Lenfadenit
Lenfadenit, lenf düğümlerinin iltihaplanması ve genişlemesi durumu olup ilaç kullanımı veya cerrahi yöntemler ile tedavi edilmektedir.
Lenfadenit Hastalığı Nedir?
Vücudun bağışıklık sisteminin bir parçası olan fasulye şeklinde küçük küçük yapılara lenf nodu denir. Lenf nodlarının birleşmesiyle lenf düğümleri oluşur.
Lenf düğümleri lenfatik sıvıdan geçen maddeleri filtreler ve vücudun enfeksiyon ve hastalıklarla savaşmasına yardımcı olan lenfositleri (beyaz kan hücreleri) içerir. Vücutta yüzlerce lenf nodu bulunur.
Lenf damarları ile birbirine bağlanırlar. Boyun, aksilla (koltuk altı), göğüs, karın ve kasıkta lenf düğümleri kümeleri bulunur.
Örneğin, aksillada yaklaşık 20-40 lenf nodu vardır. Bu nodlara lenf bezi de denir.
Lenfadenit, iltihapmış ve hacim olarak genişlemiş lenf düğümlerine denir. Lenfadenitler genellikle bir enfeksiyondan kaynaklanır.
Lenf bezlerinin içerisinde vücut savunmasında rol oynayan beyaz kan hücreleri vardır. Lenf düğümleri enfekte olduğunda, bunun nedeni genellikle bir enfeksiyonun vücudunuzun başka bir yerinden enfeksiyonun başlamış olmasıdır.
Çok az görülse de lenf bezleri lenf kanserlerine bağlı olarak lenfadenite sebebiyet verebilir.
Vücutta yaklaşık olarak 590 lenf nodu vardır. Bu kadar lenf nodu olmasına karşın normal sağlıkta olan ve büyümemiş lenf düğümleri sadece çenenin altında, koltuk altında ve kasık bölgesinde hissedilebilir.
Diğer lenf nodları normalde hissedilmez bile. Normal bir lenf nodu küçük ve yumuşaktır. Lenf bezleri enfekte olduğu zaman, büyürler.
Dokunulduğu zaman hassasiyet meydana gelir. Doktor tarafından fizik muayene sırasında lenf bezlerini hissedebilir.
Lenf bezlerinde oluşan enfeksiyonlara bakteri, virüs veya mantarlar sebep olur. Enfeksiyonun lenf nodlarına nasıl yayıldığını saptamak önemlidir.
Lenfadenit 2 tipte sınıflandırılabilir:
- Lokalize lenfadenit: Bu lenfadenitler arasında olan en yaygın tiptir. Lokalize lenfadenit, enfeksiyonun başladığı alana yakın olan bir veya sadece birkaç düğümü içerir. Örnek verilmesi gerekirse bademciğin enfeksiyonu nedeniyle büyümüş lenf bezleri boyun bölgesinde hissedilebilir.
- Jeneralize (genelleşmiş) lenfadenit: Bu tip lenf nodu enfeksiyonu iki veya daha fazla lenf nodu grubunda görülür. Kan dolaşımına yayılan bir enfeksiyon veya tüm vücudu etkileyen başka bir hastalıktan kaynaklanabilir.
Lenfadenit Belirtileri Nelerdir?
Büyümüş lenf düğümleri herhangi bir belirti vermeyebilir. Bu genelde altta yatan sebep ile ilişkilidir.
Lenf nodunun vücudun birçok yerinde yaygın olarak bulunduğu için hangi lenf bezinin iltihaplandığına bağlı olarak belirtiler de farklılık gösterir.
Lenfadenit belirtileri nonspesifik olabilir. Yani bir hastalığı kesin olarak düşündüren ve o hastalığa özgü bulgular vermeyebilir.
Bu sebeple hangi lenf bezinin iltihaplanması belirtilerin nerede oluşturacağını göz ardı etmemek gerekir.
Ancak bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Lenf bezlerinin olduğu yerlerde lokal ağrı ve hassasiyet olabilir.
- Lenf düğümlerinin olduğu bölgenin üstündeki cilt etkilenmemiş veya kızarmış olabilir.
- Lenf nodu büyümesine ek olarak kişide ateş 38.5 santigrat derecenin üzerinde olabilir.
- Servikal lenfadenit: Boyundaki lenf bezlerinin iltihaplanması servikal lenfadenit denir. Bu iltihabi durum boyun sertliğine ve tortikolise (eğri boyun) yol açabilir.
- Preauriküler lenfadenit: Kulağın önünde bulunan lenf bezlerinin iltihaplanmasına preauriküler lenfadenit denir. Bu bölgedeki lenf bezlerinin büyümesi kulakta ve başta ağrı yapabilir. Bunun dışında nadiren de olsa kulak yollarına bası sebebiyle işitmeyi zorlaştırdığı bildirilmiştir.
- Aksiller lenfadenit: Koltuk altında birçok lenf bezleri bulunur. Herhangi bir sebeple bu lenf bezlerinin iltihaplanmasına aksiller lenfadenit denir. Burada bulunan lenf bezlerinin iltihaplanmasının belirtisi olarak da koltuk altında şişme ve ağrıyla birlikte kol hareketlerinin ağrılı olması gibi durumlar meydana gelebilir.
- Retrofaringeal Lenfadenit: Ağız ve burun boşluklarıyla gırtlak ve yemek borusu arasındaki boşlukta bulunan lenf bezlerinin iltihaplanmasına denir. Bu bölgedeki lenf bezlerinin iltihaplanıp şişmesi disfaji (yutma güçlüğü) veya nefes darlığı neden olabilir.
- Mediastinal lenfadenit: Göğüs kafesinin ortasının üst kısmında bulunan lenf bezlerinin iltihaplanmasıyla oluşan lenfadenitlerdir. Bu iltihaplanmaya bağlı olarak öksürük, nefes darlığı, stridor (kaba solunum sesi), disfaji (yutma güçlüğü), plevral efüzyon (plevra adı verilen zarların arasında sıvı birikimi) veya venöz tıkanıklığa neden olabilir.
- Granülamatöz lenfadenit: Bu lenfadenit çeşidi kronik lenfadenit veya tüberküloz lenf adeniti olarak da bilinir. Altta yatan bakterinin veya etkenin bağışıklık sistemini etkilemesi sonucu kronik bir iltihabi reaksiyon vücutta bulunur. Boyun ve diğer lenf bezlerinde ele gelen kitleler şeklinde belirtileri olabilir.
- Karın içi (mezenterik veya retroperitoneal) lenfadenit: Bu karının içinde mezenter adı verilen dokunun üzerinde bulunan lenf nodlarının iltihaplanması sonucu oluşan durumdur. Genellikle karın ağrısı ve mide bulantısı olarak belirtileri ortaya çıkabilir.
- Kasık (İliak) lenfadeniti: Kasık bölgesinde yer alan lenf bezlerinin iltihaplanmasıdır. karın ağrısı ve topallamaya neden olabilir.
Lenfadenit Nedenleri Nelerdir?
Lenf bezlerinin veya lenf nodlarının iltihaplanmasına lenfadenit denmektedir. Bu iltihaplanmanın altında genellikle enfeksiyonlar yatar.
Bu enfeksiyonun sebebiyet verdiği ajan tespit edilmelidir.
Tedavi için bu tespit değerlidir.
Lenfadenitin altında yatan sebep enfeksiyöz bir ajan, lenfoid bir hastalık, bir depolama hastalığı, hematopoetik bir hastalık veya bazı ilaçlar olabilir.
Lenfadenite sebep olabilecek enfeksiyoz ajanlar:
- Bartonella henselae (kedi tırmığı hastalığı): Kolda veya bacaklarda kedi tırmığına bağlı olarak gelişen lenfadenitlerin sebebidir. Genelde koltuk altı lenf bezi iltihabi yapabilir. Doktor hastanın tıbbi öyküsü ve fizik muayene ile bunun tanısını koyabilir.
- Mediastinal Sitomegalovirüs: Bu virüs genelde çocuklarda ve yetişkinlerde enfeksiyonlara sebep olabilir. Bu virüs ile enfekte olmuş kişilerin bazılarında submaksiller bölgelerindeki lenflerde iltihabi reaksiyonlar görülebilir.
- Epstein-Barr virüsü (mononükleoz hastalığı): Çocuklarda öpücük hastalığı adı verilen rahatsızlığı yapan bu virüsün adında da anlaşılacağı gibi yetişkinlerden öpmeye bağlı olarak bulaş olduğu bilinmektedir. Bu virüs ile enfekte olan çocuklarda ön boyun ve göğüs bölgelerindeki lenflerde iltihabi reaksiyonlara bağlı şişlikler meydana gelir.
- Francisella tularensis (tularemi hastalığı): Tavşanlardan bulaşabilen bu bakterinin bir komplikasyonu da lenfadenittir. Boyun ve göğüs bölgelerindeki lenflerde iltihabi reaksiyon yapabilir.
- Mycobacterium: Tehlikeli bir bakteri ailesidir. Bu bakteriler sıklıkla lenfadenit yapabilir. Bazı türleri kişiden kişiye de bulaşır. Sıklıkla boyun ve çene bölgelerindeki lenflerde iltihabi reaksiyon yapabilir.
- Mycobacterium tuberculosis: Tüberküloz hastalığının altında yatan bu bakteri lenfadenit yapabilir. Göğüs, mezenterik (karın bölgesindeki lenf bezleri) ve ön boyun bölgelerindeki lenflerde iltihabi reaksiyon yapabilir.
- Parvovirus: Bu virüs sıklıkla çocuklarda tokatlanmış yanak denilen ve tedavisiz geçebilen bir hastalığın sebebidir. Bu virüsle enfekte olan çocuklarda kulak kepçesi ve boynun arkasındaki lenf bezlerinde lenfadenit görülebilir.
- Kızamıkçık: Rubella adı verilen virüs ile enfekte olan kişilerde kızamıkçık adı verilen hastalık meydana gelir. Bu hastalık kulak kepçesinin arkasında ve boynun arkasındaki lenf bezlerinde iltihabi reaksiyona sebebiyet verebilir. Bunun sonucunda lenfadenit meydana gelir.
- Stafilokokus aureus: Yetişkinlerde ve çocuklarda sıklıkla enfeksiyon sebebi olan bir bakteridir. Bu bakteri ile enfeksiyon sonucunda boyun ve çene altındaki lenf bezlerinde iltihabi reaksiyonlar meydana gelebilir.
- Streptokok piyogenes: Farenjit adı verilen yutağın iltihabi reaksiyonuna sebebiyet veren ve sıklıkla görülebilen bir bakteri türüdür. Bu bakteri ile enfekte olan kişilerde çene altı ve boynun ön kısmında lenfadenitler meydana gelebilir.
- Toksoplazma gondii: Pişmemiş et ve kedi dışkısından bulaşabilen bir bakteridir. Bu bakteri ile enfeksiyon olan kişilerin boynunun arkasındaki lenf bezlerinde iltihabi reaksiyonlar yani lenfadenitler meydana gelebilir.
- Yersinia enterocolitica: Gıdalarda bulunabilen bir bakteri türüdür. Bu bakteri ile enfekte olmanın sonucu olarak boyun veya karın bölgelerindeki lenflerde iltihabi reaksiyon görülebilir. Bunun sonucunda lenfadenitler ve boyunda şişlikler meydana gelebilir.
- Yersinia pestis (veba): Veba adı verilen hastalığın etkeni olan bu bakteri lenfadenit yapabilir. En çok koltuk altı, boyun, kasık bölgelerindeki lenflerde iltihabi reaksiyon ve kızarıklık yapar.
Lenfadenite neden olan metabolik ve depolama hastalıkları aşağıdaki gibidir:
- Gaucher hastalığı (genetik bir enzim eksikliğine bağlı oluşan hastalık)
- Niemann-Pick hastalığı (genetik bir yağ depo hastalığı)
- Sistinozis (vücutta sistin adı verilen proteinin birikimi sonucu oluşan hastalık)
Lenfadenite neden olan hematopoietik hastalıklar aşağıdaki gibidir:
- Orak hücre anemisi (kırmızı kan hücrelerinin orak şeklini aldığı bir kan hastalığı)
- Talasemi (genetik bir kan hastalığı)
- Konjenital hemolitik anemi (doğuştan gelen bir kan hücre yıkımı olan hastalık)
- Otoimmün hemolitik anemi (vücudun savunma sisteminin kan hücrelerini yıktığı bir hastalık)
Lenfadenite neden olan çeşitli bozukluklar şunlardır:
- Kawasaki hastalığı (çocuklarda kalbi besleyen atardamarları etkileyen hastalık)
- PFAPA (periyodik ateş, aftöz stomatit, farenjit ve adenit kombinasyonuyla görülen hastalık) sendromu
- Sarkoidoz (birikimsel bir akciğer hastalığı)
- Castleman hastalığı (iyi huylu dev lenf nodu hiperplazisi olarak da bilinir)
Lenfadenite neden olan ilaçlar aşağıdaki gibidir:
- Mesantoin: Bu ilacı kullanan kişilerde yaygın olarak boyun bölgesindeki lenflerde lenfadenit meydana gelir.
- Hidantoin: Vücudun genelinde lenfadenit yapabilen bir ilaçtır.
Lenfadenite neden olabilecek lenfoid veya retiküloendotelyal dokunun birincil hastalıkları da vardır.
Bu hastalıklar genellikle lenf bezlerinde meydana gelen tümör ve kanser dokularıdır.
Bu tümör ve kanser dokuları ikincil olarak lenfadenit meydana getirebilir.
Lenfadenit Teşhisi
Lenfadenit tanısı genellikle çocuğun tıbbi öyküsünün, fizik muayenesinin ve laboratuvar kültürlerinin bir kombinasyonuna dayanır.
Doktor, etkilenen lenf düğümlerine ağrılı mı hassas mı yoksa ağrısız mı olduklarını görmek için palpasyon (dokunarak yapılan muayene) adı verilen muayeneyi yapar ve enfeksiyon için bir çizik veya ısırık gibi bir giriş noktası arar.
Fizik Muayene
Doktor lenf bezleri palpasyonu yaparken aklında genellikle iki durum olur. Lenf bezinin sebep olduğu şikayetler enfeksiyonlardan mı yoksa maligniteden (kanser) mi kaynaklı?
Enfeksiyona işaret eden fizik muayene bulguları aşağıdaki gibidir:
- Dokunulduğu zaman yumuşak bir lenf bezi şişliği
- Lenf bezini palpe ederken fluktuan (dalgalı şişlik) bir durumda olması
- Lenf bezine dokunulduğu zaman hasta tarafından hissedilen hassasiyet olması
- Lenf bezinin olduğu deri bölgesinin üzerinde eritem (deri kızarması) veya kırmızı çizgilenmeler
- Lenf bezlerinin simetrik olarak büyümesi
Maligniteyi düşündüren fizik muayene bulguları aşağıdaki gibidir:
- Büyümüş lenf bezine dokunulduğu zaman lenf nodu hareketinin zor olması
- Büyümüş lenf bezine dokunulduğu zaman lenf nodunun ağrısız olması
- Lenf bezlerinin asimetrik olarak büyümesi
Laboratuvar Testleri
En önemli laboratuvar tetkikleri beyaz kan hücresi sayımı (WBC) ve eğer enfeksiyona bağlı lenfadenit gelişmişse organizmayı tanımlamak için bir kan kültürüdür.
Olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin yüksek bir oranı bakteriyel bir enfeksiyonu gösterir.
Kan kültürleri çoğunlukla stafilokok veya streptokok gibi bakteri türleri için pozitif olabilir. Tanı koymaya yardımcıdır.
Lenf Bezi Biyopsisi
Bazen sık görülen enfeksiyonlar ve durumlar dışında olağandışı enfeksiyon veya lenfoma (lenf kanseri) aramak için lenf bezinin biyopsisini isteyebilir.
Bu biyopsi büyümüş lenf bezinin bir parçasının bir iğne aracılığıyla alınması şeklinde olabilir. Ancak bu yöntem yanlış sonuçlar verebileceğinden lenf bezinin tamamını çıkarmak genelde önerilir.
Özellikle lenf kanserleri düşünülen durumda lenf bezinin tamamı çıkarılıp bir patoloji uzmanının incelenmesi için yollanır. Biyopsi sonucuna göre lenfadenitin kaynağı belirlenebilir.
Lenfadenit genellikle boyun, kollar veya bacaklardaki lenf düğümlerinde teşhis edilirse de, göğüste veya karındaki lenf düğümlerinde de ortaya çıkabilir. Eğer bir kişinin kasığında akut olarak şişmiş lenf bezleri varsa, doktor kasık fıtığı mı yoksa lenfadenit mi diye ayrım yapmalıdır.
Lenf Nodu Görüntüleme Yöntemleri
Bazı büyümüş lenf nodlarında eğer doktor tarafından malignite düşünülüyorsa bu kitlenin iyi huylu mu kötü huylu mu olduğuna dair ileri görüntülenme yöntemleri yapılabilir. Bu görüntülenmelere elastografi adı verilen yöntem öncülük eder.
Bu görüntülenme tetkikleri aşağıdaki gibidir:
- Lenf Nodu Strain Görüntüleme: Lenf nodunun gerinim tekniğiyle doktor tarafından yorumlama yapılan bu teknikte elastisite sonuçlarına göre lenf nodunun iyi huylu mu kötü huylu olduğu belirlenir.
- Lenf Nodunun Shear Wave Ultrasonografisi ile Görüntülenmesi: Bu ultrasonografi tekniği ile gereksiz biyopsi yapılması önlenebilir. Ultrasonografi tekniği ile radyasyon gücünün birleştirilip kullanıldığı yöntem ile büyüyen lenf nodunun iyi huylu mu kötü huylu mu olduğu değerlendirilir.
Lenfadenit Tedavisi
Lenf bezi iltihabı gelişen kişilerde tedavi muhakkak alta yatan sebebe yönelik olarak yapılmalıdır.
Bekle Gör Tedavisi
Bazı yetişkinlerin enfeksiyona bağlı olarak lenfadenit geliştirmesi sonucu ağrıları hafif olur. Bununla birlikte tedavi edilmediği zaman vücudun bağışık sistemi tarafından bu enfeksiyon yenilebilir.
Bu kişilerde tedavi etmeye gerek duyulmayabilir.
Kişiye bekle gör tedavisi adı verilen bir bekleme sürecinin ardından tekrar muayene ile izlenen yöntem uygulanır.
Aynı şekilde bağışıklık sistemi aktif ve güçlü olan bazı çocuklarda da lenfadenitler kendiliğinden iyileşebilir. Tedaviye gerek duyulmaz.
Tedavi gerekiyorsa lenfadenitin tipine ve durumuna göre tedavi planlanır.
İlaç Tedavileri
- Steroid olmayan anti iltihabik ilaçlar: Doktorlar lenf bezi iltihabına bağlı olarak görülen ağrı ve ateş şikayetlerini azaltmak için steroid olmayan anti iltihabi ilaçları reçete edebilir. Ağrı kesici işlevi gören bu ilaçlar kişinin şikayetlerini azaltabilir. Şişliği geçirebilir. Ateşi düşürebilir.
- Antibiyotik ilaç tedavisi: Kendiliğinden iyileşemeyecek, altında ciddi bir enfeksiyona sebebiyet verebilecek bakteri olan lenfadenit olgularında antibiyotik tedavisi yapılmalıdır. Bu antibiyotikler bakterileri öldürerek veya üremelerini durdurarak enfeksiyonlar ile savaşırlar. Uygun antibiyotik seçmek için bakterinin türü önemlidir.
- Apse drenajı (boşaltma): Bir lenf nodunun iltihabi reaksiyonu sonucunda apseler meydana gelir. Bu apselerin boşaltılması bir cerrahi seçenektir.
- Kemoterapi ve radyoterapi: Eğer lenf bezi iltihabının altında yatan sebep kanser ise kemoterapi ve radyoterapi düşünülür. Kanserin çeşidine göre onkologlar tarafından ilaçlar özel olarak seçilir. Eğer radyoterapi gerekiyorsa doktor gerekli dozu belirledikten sonra radyasyon ile kanser tedavisi yapılır.
Lenfadenit Tedavi Edilmezse
Her lenfadenit hastalığına yakalanan kişilerde olmasa da bazı kişilerde lenfadenit tedavi edilmediğinde bazı komplikasyonlara yol açabilmektedir.
Bu sebeple doktor kontrolü önemsenmelidir.
Lenfadenitler tedavi edilmediğinde aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:
- Apse oluşumu: Lenf bezlerinde iltihabi reaksiyonlara bağlı olarak iltihabi sıvı birikebilir. Bu sıvı şişlik ve ağrı yapabilir. Apsenin drene edilmesi gerekebilir.
- Selülit (cilt enfeksiyonu): Bazı enfeksiyonlara bağlı olarak selülitler gelişebilir.
- Fistüller: Vücudun normal anatomisinde olmayan anormal yol ve tünel gibi oluşumlarına fistül denir. Bu fistüller genellikle tüberküloz hastalığında görülebilir.
- Sepsis (kan dolaşımı enfeksiyonu): Tedavi edilmeyen bazı enfeksiyonlar sonucu bakteri veya enfeksiyon sebebinin kanı da enfekte etmesi lenfadenit hastalarında görülebilir.
Lenfadenite Ne İyi Gelir?
Aşağıdaki davranışlar ve yiyecekler lenfadeniti olan kişiler için iyi gelebilir ve kişinin şikayetlerini azaltıp lenf bölgesindeki şişliği indirebilir.
Bunlar:
- Sıcak bir kompres uygulamak lenfadenite bağlı olarak lenf bezi şişmiş kişilerde ağrı ve şişlik azaltmada etkili olabilir. Etkilenen bölgeye sıcak suya batırılmış ve sıkılmış bir bez ile kompres uygulanabilir.
- Zeytinyağı içeriği zengin olan yiyecekler vücudun iltihabi reaksiyonlar ile savaşması için gerekli olan omega-9 yağ asidini bolca içerirler. Bu sebeple yiyeceklerde zeytinyağı kullanmak önerilir.
- İstirahat lenfadenit gelişmiş kişiler için önemlidir. Vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir parçasını oluşturan lenf bezlerinin görevlerini yerine getirebilmek için kullanacağı enerjiyi boşa harcamaması gerekir. Bu sebeple istirahat önemlidir.
- İltihabi reaksiyonlar ile savaşan bir başka yağ asidi ise omega-3 tür. Bu yağ asidi somon balığı gibi balıklarda bolca bulunur. Tüketilmesi halinde iltihabi reaksiyonları yavaşlatabilir.
- Ravent adı verilen otsu bir bitki lenf sisteminin sağlığı ve korunması için çok iyi gelebilir. Bu bitkiyi belli bir süre zarfında günlük olarak tüketmek lenf sisteminin gücünü arttırır.
- Akupunktur lenf sistemini uyarıp iyileşmeyi hızlandırabilir.
Lenfadenite Ne İyi Gelmez?
Bazı davranışlar ve yiyecekler lenfadeniti olan kişilerin için kötü sonuçlara sebep olabilir.
Bunlar:
- Az su içmek lenf sistemi için normal sağlıklı dönemlerde bile kötü sonuçlar doğurabilir. Bağışıklık sisteminde önemli bir görevi olan lenf bezlerini zayıflatabilir.
- Sigara ve alkol lenfadenite bağlı olarak vücutta gelişen iltihabi reaksiyonlarla mücadeleyi etkileyebilir. Bağışıklık sistemini etkileyip kişinin iyileşme süresini uzatabilir.
- Vücut stres altında olduğunda, biyokimyasal ve hormonal değişiklikler meydana gelir. Zamanla, bu stres kimyası hücreleri yaralayabilecek ve atık yaratabilecek iltihaplanmaya katkıda bulunur. Bu stres faktörlerinden kişi uzak durmalıdır.
- Yanlış masaj uygulamaları lenfadenite bağlı olarak gelişen şişliği ve ağrıyı arttırabilir.
- Dar giysiler giymek lenf sistemine negatif etkilerde bulunabilir. Lenf sisteminin zaten iltihabi reaksiyondan etkilenmiş olduğu zamanlarda bu giysiler lenf sistemini daha kötü etkiler ve akışı yavaşlatabilir.
Lenfadenit İlaçları
Lenfadenit tedavisinde altta yatan sebebe bağlı olarak ilaçlar çok farklı olabilir.
- Steroid olmayan anti iltihabik ilaçlar: Halk arasında ağrı kesici olarak da bilinen bu ilaçlar vücuttaki iltihabi reaksiyonları yavaşlatarak etki gösterebilir. Bununla birlikte bazılarının ateş düşürücü etkisi de vardır.
- Antibiyotikler: Bir lenfadenitin sebebi, antibiyotik tedavisi olmadan gerilemeyecek bakteriler ise bu durumda antibiyotiklere başvurulur. Antibiyotikler bakteri üremesini durdurarak veya bakterileri öldürerek etki gösterebilir.
- Penisilinler: Eğer bir lenfadetinin sebebi stafilokoklar adı verilen bakteri grubuysa ilk tercih olarak bu antibiyotik grubu kullanılabilir. Bu antibiyotikler geniş spektrumlu antibiyotiklerdir ve genelde işe yararlar.
- Bu ilaçlar: Ampisilin + sulbaktam tedavisi
- Beta-laktamlar: Bu gruptaki antibiyotikler de stafilokok adı verilen bakterilerin yaptığı lenfadenit hastalığının tedavisinde kullanılır.
- Bu ilaçlar: Metisilin. Metisiline dirençli olan stafilokoklar adı verilen bir bakteri sınıflandırılması yapılır. Bu tür bakteriler ile enfekte olan kişilerde Vankomisin adı verilen ilaç kullanılır.
- Rifamisin Grubu: Mikobakteri adı verilen ve tüberküloz hastalığının da içinde yer aldığı bakteri grubunun sebebiyet verdiği lenfadenitlerin tedavisinde de kullanılan bu grup ilaçlar izoniazid adı verilen bazı diğer antibiyotikler ile kombine edilerek verilir. Bu antibiyotikler doktor tarafından özel olarak reçete edilir ve tedavinin süresinin planlanması çok önemlidir. Bu tedavi lenfadenit için özel değildir. Ancak tüberküloz hastalığı yenildiği zaman lenfadenit şikayetleri de geriler.
- Bu ilaçlar: Rifampisin, izoniazid
- Klindamisin: Birçok enfeksiyonun altında yatan bakteri veya etken bulunmadan önce klindamisin adı verilen antibiyotikler profilaktik (koruyucu) olarak kullanılabilir. Lenfadenitin altında yatan sebep bilinmiyorken bazı doktorlar tarafından koruyucu amaçla reçete edilebilir.
- Makrolid grubu: Bu gruptaki antibiyotikler bir çok iltihabi reaksiyonda etkilidir. Bakterileri öldürerek etki gösterirler. Özellikle kedi tırmığı hastalığı adı verilen ve kedilerin sebep olduğu lenfadenitle seyreden hastalıkta makrolidler kullanılır.
- Bu ilaçlar: Azitromisin, klaritromisin, eritromisin
Lenfadenit Ameliyatı
Lenf Bezinin Çıkarılması
Lenf bezlerinin onarılması gibi bir cerrahi işlem lenfadenit hastalığında yoktur.
Lenf bezi eğer çok fazla büyüdüyse ve kişinin hayatını ciddi düzeyde etkiliyorsa cerrahi olarak lenf nodunun ve gerekirse lenf bezinin çıkarılması düşünülebilir.
Bu çıkarma işlemi biyopsi alınırken de yapılabilir. Kişinin lenfadenitinin sebebi belirlenmek istendiğinde biyopsinin sağlıklı ve doğru bir sonuç verebilmesi önemlidir.
Apse Drenajı (Boşaltma)
Bir lenf nodu enfekte olursa içerisinde iltihabi sıvılara bağlı olarak bir apse oluşabilir.
Apse doktor tarafından cerrahi olarak boşaltıldığında lenf bezindeki şişlik genellikle hızlı bir şekilde azalır.
Bu apse drenajını yapmak için, doktor önce apsenin olduğu lenf bölgesini uyuşturacaktır.
Sonra enfekte olmuş lenf bezinin içindeki iltihabi sıvının boşaltılması için küçük bir kesi yapar.
İltihaplı sıvı buradan boşaltılır. İyileşmeyi sağlamak için kesi yapılan apse alanı gazlı bez ile kapatılır.
Hamilelikte Lenfadenit
Gebelikte lenfadenit nadiren de olsa görülebilir. Hamile kişilerde bildirilen bazı olgular vardır.
Bu kişilerde normalde olduğu gibi lenf bölgesi olan deri kısmında şişlik ve ağrı hissedebilir. Genelde ateş olmaz ancak ateş olduğunda bebek için tehlikeli olabilir. Bu sebeple mutlaka üzerine gidilmelidir.
Gebelerde gelişen lenfadenit olguları genellikle hafiftir. Birçoğu kendiliğinden ilaç tedavisi olmadan geçebilir.
Ancak eğer altta yatan bakteriyel enfeksiyonun ilaçlar ile tedavi edilmesi gerekiyorsa bu durumda bebeğin gelişimi için risk oluşturmayacak ilaçlar tercih edilir.
Gebe kişi eğer lenfadenite bağlı olarak gelişen ağrılar çekiyorsa steroid olmayan anti iltihabik ilaçlar doktor tarafından reçete edildiğinde kullanılabilir.
Toksoplazma Gondi adı verilen bir bakterinin sebebiyet verdiği lenfadenit olguları mutlaka tedavi edilmelidir.
Bebek için gelişim bozukluklarına sebebiyet verebilir. Bu hastalık gebeler çiğköfte gibi çiğ et içeren yiyecekler ve evcil olan kedilerin dışkısından bulaşabilir.
Gebelerde genellikle spiramisin adı verilen antibiyotik kullanılır.
Çocuklarda ve Bebeklerde Lenfadenit
Çocuklarda ve bebeklerde lenfadenitler ara ara görülebilir. Bazen bu lenfadenitler kendini şişlik ve ağrıya ek olarak ateş ile gösterebilirken bazen de sadece ağrısız şişlik olarak görülebilir. Bu lenfadenitler her yaş grubu çocukta görülebilir.
Ağrısız ve şiş olan lenf bezlerine nadir görülen bir hastalık olan kedi tırmığı hastalığı adı verilen bir durum neden olabilir.
Çocuklarda lenfadenit şiddetli veya kalıcıysa, doktorun bu hastalığı dışlaması gereklidir.
Bu hastalık dışlandığında aşağıdaki hastalıklar da tek tek doktor tarafından araştırılmalıdır:
- Kabakulak hastalığı genellikle çocukluk çağında görülen bir virüs enfeksiyonu sonucunda oluşur. Tükürük bezleri iltihabi reaksiyonlarına neden olabilir. Bu sebeple lenf bezi iltihabi ile karışabilir. Genelde çocuklarda antibiyotik tedavisine gerek kalmadan kendiliğinden iyileşir.
- Boyun bölgesindeki tümörler de lenfadenitle karışabilir. Bazı elastografi görüntüleme yöntemleriyle bu ayrım yapılabilir.
- Şişmiş lenf bezlerine benzeyen konjenital (doğuştan) kistler. Bu kistler genelde çocuklarda ve bebeklerde lenf bezi büyümesi olarak yanlış anlaşılabilir. Bunun ayırıcı tanısının doktorlar görüntüleme yöntemleriyle yapar.
- HIV adı verilen etkenin lenf bezlerini büyütebileceği bilinmektedir. Bu sebeple yetişkinlere de çocuklarda da teşhisi yapılmalıdır.
Her lenfadenitin tedavisi gerekmez. Çocuklarda ve bebeklerde tedavi altta yatan sebeplere göre planlanmalıdır.
Eğer enfeksiyon sebebi olan bakteri türü belirlenirse ona yönelik antibiyotik tedavisi yapılır.
Lenfadenit için Hangi Doktora Gidilir?
Hayatı tehdit eden bir durumu gösterebilecek ciddi belirtiler lenfadenitli hastalarda görülebilmektedir. Bazı durumlarda, lenfadenit ciddi veya potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir duruma eşlik edebilir.
Eğer aşağıdaki gibi ciddi belirtileriniz varsa bir iç hastalıkları uzmanı ile görüşmeniz gereklidir.
İç Hastalıkları uzmanı yaptığı değerlendirmelere göre sizi bir Hematoloji uzmanına veya bir Enfeksiyon Hastalıkları uzmanına yönlendirebilir.
Bu belirtiler:
- Kişide boğaz veya göğüste elen gelen kitle varlığı ve buna ek olarak nefes almada zorluk veya hızlı nefes alma şikayetleri varsa
- Yüksek ateş şikayetleri varsa. Bu yüksek ateş genelde 38.5 santigrat derece ve üzeridir.
- Kişi eğer kalp atışının farkındaysa ve bu kalp atışı normale göre çok daha hızlıysa yani kalp çarpıntısı gibiyse araştırılmalıdır.
- Lenf bezlerinin bulunduğu bölgeler olan boyun, çene altı, göğüs, koltuk altı ve karında şiddetli ağrı, kızarıklık, sıcaklık veya şişme belirtilerinin olması
Lenfadenit ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Lenf Bezi İltihabı Kaç Günde Geçer?
Lenf bezi iltihabı altta yatan sebebe bağlı olarak kısa sürede veya 3 ila 6 ay gibi uzun sürelerde iyileşebilir. Bunun belirleyicisi olan tedavi ve altta yatan etkendir. Tüberküloz gibi bazı hastalıklara bağlı olarak gelişen lenfadenitler 6 ay gibi uzun sürelerde iyileşebilir. Stafilokoklar gibi bazı bakterilerin sebebiyet verdiği lenfadenitler ise 3 hafta gibi daha kısa sürelerde iyileşebilir. Tedavi bu anlamda değerlidir.
Lenf Bezi İltihabı Tehlikeli Mi?
Lenf bezi iltihabı sonuç olarak iltihabi bir reaksiyonun ve dokunun vücut içerisinde olmasından dolayı tehlikeli olabilir. Her lenf bezi iltihabı tehlikeli değildir ve kendiliğinden de iyileşebilmektedir. Bunun belirlenebilmesi için altta yatan sebebi bilmek gereklidir. Altta yatan ciddi bir enfeksiyon varsa kişinin hayatını tehlikeye atabilecek sepsis (kanın enfekte olması) gibi durumlar olabilir.
Akut Lenfadenit Kanser Mi?
Akut lenfadenit kısa sürede ortaya çıkmış lenf bezinin şişmesiyle oluşan ve ağrı hissedilen bir lenf bezi iltihabı adı verilen tabloya denir. Bu hastalık bir kanser değildir. Ancak akut lenfadenit tanısı doktor tarafından konulduğunda kanser olmadığı anlaşılır. Lenf bezi olan bölgelerin şişmesinin altında yatan sebep kanserden kaynaklı olabilir. Bu doktor tarafından araştırılır.
Lenf Bezi İltihabı Bulaşıcı Mıdır?
Her lenf bezi iltihabı bulaşıcı değildir. Hatta lenf nodu iltihabı nadiren bulaştırıcı olur. Bu bulaşıcı olan grup ise genelde granülamatöz bir hastalığın altta yattığı lenfadenitlerdir. Bunun da en sık bilineni tüberküloz hastalığına bağlı olarak gelişen lenfadenittir. Bu durumda bulaşma lenf bezinden değil tüberküloz hastalığının etkeni olan bakterinin öksürük gibi yollarıyla kişiye bulaşması sonucunda olur.