Radius Kırığı

Radius Kırığı Nedir? 

Radius ön kol kemiklerinden başparmak tarafında olan kemiktir, ulna kemiği ile birlikte dirsek ve el bileği eklemleri arasında uzanır. Dirsek ve el bileği eklemlerine katılır. Ayrıca ulna ile eklem yapar. 

Ön kol cisimleri kavrama, yemek yeme, diş fırçalama, yazı yazma gibi günlük yaşam aktivitelerin yapılmasına olanak sağlar. Ön kol- el bileğindeki hareketlerin yapılabilmesi için uygun hareket açıları gereklidir. Radiusun rotasyonel hareketleri elin fonksiyonel olarak kullanılmasını sağlar.

Radiusun çeşitli nedenlerle kemik bütünlüğünün bozulması radius kırığı olarak adlandırılır.

Radius kırıkları gençlerde direkt travmalar, trafik kazaları, el açıkken düşme, bisikletten düşme gibi sebeplerle oluşur. Yaşlılarda ve osteoporozlu( kemik erimesi) hastalarda ise düşmeler sonucunda daha kolay bir şekilde kırık oluşabilir. 

Tedavisi kırığın durumuna ve hastaların yaşına, kemik kalitesine, sağlık durumuna bağlı olarak ameliyatla veya ameliyatsız olarak yapılır. 

Radius kırıkları radius kemiğinin üst uç, gövde veya alt uç kısımlarında oluşabilir.

Radius tek başına veya ulna kemiğiyle beraber kırılabilir. Kırıklara çıkık eşlik edebilir. Radius alt uç kırığına alt radioulnar eklemdeki çıkığın eşlik ettiği tablo galeazzi kırığı olarak adlandırılır. Radius alt uç kırıkları ayrışmış, ayrışmamış olabilir, eklem içi kırıkları sık görülür. Radius alt uç kırıkları el bileği kırığı olarak da bilinir. El bileği( radius alt uç) kırığı çoğunlukla açık el üzerine düşme ile gerçekleşir. Yetişkinlerde sık görülen kırıklardandır. 

Radius baş kırıkları ise dirsek çevresi kırıklar içinde yer alır. Yer değiştirmemiş kırıkları ameliyatsız tedavi edilebilirken bazı kırıklar için ameliyatla tespit gerekli olmaktadır. Kırık tespitinin yapılamadığı, bağ yaralanmalarının eşlik ettiği, eklem hasarının bulunduğu bazı kırıklar için de radius baş protezi uygulanmaktadır. 

Radius Kırığı Belirtileri Nelerdir? 

Açık el üzerine düşme, yüksekten düşme, darbe alma gibi bir travma sonrasında şiddetli ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ile kırık çevresinde morarma, hassasiyet gibi belirtiler radius kırığına işaret edebilir. 

Radius kırığı belirtileri kısaca şöyle sıralanabilir: 

• Şişlik
• Ağrı
• Morarma
• Hareket kısıtlılığı
• Kırık çevresinde hassasiyet
• Hareket sırasında ağrı
• El parmaklarında hissizlik
• Açık kırıklarda açık yara/ kanama
• Açılaşma( şekil bozuklukları)

Radius Kırığı Nedenleri Nelerdir? 

Radius kırıkları sıklıkla açık el üzerine düşme, ön kola alınan direkt darbeler, trafik kazası gibi durumlar sonucu oluşur. 

Radius kırığı nedenleri kısaca şöyle sıralanabilir: 

• El açıkken düşme
• Yüksek bir yerden düşme
• Spor sırasında yaralanma
• Direkt travmalar
• Trafik kazaları
• İş kazaları
• Bisikletten düşme
• Yaşlı hastalarda daha basit düşmeler
• Ateşli silah yaralanmaları
• Darbe alma            

Radius Kırığı Teşhisi

Radius kırığı teşhisi için klinik muayene ve görüntüleme yöntemlerine başvurulur.

Klinik Muayene 

Genellikle bir travma sonrası oluşan ağrı, hareket kısıtlılığı, şekil bozukluğu gibi şikayetleri bulunan hastalar bir doktora başvurduğunda doktor hastanın şikayetlerini dinler, yaralanma hakkında bilgi alır. Ayrıca hastanın tıbbi özgeçmişi ve soy geçmişi hakkında bilgiler alınır. 

Doktor bölgedeki şişlik, açık yara, renk değişikliği, şekil bozukluğu gibi durumları gözlemler. Kırık ve çevresini muayene eder. Elle muayene sırasında kırık çevresinde hassasiyet bulunabilir. Kırığa eşlik edebilecek çıkık, bağlarda yaralanma gibi durumlar araştırılır. El parmaklarındaki hissizlik, ısı ve renk değişikliklerine gibi durumlar incelenir. Damar ve sinir yaralanması eşlik ediyor olabilir. Damar ve sinir yaralanmalarının tespiti önemlidir.

Doktor teşhis koymak, teşhisi desteklemek için görüntüleme yöntemlerine başvurabilir. 

Görüntüleme Yöntemleri

Radius kırığı teşhisi için sık kullanılan görüntüleme yöntemleri şunlardır: 

Röntgen İle Görüntüleme: Direkt grafiler(röntgen filmi ) radius kırıklarının teşhisinde en çok başvurulan görüntüleme şeklidir. X Işınlarının kullanılmasıyla görüntü elde eden bir yöntemdir. Kemik kırıklarının teşhisinde yaygın olarak kullanılır. Grafi ile kırık hattı, parçalanma, yer değişme gibi parametreler incelenir. Radyolojik ölçümlerle çeşitli açılar ve mesafeler incelenir. 

Bilgisayarlı Tomografi (BT) İle Görüntüleme: Radius kırıklarında daha detaylı bilgi edinmek için bilgisayarlı tomografi ile görüntülemeye başvurulabilir. Kırık hattının incelenmesine ve kırık çevresindeki yumuşak doku hakkında bilgi edinmeye olanak sağlar. 

Radius Kırığı Tedavisi

Radius kırığının tedavisi kırığın durumu (ayrışmış, ayrışmamış, stabil, çok parçalı, ekleme uzanan), eşlik eden yaralanmalar ile hastanın sağlık durumu, yaşı, mesleği, fonksiyonel hedefleri göz önünde bulundurularak belirlenir. Alçı veya atelle ameliyatsız olarak veya ameliyatla yapılan radius kırığı tedavisinde hareket kısıtlılığının ve açılaşmanın engellenmesi, hastanın üst ekstremitesini (kol, ön kol ve el) fonksiyonel olarak kullanabilmesi hedeflenir. 

Ameliyatsız Tedavi: Ayrışmamış, ekleme uzanmayan kırıklar ile stabil, tespit edilebilir kırıklar alçı veya atelle ameliyatsız olarak tedavi edilebilir. Kemikte ayrışmanın olmadığı çatlak benzeri bazı kırıkların atelle sabitlenmesi etkili olmaktadır. Radius kırığının ameliyatsız tedavisi kolun kısa veya uzun kol alçısı ya da atel ile hareketsiz tutularak kemik kaynamasının röntgen filmleriyle takip edilmesi şeklinde yapılır. Alçı çıkarıldığında fonksiyonelliğin kazanılması için genellikle fizik tedaviye ihtiyaç duyulur.   

Cerrahi Tedavi: Ayrışmış, ekleme uzanan bazı kırıklar ile çeşitli yaralanmalarının eşlik ettiği kompleks kırıkların ameliyatla tedavi edilmesi gerekebilir. Kırığın durumu, eşlik eden yaralanmalar, yumuşak doku hasarı ve hastanın sağlık durumu ile fonksiyonel hedefleri göz önünde bulundurularak cerrahi tedavi seçeneklerinden biri tercih edilir. 

İlaç Tedavisi: Anti-inflamatuar ilaçlar, ağrı kesiciler hastanın şikayetlerini azaltmak amacıyla doktor tarafından reçete edilebilir. Açık kırıklarda, ameliyatla tedavi edilen kırıklarda antibiyotik tedavisi ve tetanoz aşısı uygulanır.

Fizik Tedavi

Kırık sonrası fizik tedavinin amaçları eklem sertliklerinin, hareket kısıtlılıklarının önlenmesi; hastanın ağrısız normal eklem hareket açıklıklarını kazanması ve fonksiyonelliğe en kısa sürede dönmesini sağlamaktır. 

Radius kırığında uygulanan bazı fizik tedavi yöntemleri şunlardır:

• Normal eklem hareketi egzersizleri: Eklem hareketler açıklıklarının korunması ve hareketlerin ağrısız olması için fizyoterapistler tarafından önerilen egzersizler düzenli şekilde yapılmalıdır. Egzersizler pasif, aktif- yardımlı ve aktif şekilde sağlam ve etkilenen eklemler için önerildiği zaman ve şekilde yapılır.
• Ödem kontrolü: Kırık sonrası ödem kontrolü önemlidir. Kolun askıyla veya yastıkla yukarıda pozisyonlanması, 15’er dakikalık buz uygulamaları, alçı sonrası oluşan ödemlerde elastik bandaj uygulaması ödem kontrolü için kullanılmaktadır.

Zıt banyo uygulaması: Alçı sonrası sıklıkla önerilir ve elin sıcak ve soğuk suya sırayla daldırılması şeklinde uygulanır. Bu yöntemle ödem ve ağrıda azalma elde edilebilir. 

• Fizyoterapistinizin önerdiği kas kuvvetini arttıran egzersizler: Kasların kuvvetlendirilmesi kırık sonrası fonksiyonel aktivitelere daha kısa sürede dönüş için önemlidir.
• Dirençli egzersizler: Dirençli egzersizler için farklı dirençlerdeki egzersiz bantları, ağırlıklar kullanılır. Dirençli egzersizler fizyoterapistin önerisiyle yapılmalıdır, kırık sonrası rehabilitasyonun erken döneminde önerilmez.
• Fonksiyonel egzersizler: Hastanın ihtiyacına göre fonksiyonlara yönelik yapılan egzersizlerdir. Örneğin hasta sporcuysa spora özgü egzersizler egzersiz programına eklenir. 
• Maniplasyon ve mobilizasyon teknikleri: Fizyoterapistin elle yaptığı bu tedavilerin amacı eklem sertliklerinin, hareket kısıtlılıklarının giderilmesi, ağrısız normal eklem hareketlerini kazandırmaktır. 
• Masaj: Dolaşımın arttırılması, ağrı ve ödem kontrolünde masaj uygulanabilmektedir. 
• Sıcak ve soğuk uygulamalar: Nemli sıcak paketler, parafin, infraruj sıcak amaçlı kullanılır. Buz paketleri, soğutucu sprey ve soğuk jel paketler ise soğuk amaçlı kullanılır ve ödem kontrolüne yardımcı olur.

Hidroterapi: Suyla tedavi veya havuz terapisi adı verilen bu tedaviler kırık sonrası eklem sertliklerinin giderilmesi, dolaşımın arttırılması için tercih edilebilir.

Whirpool( girdap banyosu), kelebek banyosu, kontrast( zıt banyo) en sık uygulanan hidroterapi yöntemlerinden olup ağrı ve ödem kontrolün için kullanılır.

• Elektroterapi uygulamaları: Çeşitli elektroterapi yöntemleri kas kuvvetini arttırmak, ödem kontrolü, eklem hareket açıklıklarının korunması, ağrının azaltılması amaçlarıyla uygulanır.
• Enterfaransiyel akım, faradik akımlar, kısa dalga diatermi, magnetoterapi, tens( transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu) fizik tedavide kırık tedavisi için sıklıkla uygulanan elektroterapi yöntemleridirr.
• TENS (Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu) uygulaması: Radius kırığı sonrası ağrılı bölgeye ağrıyı azaltmak için uygulanabilir. Ağrı tedavisi için sıkça kullanılır. Ağrılı bölgeye yapıştırılan elektrotlar ve TENS cihazı ile uygulanır. 

Radius kırığı Tedavi Edilmezse 

Ön kol yemek yeme, diş fırçalama, yazı yazma gibi günlük yaşam aktivitelerin yapılmasına olanak sağlar. Ön kol- el bileğindeki hareketlerin yapılabilmesi için uygun hareket açıları gereklidir. Radiusun rotasyonel hareketleri elin fonksiyonel olarak kullanılmasını sağlar.

Radius kemiğindeki kırık dirsek ve/ veya el bileği eklemlerini ve ön kolun hareketlerini etkiler.   

Radius kırıkları tedavi edilmezse yanlış kaynama, açılaşma, şekil bozuklukları oluşabilir. Hastalar el ve ön koldaki hareketleri yapmakta güçlük yaşar. Radiustaki kırıklarda yeterli hareket açıklıklarının geri kazanılamaması, hareket kısıtlılığına ve fonksiyonel kayıplara neden olup hastanın günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlanmasına sebep olabilir. 

Çocuklarda radius kırıklarının tedavi edilmesi çok önemlidir. Radius kırığı tedavi edilmezse şekil bozuklukları oluşabilir. Normal eklem hareketleri etkilenebilir ve ileride fonksiyonel kayıp olarak karşımıza çıkabilir. 

Radius Kırığına Ne İyi Gelir?

Kemik kaynamasının onarım fazını desteklemek için iyileşme sürecinde sağlıklı alışkanlıklar kazanmak, dengeli beslenip iyi uyumak, fizik tedaviye düzenli katılmak önemlidir. 

Radius kırığı hastaları için faydalı bazı öneriler kısaca şöyle sıralanabilir:

• Sağlıklı ve dengeli beslenme( Bol su içmek, kollajen içeren besinlerin tüketilmesi, proteinden zengin besinler, süt ve süt ürünleri yeterli miktarda tüketmek)
• Ödem kontrolü için kol askısıyla veya yastıkla kolu yukarıda pozisyonlamak, buz uygulamak
• Fizik tedavi uygulamaları ve egzersizlerin düzenli olarak yapılması
• Düzenli ve kaliteli uyku, stresten uzak kalmak
• D vitamini
• Yara bakımı- pansuman konusunda özenli davranmak 

Radius Kırığına Ne İyi Gelmez? 

Sigara kullanımı gibi sağlıksız alışkanlıklar ve ileri yaş, osteoporoz gibi durumlar kırık iyileşmesinin fazlarını olumsuz etkileyebilir; daha geç kaynama veya kaynamama riskini arttırabilir. Bunun yanı sıra kırık kaynaması kadar eski fonksiyonelliğe geri dönebilmek hastalar için oldukça önemlidir. Kırık sonrası fonksiyonelliğin kazanılabilmesi için uygulanan fizik tedavi ve egzersizlerin ihmal edilmesi hastaların yaralanma öncesi fonksiyonelliğine dönüşünü olumsuz etkiler. 

Radius kırığına iyi gelmeyen bazı durumlar kısaca şöyle sıralanabilir:

• Sigara kullanımı
• Alkolizm
• Enfeksiyon varlığı
• Bağışıklık sisteminin düşük olması
• Sağlıksız beslenme, asitli içeceklerin tüketilmesi, aşırı tuz tüketimi
• İleri yaş
• Şeker hastalığı
• Demir eksikliği
• Egzersizlerin ihmal edilmesi, uzun süren hareketsizlik
• Osteoporoz( kemik erimesi)
• Kortikosteroid türevi ilaçlar
• Radyasyon
• Sistemik bazı hastalıklar, hormonal bozukluklar 

Radius Kırığı İlaçları

Açık kırıklarda, cerrahi tedavi uygulanan hastalarda enfeksiyon riskine karşı antibiyotik tedavisi ve tetanoz aşısı uygulanır. 

Ağrısı olan hastalarda şikayetler ağrı kesicilerle azaltılır. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID'ler), opioidler gibi ağrı kesmede kullanılan çeşitli ilaçlar kullanılır. 

Radius kırığı hastalarında D vitamini düzeyi düşükse doktorun önerisiyle D vitamini takviyesi kullanılabilir. 

Radius kırığı tedavisinde kullanılacak ilaçlar için mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Bilinçsizce ilaç kullanılmamalıdır.  

Radius Kırığı Ameliyatı 

Ayrışmış, ekleme uzanan bazı kırıklar ile çok parçalı, kompleks kırıkların ameliyatla tedavi edilmesi tercih edilebilir. Kırığın durumu, eşlik eden yaralanmalar, yumuşak doku hasarı ve hastanın yaşı, sağlık durumu, mesleği, fonksiyonel hedefleri göz önünde bulundurularak cerrahi tedavi şekli belirlenir. Bağ yaralanmalarında hasarın ameliyatla onarılması gerekebilir. 

Radius kırığının ameliyatla tespiti: Ayrışmış, çok parçalı, kompleks kırıklarda, ekleme uzanan bazı kırıklarda kırığın ameliyatla tespit edilmesi gerekebilir.

Radius kırığı ameliyatında kemik düzeltilir ve kırık kemik K telleri, plak ve vidalar yardımıyla tespit edilir. Plak uygulamaları kemiğin sabit bir şekilde tespit edilmesini sağlar ve erken harekete imkan verir. Radius kırığı ameliyatlarından sonra kolun bir süre alçı veya atelde kalması gerekir. 

• Radius başının bazı kırıklarında plak- vidalarla tespit mümkün olmamakta veya iyileşme sağlanamamaktadır. Kırık tespiti plak- vidalarla yapılamadığı kompleks kırıklarda, eklem yapısının bozulduğu kırıklarda ameliyatta eklem yüzeyinin bir kısmı temizlenir ve radius baş proteziyle yer değiştirilir. 

Çocuklarda Radius Kırığı                                     

Açık el üzerine düşme, bisikletten düşme, oyun sırasında düşme, darbe alma gibi sebeplerle çocuklarda radius kırıkları görülür. Kırığın yeri, oluşma şekli ve eşlik eden yaralanmalar tedavi şeklinin belirlenmesinde etkilidir.

Çocuklarda kemik iyileşmesi daha hızlı olduğu için kolun alçı ile sabitlenmesi sonucu birçok kırıkta başarılı bir şekilde iyileşme sağlanır. Kırık uçların normal hizalanamadığı kırıklarda, açık kırıklarda, sinir ve damar yaralanmalarının eşlik ettiği kırıklarda cerrahi tedavi tercih edilebilir. İleride fonksiyonel etkilenmelerin olmaması için çocuklardaki radius kırıklarında çocuğun düzenli olarak doktor kontrolüyle takip edilmesi gereklidir.

Radius Kırığı için Hangi Doktora Gidilir?

Yüksekten düşme, trafik kazası, darbe alma gibi bir travmanın ardından hareket kısıtlılığı, ağrı, şişlik gibi şikayetleri bulunan hastalar vakit kaybetmeden bir hastanenin acil servisine başvurmalıdır. 

Radius kırığının tedavisi ortopedi ve travmatoloji branşında uzmanlaşmış bir doktor (ortopedist) tarafından yürütülür. Radius kırığına başka sağlık sorunları eşlik ediyorsa birden fazla doktorun tıbbi görüşü alınabilir. Kırığın ameliyatsız veya ameliyatla tespitinden sonra çoğunlukla fizik tedaviye ihtiyaç duyulmaktadır. Doktorun yönlendirmesiyle kırık sonrası fizik tedavi süreci başlar.