde çoktan mideye ulaşmıştır. 

Bazik bir madde olduğu için dokuları harap etmesi kuvvetlidir ve sırayla geçtiği ağız, yutak, yemek borusu, mide gibi bölgelerde tahriş yapabilir. 

Tuz ruhu, çamaşır suyu zehirlenmesi açısından risk oluşturur. Tuz ruhu ve çamaşır suyu zehirlenmesinde mümkünse açık havaya çıkıp gazın olduğu ortamdan uzaklaşmak gerekir. 

Aynı şekilde kireç sökücü ve çamaşır suyu zehirlenmesinde de ortama klor gazı salınır. Klor gazı da akciğerler için ciddi derecede toksiktir. 

Bir diğer görülme sebebi ise genç erişkin yaşlarda intihar amaçlıdır ve tüketilen miktar çok daha fazladır. Bu tip tüketmelerde ise ölüm oranı %78’lere kadar ulaşır. 

Son dönemlerde evde kullanılan temizlik amaçlı sodyum hipoklorit solüsyonlarının etken madde oranının azaltılması, cerrahi ve girişimsel tekniklerin gelişmesi ve hastanın mide tüpü ile beslenmesinin daha iyi sağlanması ile bu oranlar %5 seviyelerine gerilemiştir. 

Ayrıca bu tarz hastalara yumuşak uçlu sonda ile çamaşır suyunun ince bağırsaklardan emilmesini engellemek için aspirasyon yapılabilir.

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi Teşhisi

Çamaşır suyu zehirlenmesinin teşhisi genellikle hastanın öykü ve fizik muayene ile koyulur. Maddenin kokusu, maruz kalınan süre, hastanın kusup kusmadığı gibi ipuçları da tanıda yol gösterir.

Ancak çocuklara teşhis koymak çok daha zordur. Zehirlenme belirtileri vücuda alınma yöntemine göre değişlik gösterir.

Ağız yoluyla zehirlenmede sindirim sistemi iritasyonu, yutma güçlüğü, gaitadan kan gelmesi, karında hassasiyet, tansiyon düşüklüğü ve buna bağlı uzun dönem sonra böbrek yetmezliğine bağlı geniş bir bulgu skalası yer alır.

Solunum yoluyla zehirlenmede ise öksürük, bronkospazm (akciğerdeki düz kasların kasılıp solunum zorluğuna neden olması), kandaki oksijen miktarının düşmesi, solunum yetmezliği ve ciddi toksikasyonlarda dolaşım bozukluğu teşhiste önemlidir.

Aspirasyon sonucu oluşan zehirlenmelerde dinleme bulguları, zehirlenmenin şiddetini değerlendirme açısından önemlidir. Kalbin fonksiyonlarını kontrol etmek için EKG görmek faydalıdır.

Nadir de olsa gözde kornea zedelenmesi ve deride yanığa neden olabilir.

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi Tedavisi

Çoğu vakada belirtilere yönelik semptomatik tedavi yeterlidir. Bilinç bulanıklığı ve akciğerlerde bronkospazm (solunum zorluğu) varsa tedavi edilir. 

Ayrıca solunum yoluyla olan zehirlenmelerde zatürre vakaları açısında izlemek yararlıdır.

Çamaşır suyuna özgül antidot bulunmamaktadır. Asit kostik madde alınca alkali; alkali madde alınca asit nötralize edici madde içirilmemelidir. 

Çünkü nötrleşme tepkimesi sırasında açığa çıkan ısı enerjisi dokularda yıkıcı etki yapar.

Kusturma, aktif kömür uygulaması, mide yıkanması ve asla önerilmez.

Solunum sıkıntısı çeken hasta çamaşır suyunu soluduğu ortamdan uzaklaştırılmalı ve açık havaya çıkarılmalı, gerekirse oksijen tedavisi uygulanmalıdır. Klor gazına maruz kalmış kıyafetler çıkartılmalıdır. 

Gözlerde yanma varsa 10-15 dakika boyunca bol su ile yıkanmalı, lens çıkarılmalı ve tekrar kullanılmamalıdır. Gözlük sabunlu su ile yıkanmalıdır. 

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi Tedavi Edilmezse

Çamaşır suyu zehirlenmesi tedavi edilmezse sindirim sisteminde kanama delinme, dokunun kanlanmasının bozulması, fistül (içi boş iki organ arasında oluşan yol) ve uzun dönemde hipotansiyona bağlı böbrek yetmezliği ve beyaz küre denilen savunma hücrelerinde artış görülebilir. 

Soluma veya geri kaçma (aspirasyon) yoluyla akciğerde zatürre, solunum zorluğu, tahriş edici etkisine bağlı astıma zemin hazırlayabilir. 

Çamaşır suyunun göz ile temasında görme kaybı oluşmaması için bol su ile 10-15 dakika yıkanmalıdır. Lens derhal çıkarılmalı ve bir daha kullanılmamalıdır. Tedavi edillmediği takdirde görme kaybına kadar ilerleyebilir.

Çamaşır Suyu Zehirlenmesine Ne İyi Gelir?

• Ağız yoluyla alınan çamaşır suyu tedavisinde az miktarda hastayı kusturmayacak şekilde su/süt verilebilir. Hastanın bilinci açık tutulmaya çalışılmalıdır. 
• Kesin bir tedavisi olmamakla birlikte hasta kontrol altında olması adına acil servise getirilmelidir.
• Çamaşır suyunun cilde veya göze temasında bol su ile yıkanmalı, gözde kızarıklık, şişlik, görme kaybı gibi bulgularda acil servise başvurulmalıdır.
• Solunum yoluyla zehirlendiğini düşünen hasta açık havaya çıkarılmalıdır. Hastanın üstündeki kıyafetler çıkartılıp mümkünse duş almalıdır.   

Çamaşır Suyu Zehirlenmesine Ne İyi Gelmez?

• Çamaşır suyu zehirlenmesinde ağızdan alımlarda asla yapılmaması gereken şey kusturma hareketidir. Ağızdan mideye hatta ince bağırsaklara kadar oluşan doku hasarı, kusturma sırasında tekrar yaşanabilir.
• Bir diğer yapılmaması gereken şey ise asit bir madde içirerek nötralize etmektir. Bu durumda ortama verilen ısı dokularda hasara neden olur
• Bir diğer hata ise midenin sonda ile boşaltılmaya çalışılmasıdır. Sadece intihar düşüncesi ile içen hastalarda fazla çamaşır suyu tüketimi olabileceği için emilimi engellemek adına ilk 90 dakika yumuşak uçlu ng sonda ile hastane şartlarında aspirasyon yapılabilir.

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi İlaçları

Çamaşır suyu zehirlenmesinin özgün bir ilacı yoktur. Aktif kömür bu hastalarda kullanılmaz. Çünkü yemek borusu hassas olduğu için sonda takarken delinme riski vardır.

Genellikle hastanın bulgularını gidermeye yönelik tedaviler uygulanır. Bulantı kusma baş dönmesi gibi semptomlar giderilebilir. Oksijen tedavisi ile hasta rahatlatılmaya çalışılır. 

Bronkospazm var ise beta-2 adrenerjik ilaçlar verilebilir. Hastanın şiddetli ağrıları olabilir. Tedaviye ağrı kesici ilaçlar eklenebilir.

Hamilelikte Çamaşır Suyu Zehirlenmesi

Çamaşır suyu zehirlenmesinde hamilelik, olumsuz bir tablo oluşturmaz. Fakat hamileyken çamaşır suyu kullanımında daha dikkatli olunmalı, ortam sık sık havalandırılmalı, fırın gibi kapalı ortamlar bu tarz direkt maruz kalınacak temizlik malzemeleri ile temizlenmekten kaçınılmalıdır. 

Zehirlenme durumunda kapalı ortamda beklenilmeden açık havaya çıkılmalıdır. Halsizlik bulantı kusma gibi belirtiler varsa acil servise başvurulmalıdır.

Yine yukarıda belirtildiği gibi bol su içirme, kusturma, başka bir madde içirme, koklatma tarzı yaklaşımlardan uzak durulmalıdır.

Çocuklarda Çamaşır Suyu Zehirlenmesi

Çocuklarda çamaşır suyu zehirlenmesi özellikle 1-5 yaşları arasında çok sık görülür. Özellikle 2 yaşında pik yapar. Genellikle su zannedilip tüketildiği için ilk yudumdan sonra farkına varılır.

Asit içerikli bir kostik madde içildiğinde sadece geçtiği bölgeyi tahriş ederek nedbe dokusu oluşturur. Bazik madde ise likefaksiyon nekrozu denen bir nekroz çeşidi ile nötralize olana kadar kas tabakasına kadar uzanır ve haftalarca iyileşme periyodu sürer. 

Yaklaşık 2 yıl sonra iyileşme dokusu ile tamamlanana kadar bu olayda hasarlanan bölgelerde darlıklar gelişir. 

Ciddi miktarda madde yutulmuşsa boğazda ödeme bağlı yutma güçlüğü, göğüs arkasında yanma hissi ortaya çıkabilir. 

3-4 gün sonra ödemin azalması ile bu belirtiler kaybolur. Fakat bu tamamen iyileşildiği anlamına gelmez. Kesin tanı ve iyileşme durumu endoskop ile konur.

Eğer çocuklarda bilinç bulanıklığı, öksürük, ağızda çamaşır suyu kokusu, hırıltılı solunum, boğazda ve dil üzerinde kızarıklık gibi şüpheli durumlar görülürse hiç vakit kaybetmeden acil servise başvurulmalıdır.

Önlem olarak;

• Ağzı açık çamaşır suyu şişesi bırakılmamalıdır
• Asla bardağa şişeye kısaca su gibi tüketilebilecek şeylere konmamalıdır.
• Çocukların ulamayacağı tercihen kilitlenebilen dolaplara konmalıdır.
• Temizlik esnasında çocukların bu tür temizlik ajanları solumasına engel olunmalıdır.

Çamaşır Suyu Zehirlenmesi için Hangi Doktora Gidilmeli?

Hastanın çamaşır suyu tüketimine bağlı yemek borusu ve midesinde delinme olabilir. Bu da hayati risk oluşturur. 

Çamaşır suyu zehirlenmesine maruz kalma veya içtiğinden şüphe edilen hasta vakit kaybedilmeden acil servise götürülmelidir. 

Bu kişi asla kusturulmamalıdır. Kusmasına neden olmayacak kadar su içirilebilir. Acil Servise gelirken hastanın içtiği maddenin şişesi ya da kutusu mümkünse götürülmelidir.