Kolesteatom

Kolesteatom Nedir?

Öncelikle kulağın iç yapısı incelenecek olursa kulak üç bölümden oluşmaktadır. Dış kulak, orta kulak ve iç kulaktır. Dış Kulak; kulak sayvanı yani kulak kepçesi, dış kulak yolu ve kulak zarından oluşmaktadır. 

Kulak zarından başlayıp iç kulağa kadar olan kısım orta kulak bölümüdür. Burası 6 duvardan oluşan bir bölümdür. 

Orta kulakta dış kısımlara açılmayı sağlayan yollar bulunmaktadır. Bunlardan biri orta kulak ile burnun arkasında bulunan geniz arasındaki yoldur. Diğer bir yol ise orta kulak ile kafa kemiği arasındaki yoldur. 

Bu yüzden orta kulakta olan bir hastalıkta kafa kemiği ve burun arkası etkilenebilmekte veya buralarda oluşan bir hastalıkta orta kulak etkilenebilmektedir.

Kolesteatom; orta kulakta, kulak zarının arkasında veya kafatası kemiğinde örtü dokunun anormal çoğalması sonucu oluşan bir hastalıktır. Normalde bu bölümlerde örtü doku tek kat olarak bulunmaktadır. 

Hala daha bu çok katlı örtü dokunun orta kulağa nasıl geldiği tartışmalıdır ve çalışmalar devam etmektedir. Kolesteatom iyi huylu fakat ilerleyici, bulunduğu yerde yıkıcı özellik gösteren bir hastalıktır.

Kolesteatom Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın ilerleme derecesine bağlı olarak belirtiler kendini göstermektedir. 

Doku büyüdükçe şikayetler başlar ve ilerledikçe bu şikayetlerin şiddeti artar:

• Kötü kokulu akıntı
• Kulakta basınç hissi
• Kulağın iç kısmında ve arkasında ağrı
• İşitme kaybı
• Baş dönmesi
• Yüz felci
• Baş ağrısı

Kolesteatom Nedenleri Nelerdir?

Kolesteatom doğumsal olarak görülebildiği gibi sonradan kazanılmış olarak da görülebilmektedir.

Doğumsal yani konjenital kolesteatom; kişinin kulakla ilgili herhangi bir ameliyat geçirmeden, kulak zarında yırtılma olmadan veya kulaktan gelen herhangi bir akıntı yaşamadan oluşan kolesteatomdur. 

Anne karnında kulak oluşumu sırasında orta kulakta veya kafa kemiğinde çok katlı yassı keratinize epitel kalmıştır. 

Doğumsal kolesteatomda genellikle bu epitel kulak zarının ön- üst bölümünde olmaktadır. 

Yapılan çalışmalarda dört evreye ayrılmıştır:

• 1.Evre: Kulak zarı dört bölümden oluşmaktadır. Burada tek bölümde kolesteatom bulunur. Çekiç, örs, üzengi ve kafa kemiği tutulumu yoktur.
• 2.Evre: Kulak zarının birden fazla bölümünde kolesteatom bulunmaktadır. Üç küçük kemik ve kafa kemiği tutulumu yoktur.
• 3.Evre: Çekiç, örs, üzengi tutulumu vardır. Fakat kafa kemiği tutulumu yoktur.
• 4.Evre: Kafa kemiği dahil her yer tutulmuştur.

Kazanılmış yani sonradan edinilmiş kolesteatom ise daha çok bir kulak hastalığı sonrası kolesteatomun meydana gelmesidir. 

Ameliyat sonrası kalan bazı kısımlar nedeniyle kolesteatom oluşabildiği gibi dışarıdan alınan bir darbe sonucu da oluşabilmektedir. Orta kulak dokusunda iltihap sonrası kolesteatom gelişmesi ön planda olmaktadır. 

Kolesteatom Teşhisi

Öncelikle hastanın hikayesini sorgulamak çok önemlidir. 

Daha önce kulak ile ilgili bir ameliyat geçirdi mi, belirtilen şikayetler ne zamandan beri var bu soruların cevabı hastalığın teşhisini daha da kolaylaştırmaktadır.

• Hekim öncelikle otoskop ile muayenesini yapar. Otoskop ışıklı kulağın içini görmeyi sağlayan bir alettir. Kolesteatom varlığı göz ile anlaşılmaya çalışılır.
• MR çekilerek görülemeyen noktalarda incelenmiş olur.
• BT çekilerek oluşan şikayetlere nedenin kolesteatom mu yoksa başka bir şey mi bunun anlaşılmasını sağlar.
• İşitme testi yapılarak kolesteatom hastada işitme ile ilgili sorun oluşturmuş mu öğrenilir.

Kolesteatom Tedavisi

Kolesteatomun tedavisi ameliyattır. Fakat ameliyattan önce hastanın kulağındaki enfeksiyonu durdurmak gerekmektedir.

Bunun için kulak damlası, ağızdan alınan antibiyotikler ve ağrı kesiciler kullanılmaktadır. 

Enfeksiyon geçse de bu hastalık iyileşmez. Bu yüzden asıl tedavi kolesteatom cerrahisi ile o dokuyu almaktır. 

Eğer kemikçiklerde hasar varsa bu hasar giderilmeye çalışılır, kulak içinde ki enfeksiyon odakları temizlenir. Daha sonrasında tekrarlama olmaması için hasta takip edilir.

Kolesteatom Tedavi Edilmezse

Kolesteatom hastalığı yayılımı sevdiği için erken zamanda tedavi edilmesi çok önemlidir. 

Çünkü ilk evrelerinde sadece kulak zarının arkasında konumlanmış iken daha sonra ilerledikçe çekiç, örs, üzengiyi de etkilemeye başlar. Bu kemikçikler sesin iletimini sağladığı için eğer zarar görürse işitme sıkıntıları hastada oluşturabilmektedir.

Orta kulakta fasiyal isimli sinir geçmektedir. Bu sinir normalde yüzün kaslarını uyararak mimik hareketlerini yapmayı sağlar. 

Bu sinirin orta kulakta bulunması kolesteatomun ilerlemesiyle etkilenmesine neden olabilmektedir. Bu durum kişide yüz felci oluşumuna neden olabilir.

Ayrıca eğer uzun süre tedavi edilmezse menenjit ve beyin içi apse oluşumuna da neden olabilmektedir

Kolesteatoma Ne İyi Gelmez?

Kolesteatom enfeksiyon ile ilişkili bir hastalıktır. Eğer enfeksiyon var ise kulağınızda mutlaka tedavisini yaptırmanız gereklidir. 

Bu durumda kolesteatom oluşumunun engellenmesini sağlamış olursunuz. 

Fakat enfeksiyon devam ederse orta kulaktaki tahribat artar ve kalıcı işitme kayıplarına kadar gidebilir.

Travmalardan kaçınmanız son derece önemlidir. Kolesteatom sebeplerinden biri olan travma inflamasyon oluşumunu da tetikleyeceği için iyi gelmemektedir.

Kolesteatom İlaçları

Kolesteatom hastalığının asıl tedavisi ilaçlar değildir. Fakat cerrahi öncesi oluşan enfeksiyonu önlemek için ilaçlar kullanılabilmektedir.

Amoksisilin- Klavunat, Seftriakson, Makrolid, Sefdinir; gibi bazı antibiyotikler arasından yaşınıza ve hastalıklarınıza uygun olan seçilir ve başlanır.

İbuprofen ve Asetaminofen; gibi Non Steroid Anti İnflamatuar ilaçlar ağrının kesilmesi için kullanılabilmektedir. 

Kolesteatom Ameliyatı

Kolesteatom ameliyatının hedefi nedeni tamamen ortadan kaldırmak, işitme etkilendiyse onu düzeltmek ve tekrar oluşmasını engellemektir. 

Ameliyatın tipini hastalığın ne kadar yayılım yaptığı belirlemektedir.

• Mastoidektomi: Kolesteatom hastalığı temporal kemiğe kadar ulaştıysa kemiği aşındıran bir hastalık olduğu için ciddi sıkıntılara yol açabilmektedir. Bu yüzden mastoidektomi ile kolesteatoma kesesi çıkarılır ve enfeksiyon alanı temizlenir.
• Timpanoplasti: Orta kulakta ve temporal kemiğin içerisinde bulunan mastoid kemik içerisindeki iltihapları temizleyerek kulak zarını ve orta kulakta bulunan malleus, inkus ve stapesin onarılması işlemidir. 
• Endoskopik Kolesteatom Cerrahisi: Orta kulağı da geçerek ilerlemiş olan kolesteatomlarda endoskop denilen cihazlarla ulaşarak cerrahinin yapıldığı bir yöntemdir. Bu sayede östaki borusu gibi ulaşabilmenin zor olduğu yerlere girebilmeyi sağlar.

Hastalığın ilerleyiş şekillerine bakılarak bu cerrahiler tekli veya kombine bir şekilde yapılmaktadır. 

Çocuklarda Kolesteatoma

Çocuklarda devamlı oluşan kulak iltihaplarının büyük çoğunluğunu kolesteatomalar oluşturmaktadır. 

Çocuklarda yetişkinlere oranla kolesteatomalar daha ilerleyici seyretmektedir ve tekrarlama riski daha fazladır. 

Erişkinlerde ki gibi timpanoplasti ve mastoidektomi ameliyatları uygulanır. 

Fakat çocuklarda bu hastalık daha saldırgan olduğu için daha hızlı harabiyet oluşturmaktadır. 

Bu yüzden tedavisini uygulamak daha zordur. 

Kolesteatom için Hangi Doktor Gidilir?

Kolesteatom oluşturacağı şikayetlerle kendini belli edebildiği gibi yaşanılan travma veya ameliyat sonrası da oluşabilmektedir.

Eğer kulağınızda akıntı, ağrı ve duyma da sıkıntı gibi şikayetleriniz varsa hemen Kulak Burun Boğaz Uzmanı olan hekime görünmeniz gerekmektedir. Eğer kulak ile ilgili herhangi bir ameliyat geçirdiyseniz mutlaka kontrollerinizi aksatmamanız gereklidir. 

Çünkü ameliyat sonrası da bu hastalık oluşabilmektedir ya da sık sık kulak enfeksiyonu, ağrısı geçiriyorsanız ve bu ağrı zamanı sadece acil servise gidip tedavi oluyorsanız mutlaka kulak burun boğaz hastalıkları hekimine görünmeniz gereklidir. 

Çünkü bu enfeksiyonlar basit bir üst solunum yolu enfeksiyonuna bağlı olmayabilir. Acil servislerde sadece acil bir durum var diye kontrol yapıldığı için kolesteatom hastalığınız varsa gözden kaçabilir.