Çocuk Nörolojisi Nedir?

Çocuk nörolojisi bölümü, henüz 18 yaşını doldurmamış olan çocukların beyin, sinir, omurilik ve kaslarını ilgilendiren sağlık sorunları ile ilgilenen tıp branşıdır. 

Pediatrik nöroloji bölümü olarak da bilinir. Nöroloji hastalıklarının teşhis, takip ve tedavi süreçleri çocuk nöroloji doktorları tarafından yapılır.

Çocukların gelişim ve büyüme süreçleri tamamlanmadığı için, çocuk nöroloji bölümü farklı bir uzmanlık alanı olarak ayrılmıştır. 

Pediatrik nörolojik muayene kapsamında çocuklar ile bebeklerin beyin travmaları, prematüre doğum takipleri, gelişim bozuklukları, sinir yaralanmaları, havale geçirmek, baş ağrısı, otizm, bayılmak, kas yaralanmaları, yürüme bozuklukları, epilepsi, davranış anomalileri ve felç geçirmek gibi sağlık sorunları teşhis edilebilir. 

Ardından gerekli tetkiklerle teşhis doğrulanır ve tedavi süreci başlatılır. 

Çocuk nörolojisi doktorları, riskli gebelikler ve erken doğumlarda bebeğin sağlığı için önemli rol oynamaktadır. Gebeliğin ilk 3 haftası içerisinde merkezi sinir sistemi gelişmeye başlar ve yetişkinlik dönemine gelene kadar bu gelişim devam eder. 

Gebelik tansiyonu, çevresel etmenler, idrarda protein kaçağı, ödem toplanması ya da plasenta yetersizliği gibi sorunlar bebeğin beyin sağlığını olumsuz etkileyeceği için anne karnından itibaren bebek nörolojisi uzmanları tarafından takip edilmesi önemlidir. 

Bu sayede hastalıkların önlenmesi, erken teşhis ve tedavi edilmesi mümkün olacaktır. 

Çocuk Nöroloji Uzmanı Nedir? Çocuk Nöroloji Doktorlarının Görevleri Nelerdir?

Çocuk nöroloji uzmanı olmak için adayların öncelikle temel tıp eğitimleri tamamlamaları ve Tıpta Uzmanlık Sınavına girerek Pediatri (çocuk sağlığı ve hastalıkları) bölümünde eğitim görmeye hak kazanmaları gerekir. 

4 sene boyunca devam eden bu uzmanlığın ardından Pediatrik Nöroloji alanında 3 senelik yan dal eğitimi alınır. Sonrasında çocuk nörolojisi bulunan devlet hastanelerinde zorunlu görevin tamamlanması gerekmektedir. 

Çocuk nöroloji uzmanlarının görev ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:

• Hastaların şikayetlerini dinledikten sonrasında fiziki muayene ile değerlendirme yapmak,
• Gerekli tetkikleri isteyerek şüphelenilen hastalıkları doğrulamak,
• Tetkik sonuçlarını doğru şekilde yorumlamak ve muayene bulguları ile bir araya getirerek doğru teşhisi koymak,
• Teşhis edilen hastalık için en uygun tedavi yöntemlerini belirlemek,
• Gerek görülmesi halinde ilgili doktorlarla işbirliği kurmak ve tedaviyi bir arada yürütmek,
• Tedavi sürecinde ve sonrasında hasta takibi yaparak genel sağlık durumunu kontrol etmek,
• Yatarak tedavi görmesine karar verilen çocukların sağlık kontrollerini yürütmek,
• Nörolojik hastalıklar hakkındaki bilgi düzeyini arttırmak için yeni araştırmaları ve yöntemleri takip etmek,
• Hastalıklar hakkında çocuklar ve ebeveynleri bilgilendirmektedir.

Kariyerine öğretim görevlisi olarak devam etmek isteyen adaylar, tıp fakültelerinde eğitim vermeyi tercih edebilir. 

Gerekli yeterlilik kazanıldıktan sonrasında çocuk nöroloji profesörleri olarak görevlerine devam edebilirler. 

Çocuk Nörolojisi Neye Bakar? Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Çocuk nörolojisi bölümü, anne karnından reşit olana kadar geçen süreç içerisindeki tüm nörolojik problemlerden sorumludur. 

Yani bebekler ve çocuklarda görülen kas, sinir sistemi, beyin ya da omurilik hastalıklarının tümü pediatrik nöroloji uzmanları tarafından muayene edilmektedir. 

Bu hastalıkların en sık görülenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Baş Ağrısı Şikayetleri: Genellikle 8 yaşının üzerinde bulunan çocuklarda sık görülür. Genellikle sinüzit, migren, apse oluşumu, tümöral oluşumlar, korku ve strese dayalı ağrılar ya da psikolojik sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Radyolojik görüntüleme tetkikleri ile sebebi belirlendikten sonrasında uygun tedavi başlatılır.
  
• Sara Hastalığı: Epilepsi olarak da bilinen bu hastalık, geçirilen nöbetlerin kendini yinelemesi nedeniyle kontrol altında tutulmalıdır. Beyin anomalilerine bağlı olarak ortaya çıkmakla birlikte, hastada davranış ve şuur bozukluklarına yol açabilir. 5 yaşından öncesinde ateşli havale atlatan çocukların neredeyse yarısında, ileri yaşlarda epilepsi hastalığı kendini göstermektedir. Cerrahi operasyonlar ya da antiepileptik ilaç tedavisi ile kontrol altına alınması mümkündür.
  
• Gelişimsel Bozukluklar: Otizm ve benzeri gelişim bozuklukları, genellikle doğumdan sonraki 12 ila 36 ay arasında belirti göstermeye başlar. Çocuklar konuşmakta, olayları takip etmekte, sosyal ilişkiler kurmakta, söylenenleri anlamakta ya da nesneler ve kişilerle bağlantı kurmakta güçlük yaşar. Aynı zamanda tekrar eden hareketler ve davranışlar sergilerler.
  
• Hareket Anomalileri: Distoni ve tik gibi hareket bozuklukları, beyin gelişimi sürecinde görülen deformasyonlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu deformasyonlar ilaç kullanımı, alınan travmalar, kanama, genetik aktarım, ensefalit ya da menenjit gibi hastalıklara bağlı olarak meydana gelebilir. Cerrahi operasyonlar ya da düzenli ilaç kullanımı ile kontrol altına alınması mümkündür.
  
• Vertigo: Altta yatan bir hastalığa bağlı olarak gelişen baş dönmesi şikayetidir. Çocuklarda sık görülen bu durum travma sonrasında ortaya çıkmışsa ve baş ağrısı, yüksek ateş, bilinç bulanıklığı ya da işitme güçlüğü gibi semptomlarla birlikte görülüyorsa doğumsal anomalilerden kaynaklanıyor olabilir. Yapılan detaylı muayene ve tetkiklerin ardından vertigo sebebi belirlenir ve en uygun tedavi seçeneğine karar verilir.
  
• Periferik Sinir Hastalıkları: Periferik sinir sistemi, organlar ve merkezi sinir sisteminin birbirleriyle iletişim kurabilmelerini sağlamakla görevlidir. Bu sinirleri tutan sağlık sorunları ise özellikle ellerin ya da dizlerin zayıflığı ile ortaya çıkar. Yürürken zorluk yaşamak, zayıflık, halsizlik ve el anomalileri gibi semptomlar gösterir.
  
• Kas Hastalıkları: Başta SMA olmak üzere birçok kas hastalığı genetik aktarım yoluyla ortaya çıkar. Kasların kısa kalması ya da zayıf olması nedeniyle işlev kayıpları ve şekil bozuklukları görülür. Tedavi yöntemi çocuk nöroloji uzmanı tarafından yapılan detaylı muayene sonrasında belirlenecektir.
  
• Beyin Felci: Tıp dilinde Serebral Palsi adı verilen bu durum, 2 yaş öncesinde gelişen beyin zedelenmesi sebebiyle ortaya çıkar. Bu zedelenme kan uyuşmazlığına, erken doğuma, gebelik tansiyonuna ve bebeğin oksijensiz kalmasına bağlı olarak doğum sırasında ya da anne karnında dahi gelişmiş olabilir. Hareket ve duruş zorluklarına yol açan beyin felcinin semptomları, beynin hangi bölgesinin etkilendiğine göre hastadan hastaya farklılık gösterir. Erken teşhis ile tedavi başarısı daha yüksek olacaktır.
  
• Nöromotor Gerilik: Motor becerilerinin gelişiminde gerilik görülmesi durumudur. Beklenen yaş gelmesine rağmen yemek yemek, yürümek, oturmak, çizim yapmak ya da koşmak gibi eylemler sergilenemiyorsa detaylı muayene yapılması gerekmektedir.
  
• Gevşek Bebek Sendromu: Tıp dilinde hipotonik bebek olarak adlandırılan bu hastalık, özellikle bacaklar ve kolların hareket kabiliyetini kısıtlar. Aynı zamanda bebekler kucağa alındığında başlarını dik tutmakta güçlük çekerler. Hafif seyreden vakalarda ilk 24 ay sonrasında kendiliğinden iyileşme görülebilir. Ancak kas hastalıkları ya da gelişim bozuklukları nedeniyle ortaya çıkan hipotonik bebek sorununda erken tedavi önem taşımaktadır.
  

Çocuk nörolojisi hastaneleri sağlık sorunlarının doğru teşhis edilebilmesi için EEG, Kranial Ultrasonografi, MRG ve diğer radyolojik görüntüleme tetkiklerinin yapılmasına imkan tanımalıdır. 

Gerekli tetkiklerin yapılamadığı vakalarda daha donanımlı olan ve çocuk nörolojisi bulunan hastanelere sevk gerçekleştirilecektir. 

Çocuk Nörolojisi Bölümü Hangi Tedavileri Uygular?

Çocuk nörolojisi bölümü tarafından uygulanan tedavi yöntemleri hastalığa, hastanın genel sağlık durumuna ve görülen semptomlara bağlı olarak değişiklik gösterir. 

Pediatrik nörolojik hastalıklar için kullanılan tedavi seçenekleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• İlaç Tedavisi: Beyinde, omurilikte, kaslarda ya da sinir sisteminde görülen hastalıkların tedavisinde ömür boyu ilaç kullanımı gerekebilir. Uygun adaylarda cerrahi operasyonlar ile bu durumun önüne geçmek hedeflenir. Özellikle sara hastalığı, sinüzit, vertigo ve baş ağrısı gibi sağlık sorunlarında ilaç tedavisi tercih edilir. Ancak diğer nörolojik hastalıkların semptomlarını azaltmak ve çocukların günlük yaşam konforlarını arttırmak için de çeşitli ilaçların kullanımı tavsiye edilebilir. Reçete edilecek olan ilaçlar tamamen hastalığın ne olduğuna, ne kadar ilerlediğine, yol açtığı komplikasyonlara, hastanın genel sağlık durumuna ve semptomlara bağlı olarak farklılık gösterecektir.
  
• Cerrahi Operasyonlar: Teşhis edilen hastalıkların ilaç tedavisine yanıt vermediği durumlarda tercih edilir. Aynı zamanda ameliyat risk oranının düşük olduğu ve ömür boyu ilaç kullanımını önlemenin mümkün olduğu vakalarda da tercih edilir. Yapılacak ameliyat teşhis edilen hastalığa ve vücutta yol açtığı komplikasyonlara bağlı olarak değişiklik gösterir. Epilepsi, tümöral oluşumlar ya da hareket anomalileri gibi hastalıklar karşısında tercih edilir.
  
• Rehabilitasyon Tedavileri: Gelişim geriliği görülen çocuklarda anatomik, psikolojik ve fizyolojik zorlukların en az seviyeye düşürülmesi için uygulanır. Bunun için aile içi eğitim, çeşitli egzersizler, ev programları ve cihaz tedavilerinden yardım alınır. Beyin felci, otizm ya da kas hastalıklarının görüldüğü çocuklarda rehabilitasyon tedavileri günlük yaşam kalitesinin artmasında önemli bir rol oynamaktadır.
  

Çocuk nörolojisi bölümü kapsamlı ve çok çeşitli hastalıkların tedavilerini üstlendiği için tedavi yöntemleri farklılık gösterebilir. 

Pediatrik nöroloji hastalıklarının tedavi için yapılan araştırmalar ve yeni tedavi girişimleri günümüzde de sürdürülmektedir. 

Bu sayede ilerleyen dönemlerde nörolojik hastalıkların kesin tedavilerinin bulunacağına dair olumlu gelişmeler görülmektedir.