Oftalmopleji

Oftalmopleji Nedir?

Oftalmopleji, gözü koordine eden sinirlerin çeşitli nedenlerle hasarı sonucu göz kapağında düşme ve gözde hareket kısıtlılığına neden olmasıyla sonuçlanan bir tablodur. Beyin hasarı, diyabet, tiroid bezinin fazla çalışması, myastenia gravis, tümör,menenjit, multipl skleroz, beyin iltihabı gibi birçok nedenden dolayı ortaya çıkabilir.

Oftalmopleji tek göz veya her iki gözde de meydana gelebilir. Yaş aralığı çok değişkendir, altta yatan hastalığa göre farklılık gösterir. Hastalarda göz kapağı düşüklüğüne bağlı olarak bulanık/ buğulu görme, görme yeteneğinde azalma ve göz küresini hareket ettirememe gibi belirtiler görülür.

İki tip oftalmopleji vardır. Eksternal oftalmopleji genellikle 18-40 yaş aralığında görülen göz kapaklarının sarkması ve gözleri koordine eden kasların kontrolünü kaybetme tablosudur. İnternal ya da internükleer oftalmopleji ise gözün sağa sola çevrilmesini sağlayan dolayısıyla yanal hareketlerden sorumlu kasların hasarı sonucu gözü hareket ettirememe tablosudur.

Oftalmopleji Belirtileri

Oftalmoplejik hastalarda şikayetler görme kayıpları ve görme alanında kısıtlılıktır. Altta yatan hastalığa bağlı olarak diğer hastalık belirtileri de bu tabloya eklenir.

Diyabetik hastalarda bozulan kan akımından dolayı gözde de retinopatiler meydana gelir ve bunun sonucunda hastada oftalmopleji görülebilir. Oftalmoplejik hale gelen diyabet hastaları çoğunlukla hastalığı hakkında yeterli bilgi sahibi değildirler.

Beyin iltihabı, beyin tümörü, anevrizma beynin görme alanındaysa görme fonksiyonları etkilenebilir ve oftalmopleji tablosu ortaya çıkabilir. Bu hastalarda oftalmopleji tablosuyla birlikte baş ağrısı, kusma, bilinç bozuklukları, enfeksiyon belirtileri gibi belirtiler de eşlik edebilir.

• Göz kapağında düşüklük
• Göz küresinin hareket ettirmede güçlük
• Görme yetisinde kayıp

Oftalmopleji Nedenleri

Oftalmopleji tablosu birçok nedene bağlı ortaya çıkan bir durumdur. Beyin tümörü, beyin iltihabı, beyinde hasar/ yaralanma/ darbe, diyabet, hipertiroidi yani tiroit bezinin fazla çalışması, myastenia gravis, multipl skleroz, temporal arterit, menenjit, göz çevresinde oluşan psödotümör, hipofiz tümörleri, migren gibi birçok hastalık sonucunda ortaya çıkabilir.

Beyinde görme alanına yakın konumlarda meydana gelen anevrizma, kanama, tümör, iltihap gibi durumlarda görme alanındaki sinirler etkilenir ve gözün hareket ve görme koordinasyonunda aksaklık ortaya çıkar. Bu aksaklıklar sonucu hasta göz hareketlerinde kısıtlılık yaşar ve görme ile ilgili kayıplar olabilir.

Diyabet hastalarında dolaşımda birtakım bozukluklar meydana gelmesinden dolayı gözdeki kan damarları da bundan etkilenir ve buna bağlı olarak oftalmoplejik tablo ortaya çıkabilir. Diyabetik hastalarda göz bulguları ile birlikte cilt ve böbrek sorunları da görülebilir.

Tiroit bezi salgıladığı tiroit hormonları sayesinde vücutta metabolizmayı düzenler ve yapım yıkım olaylarını dengeler. Tiroit hormonlarının azlığı depresyon, uyuşukluk, sindirim sisteminin yavaşlaması, metabolizmanın yavaşlaması, kilo alma gibi durumlara yol açarken fazla çalışan tiroitte ise sinirlilik, yüksek tansiyon, yüksek kalp hızı, artmış metabolizma, kilo verme gibi şikayetler yaratır. Tiroit hormonlarının fazlalığı gözde de ödem yaratır ve bundan dolayı hasta göz kapağını kapatamaz, görme problemleri oluşur. İleri dönemlerde hasta, göz kuruluğundan dolayı görme yetisini tamamen kaybedebilir.

Herpes zoster virüsün yol açtığı oftalmik herpes tablosunda da göz kaslarını tutulumundan dolayı oftalmopleji görülür.

Miller Fischer sendromunda denge kayıpları, motor hareketlerde bozukluk ile birlikte oftalmopleji de görülebilir. myastenia gravis hastalığında göz kaslarının tutulumundan dolayı görme problemleri ve kasların çalışmasında bozukluk görülür.

Auralı migrende de migren atakları gelmeden önce hastalarda görme problemleri, hareket kısıtlılığı olabilir.

• Beyin tümörü
• Anevrizma
• Beyin iltihabı
• Diyabet
• Tiroit hormonlarının fazlalığı
• Herpes zoster enfeksiyonu
• Myastenia gravis
• Auralı migren
• Miller Fischer sendromu
• Multipl skleroz

Oftalmopleji Tanısı

Oftalmopleji tanısı, hastanın şikayetleri ve fizik muayenesi bakılarak rahatlıkla konulabilen bir hastalıktır.

• Hastanın öyküsü: hastadan alınan öyküde, şikayetlerin ne zaman ortaya çıktığı, daha önce geçirip geçirmediği, eşlik eden semptomlar, kullandığı ilaçlar, hastalık geçmişi  ve mevcut hastalıkları sorgulanmalıdır.
• Fizik muayene: fizik muayenede göz hareketlerinin kontrolü, göz kapağının fonksiyonu, görme yetisinin kontrolü gibi testler ile göz fonksiyonları test edilir ve oftalmopleji tanısı konur.
•  MR/ BT: görüntüleme yöntemleri ile göz daha yakından incelenir ve altta yatan hastalık saptanabilir. Beyne çekilecek MR ile beyin kaynaklı olup olmadığına bakılabilir.
• Laboratuar testleri: hastadan alınan kanda, tiroit hormon düzeyleri, kan şekeri ölçümü, otoimmün hastalıklarda artan antikorların varlığı gibi, oftalmoplejiye zemin hazırlayan hastalıklara dair ipucu bulmak için araştırılır.

Oftalmopleji Tedavisi

Oftalmopleji, göz kaslarının kısmi ya da tam felci sonucu göz hareketlerinin kısıtlanması ve görme problemlerinin oluşmasıdır. Altta yatan hastalık tedavi edilse bile bazı durumlarda görme kusurları kalıcı olabilir. Böyle durumlarda hastalara gözlük kullanımı önerilir.

Myastenia gravis, multipl skleroz gibi otoimmün hastalık kaynaklı oftalmoplejilerde, altta yatan hastalık tedavi edilir ve görme kusurları için kusurun büyüklüğüne göre gözlük kullanımı önerilir.

Diyabetli hastalarda kan şekerinin kontrolü çok önemlidir. Tiroit hormon fazlalığı olan hastalarda hormon düzeyleri mutlaka normal sınırlara getirilmeli ve hormon fazlalığına yol açan neden mutlaka soruşturulup tedavi edilmelidir.

Beyin kanaması, tümör, anevrizma gibi nedenlerle beynin görme merkezine bası sonucu sinir iletiminde aksaklık ve dolayısıyla görme problemleri olan hastalarda ameliyat ile tümör/ anevrizma çıkarılır. Kalıcı hasar olması durumunda hastalara gözlük kullanımı önerilir.

Oftalmopleji Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Oftalmopleji, çok fazla nedene bağlı olarak gelişen görme bozukluğudur. Altta yatan hastalığın derecesine göre bıraktığı hasar ve hastanın yaşam kalitesi değişir. Beyindeki kitleye bağlı olarak gelişen görme problemlerinde problem ortadan kaldırılmazsa tümörün/ anevrizmanın büyüyerek diğer bölgelere bası yapma, içe kanama, hayati fonksiyonları tehlikeye atma gibi riskleri vardır.

Tiroit hormonlarının fazlalığından dolayı göz küresinin arkasında sıvı birikimi ile gözler dışarı doğru konumlanır ve göz kapağı kapanmaz, gözün hareket yeteneği kısıtlanır. Göz kapağının kapanamaması durumu bir süre sonra gözde kuruluk problemlerine yol açar ve ileri evrelerde körlükle sonuçlanabilir. Diyabetli hastalarda da benzer durum söz konusudur. Göz problemleri ilerleyebilir ve istenmeyen sonuçlara yol açabilir.

Oftalmoplejiye yol açan altta yatan hastalık tedavi edilmezse, kalıcı görme kaybına, göz kusurlarına ve ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle belirtiler görüldüğü zaman geç kalınmadan ilgili branşa veya göz hastalıkları uzmanına başvurulması gerekmektedir.

Oftalmopleji Risk Faktörleri Nelerdir?

Oftalmopleji riskini arttıran en önemli faktör diyabet ve hipertiroidi yani tiroit hormonlarının fazlalığıdır. İlerleyen diyabet ve hipertiroidi durumunda gözde anormalliklerin ilerlemesiyle oftalmopleji ve körlük riski artar. Diyabetik ve hipertiroidik hastalarda bu nedenle hastalığın kontrolü çok önemlidir.

Myastenia gravis, multipl skleroz gibi otoimmün kas hastalıklarında, göz kasları tutulumu sonucu görme problemleri meydana gelebilir. Hasta kişiler hastalığın tedavisine uyum sağlamalı ve düzenli olarak kontrollerine devam etmelidirler.

Kaza sonucu beyni hasar gören veya beyinde tümör varlığı oftalmopleji için risk oluşturur. Hasarın ya da tümörün konumuna göre hastada meydana gelecek bozukluklar değişkendir. Görme merkezine yakın yerleşimli tümöral durumlarda artmış oftalmopleji ve görme kusurları riski bulunmaktadır.

• Diyabet
• Tiroit hormon fazlalığı
• Myastenia gravis
• Multipl skleroz
• Beyin tümörü
• Beyin kanaması/ hasar/ travma

Çocuklarda Oftalmopleji

Çocuklarda gelişim bozukluğuna ve bazı metabolik hastalıklara bağlı olarak doğuştan bir oftalmopleji tablosu olabilir. Bu durum çocukta görme şikayetlerinin başlamasıyla veya altta yatan hastalık araştırılırken saptanabilir. Çocuklarda öncelikle düzeltilebilen hastalık varsa tedavi edilir. Genellikle oftalmopleji çoğu insanda kalıcı görme problemleri bırakan bir klinik durumdur. Çocuklarda hastalık tespit edilip tedavisi yapıldıktan sonra çocuklar göz hekimine yönlendirilmeli ve uygun bir gözlük kullanımı önerilmelidir.

Gebelerde Oftalmopleji

Gebelik sürecinin, oftalmopleji riski gelişimini arttırdığı yönünde araştırmalar vardır. Bu dönemde gelişecek bir hastalık veya tümör gibi durumlar, gözü de etkileyerek görme kusurlarına yol açabilir. Bu dönemde kadın doğum uzmanının nöroloji, dahiliye, göz hastalıkları uzmanı ile işbirliği içinde çalışması gerekebilir. Altta yatan hastalığın tespitinden sonra uygun tedavi rejimi seçilir. Verilecek tedavinin bebeğin gelişimini engellememesi ve bu süreçte annenin vücudunda istenmeyen değişikliklere yol açmaması gerekmektedir.

Oftalmopleji için Hangi Doktora Gidilir?

Oftalmopleji olduğuna dair görme kaybı, göz hareketlerinde yetersizlik gibi semptomlar görüldüğünde göz hastalıkları uzmanına başvurulması gerekir. Hastada göz problemleri ile ilgili şikayetlerin yanında, bilinç bozuklukları, hareket kısıtlılığı, baş ağrısı gibi nörolojik belirtiler varsa nöroloji uzmanına başvurulmalıdır. Enfeksiyona bağlı ise enfeksiyon hastalıkları uzmanına da başvurulabilir. Diyabet hastalığı olanlarda dahiliye uzmanına başvurulması gerekir.