Gebelikte Karın Sertleşmesi

Gebelikte Karın Sertleşmesi Nedir?

Hamilelikte karın sertleşmesi, hamilelik süresi boyunca anne adayının yaşadığı fizyolojik değişimlerden kaynaklanan yaygın görülen normal bir durumdur. Bu durumun oluşmasına sebep olan öncelikli nedenlerden biri bebeğin gelişimiyle birlikte rahmin de büyümesidir. Hamilelik döneminde bebek büyümeye devam ettiğinden dolayı bebeğin rahme sığması için rahim daha fazla genişler ve karna baskı yaparak sertleşmeye neden olur.

Hamileliğin semptomlarından biri olan karın sertleşmesi, gebeliğin 12. haftasında nadir görülen bir durumdur, çünkü rahim 1. trimester döneminde daha yavaş büyür. Buna karşılık 2. ve 3. trimester döneminde rahim daha hızlı büyüdüğünden, örneğin 36 haftalık gebelikte karın sertleşmesi daha sık görülür.

Bu sertleşme genellikle otuz saniye ile iki dakika arasında sürerken, doğum zamanı yaklaştıkça daha fazla sıklaşır. Karın sertleşmesi şiddeti, anne adayının fizyolojik yapısına göre ve taşıdığı bebek sayısına göre değişirken, bazı kadınlarda hafif geçer. Bazılarında ise annenin endişelenmesine neden olacak düzeyde daha şiddetli seyredebilir.

Gebelikte Karın Sertleşmesi Belirtileri Nelerdir?

Hamileliğin ilk dönemlerinde meydana gelen karın sertleşmeleri, hafif düzeyde olduğundan dolayı herhangi bir rahatsızlığa sebep olmaz. Ancak hamileliğin ilerleyen dönemlerinde meydana gelen karın sertleşmesiyle birlikte kasılmalara veya kas ağrısına neden olabilir. Gebelikte karın sertleşmesi hamileliğin bir semptomu olduğu için doğum zamanı yaklaştıkça kendini daha çok hissettiren bir durumdur.

Gebelikte karın sertleşmesi genellikle normal doğum sancılarıyla görülen karın sertleşmesiyle karıştırılan bir durumdur. Bundan dolayı bu iki karın sertleşmesini birbirinden ayıran özellikleri ve süresini bilmekte fayda vardır.

Hamilelikte karın sertleşmesi belirtileri:

• Karın bölgesinde gerilme
• 30 saniye ile 2 dakika arasında sürer
• Dinlenme aşamasında hafifleme

Ayrıca bu kasılmalar, vücudu normal doğum sancılarına hazırladığı için doğum yaklaştıkça gebeliğin son ayında karın sertleşmesi de sıklaşır. Bu nedenle yaşanan karın kasılmaların sıklığı ve süresine dikkat edilmesi gerekir.

Gebelikte Karın Sertleşmesi Nedenleri Nelerdir?

Hamilelik döneminde anne adayının hormonlarında meydana gelen birtakım değişikler, aynı zamanda kasları da direkt etkiler. Annenin vücut ağırlığı değiştikçe bu durum, dolaşım ve sindirim sistemi dâhil eklemlerde ve tendonlarda da bazı sorunların oluşmasına neden olurken, en çok etkilenen bölge karındır. Hamilelik sürecinde özellikle 2. trimester dönemi içinde çeşitli nedenlerle mide rahatsızlığı veya gerginliği görülmektedir.

Bu durum, özellikle düşük kilolu anne adaylarında daha çok görülürken, hamileliğin ilk dönemlerinde gerilen bağlar, karında sertlik olmasına neden olur. Bunun yanında gebelikte karın sertleşmesi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Rahmin genişlemesi: Hamilelik döneminde bebek, rahimde büyümeye devam ettiğinden dolayı 1. trimesterde, bebek ve rahim daha yavaş büyür ve böylece anne adayının göbek çevresi genişler. Bunun nedeni, büyüyen bebeğin rahme sığması için karın üzerinde baskı yapması ve gerilmesidir. Bununla birlikte tekli gebeliklere göre ikiz gebelikte karın sertleşmesi daha fazla hissedilir. Çünkü bebeklerin rahme sığması için tekil gebeliğe göre karın daha fazla büyür.

1. trimesterden 2. trimester dönemine geçildiğinde rahim daha fazla genişleyerek mideye baskı uygular. Ayrıca bu süre içinde, kaslar genişlerken karnın iki tarafında da hissedilen keskin ağrılar ve acılar normal kabul edilir.

Fetal iskeletinin gelişmesi: Anne karnındaki fetüsün kemikleri ilk olarak kıkırdaktan oluşur ve 2. trimester döneminde yani hamileliğin yaklaşık 34. haftasında anne vücudundan fetüse geçen kalsiyum sayesinde sert iskelet yapısı oluşmaya başlar. Bu nedenle 34 haftalık gebelikte karın sertleşmesi geçmiş haftalara göre daha fazla kendini hissettirir. Mide duvarı mideyi sağlam bir şekilde yerinde tutmak için gebeliğin son aylarında sertleşir.

Annenin vücut tipi: Karın bölgesindeki sertlik anne adayının vücut tipine göre değişebilmektedir. Zayıf ve ince bir vücudu olan anne adayları, hamileliğin 1. veya 2. döneminde karında sertlik görülürken, kilolu kadınlarda ise bu sertlik çoğunlukla 3. trimester döneminde meydana gelir.

Sağlıksız beslenme ve kabızlık: Sağlıklı beslenme hayatın her döneminde çok önemli olsa da hamilelik döneminde hem anne hem de fetüsün sağlığı ve gelişimi açısından çok daha önemlidir. Bu yüzden kötü bir beslenme şekli hamilelik döneminde birçok sorunun oluşmasına neden olabilir. Gebelikte karın sertleşmesinin önemli nedenlerinden biri de sağlıksız ve yanlış beslenme alışkanlığıdır. Anne adayının tükettiği besinleri tam çiğnememesi veya çok hızlı tüketmesi halinde kabızlığa, dolayısıyla karında gerginliğe sebep olabilir.

Gazlı içecekler: Anne adayının şekerli, asitli, alkolsüz veya gazlı içecekler tüketmesi durumunda mide de gaz birikimine sebep olur. Dolayısıyla bu da göbek ve karın bölgesinde sertlik ve şişkinlik hissine yol açar.

Aşırı yemek: Normal yaşamda olduğu gibi hamilelik döneminde de gereğinden fazla besin tüketmek, sağlık açısından pek yararlı değildir. Dolayısıyla hamilelik sürecinde tek seferde gereğinden fazla gıda tüketmek karın sertliğine ve mide rahatsızlığına neden olabilir.

Düşük yapma: Bazı hamilelikler oluşan bazı problemlerden dolayı düşük ile sonuçlanabilir. Bu problemler arasında, bazı enfeksiyon oluşumları, fetüste genetik bozuklukları, servikal sorunlar, tiroid ve diyabet gibi hastalıklar sayılabilir. Bu durumun oluşması durumunda ise karında sertleşme ve ağrı meydana gelebilir. Sonuç olarak hamileliğin genellikle 20.haftasından önce yaşanan karın sertleşmesi bu bakımdan tehlikeli olabilir. Ayrıca düşük meydana geldiğinden yaşanan diğer semptomlar, vajinal kanama, alt sırt ağrısı ve karın ağrısıdır.

Yuvarlak bağ ağrısı: Genellikle hamileliğin 2. trimester döneminde görülen yuvarlak bağ ağrısı, kadınların hamileliği boyunca yaygın olarak yaşadığı ve en çok şikâyet ettiği sorunlardan biridir. Anne karnındaki bebek büyüdükçe karın bölgesi de büyüdüğünden ağrı oluşabilirken, bu ağrı alt karın veya kasık bölgesinde hissedilir.

Yuvarlak bağ, rahmin büyüme esnasında rahmi tutan ve pozisyonda kalmasını sağlayan bağlardır. Bu bağlar, anne adayının yaptığı ani bir hareketten dolayı gerilerek ağrıya sebep olur. Yuvarlak bağ ağrısında, genellikle mide sertleşmesi veya gerilmesi de yaşanabilir. Bu durum hamileliğin semptomlarından biri olduğu için normaldir ve aynı zamanda hızlı bir şekilde kaybolur.

Kilo alımı: Hamilelik döneminde fizyolojik özelliklerine göre kilo alınması normaldir. Bu kilo alımının bir bölümü, anne karnında bulunun bebeğin yaşamını devam ettirmek ve beslenmesini sağlamak için doğal bir tepki olsa da bir bölümü annenin yaşam tarzı ve besin alışkanlıklarından kaynaklanır. Mide, vücutta bulunan diğer organlara göre çok çabuk yağlanır. Bu nedenle fazla kilo alınması, karnın sertleşmesine ve sıkılaşmasına sebep olarak ağrıya ve rahatsızlığa yol açabilir.

Plasental problemleri: Plasenta, hamilelik dönemi boyunca rahimde gelişen bir dokudur. Bu doku, annen karnındaki bebeğin oksijen almasını ve beslemesini sağlarken, bebeğin kanında bulunan ve yararlı olmayan atıkların dışarı atılmasını sağlar.

Sağlıklı ve normal bir hamilelikte plasenta, rahim duvarına yapışık bir şekilde bağlı olduğundan bebeğin doğumu gerçekleştikten hemen sonra, rahim zarından ayrılarak vücuttan dışarı atılır. Ancak bazı durumlarda, plasenta doğum öncesi rahim duvarından ayrılarak kanamaya yol açabilir. Bu kanama ile birlikte karın daha hassas hale gelir, dolayısıyla rahim ve göbekte daha fazla sertleşme görülür. Nadir meydana gelen ve fetüs için tehlikeli olabilen bu durum, bazı hamilelerde kısa sürerken bazı hamilerde uzun ve şiddetli seyredebilir.

Bağırsak hareketleri: Rahim, idrar kesesi ve rektum arasındaki pelvik boşlukta yer aldığından genişledikçe mide duvarına baskı yapar. Aynı zamanda rektuma da baskı uygulayarak bağırsak hareketlerini etkiler. Bu da mide ve bağırsağın sıkışmasından dolayı karnın sertleşmesine neden olur.

Braxton-Hicks kasılmaları: Braxton-Hicks kasılmaları, doğum anında oluşan normal kasılmalara benzeyen sahte kasılmalardır. Bu sahte kasılmalar, genellikle hamileliğin 2. ve 3. üç aylık trimester dönemlerinde çok yaygın olarak görülür. Bu sahte kasılmalar, doğumda oluşan kasılmalar kadar şiddetli ve acı verici olmasa da endişeye neden olabilir. Özellikle de hamileliğin son dönemlerinde oluşan braxton-hicks kasılmaları karında daha fazla sertleşmeye yol açar. Ayrıca kasılmaların oluşma nedeni de vücudun normal doğum sancılarına hazırlama süreci olarak bilinir.

Doğum: Hamileliğin son günlerinde genellikle (39 haftalık gebelikte) karın sertleşmesi daha fazla olur ve bu durum doğumun bir işareti olabilir. Normal doğum kasılmaları genellikle başlangıçta hafif olur, fakat zamanla artar. Bununla birlikte sancıların süresi düzenli ve belli aralıklarla oluşurken diğer belirtileri de görülebilir.

Hamilelik komplikasyonları: Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) veya ektopik (dış gebelik) gebelik gibi ciddi hamilelik komplikasyonları da gebelikte karın sertleşmesine neden olabilen nadir problemler arasında yer alır. Bu tür ciddi problemlerin varlığı söz konusu olduğunda uzman tarafından mutlaka tıbbi destek alınması çok önemlidir.

Gebelikte Karın Sertleşmesi Teşhisi

Hamilelikte karın sertleşmesi beraberinde bazı belirtiler görüldüğü takdirde teşhis ve tetkiklerin yapılması için bir uzmana müracaat edilmesi gerekebilir. Bu belirtiler; uylukta, kasıkta, bel veya sırtta ağrı ve basınç hissi, ishal veya bağırsaklarda kramp şeklinde sayılabilir. Teşhis edilmesi hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından olduğu kadar, erken doğumun önlenmesi, anormalliklerin tespiti, ölü doğum veya düşüklerin engellenmesi içinde oldukça önemlidir.

Hamilelikte karın sertleşmesine neden olan etkenlerin belirlenmesi için yapılan muayene yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

Fiziki muayene: Hamilelikte yaşanan sertleşme beraberinde görülen belirtiler, beslenme alışkanlıkları, hastalık öyküsü veya karında kasılma sıklığı hakkında bilgi alınarak fiziki muayene yapılır. Fiziki muayenede annenin nabız değerleri, kilo ve boy oranı alınırken ayrıca kan basıncı değerleri ölçülerek genel vücut ve kadın-doğum muayenesi gerçekleştirilir.

Erken gebelik ve detaylı ultrason: Hamilelikte rutin olarak yapılan ultrason testleri, olası bir problem durumunda tekrarlanabilir. Genellikle hamileliğin 20. ve 22. haftaları arasında yapılan detaylı ultrason, bebeğin durumunu, plasentanın durumunu, rahim ağzı uzunluğunu ve rahmi besleyen damarlardaki kan akışının değerlendirilmesi için yapılabilir. Bunun yanında erken doğum olasılığının tahmin edilmesi için rahim ağzı-serviks kanalı değerlendirilir.

Kan ve idrar testleri: Enfeksiyon, dış gebelik veya düşük gibi olası bir durumun tespit edilmesi için kan veya idrar testleri uygulanır. Düşük söz konusu olduğunda kanda progesteron ve beta-hCG hormonlarının değerlerine bakılır. Ayrıca gebelik zehirlenmesi teşhisi için kan tetkikleri yapılırken, ürik asit ve serum kreatinin değerleriyle birlikte idrar tetkikleri yapılabilir.

Nonstress testi (NST): NST, genellikle hamileliğin 32 ila 34. haftalarında genellikle bebeğin kalp sağlığının ve annenin sancı durumunun değerlendirilmesi için yapılır. Fakat erken doğum gibi anne veya bebekte bir risk olması durumunda erken haftalarda başlanabilir.

Gebelikte Karın Sertleşmesi Tedavisi

Karın sertleşmesi hamileliğin her döneminde meydana gelebilirken gaz, kabızlık veya fazla yeme gibi önemsiz ve geçici nedenlerden dolayı oluşuyorsa herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak kasların gevşemesine yardımcı olmak için uzman kontrolü altında magnezyum tabletleri kullanılabilir.

Enfeksiyon, erken doğum, düşük, preeklampsi veya ektopik gebelik gibi ciddi bir nedenden kaynaklanıyorsa hemen müdahale edilerek tedavi edilmelidir. Ciddi karın sertleşmesine neden olan etken belirlendikten sonra tedavisi o yönde yapılır.

Enfeksiyon varlığı söz konusu ise uygun antibiyotik ilaçları reçete edilirken, ektopik gebelikte cerrahi veya ilaç tedavisiyle hamilelik sonlandırılır.

Gebelik zehirlenmesi tedavisinde, hafif düzeydeki vakalarda ilaçlarla tedavi edilebilirken, ağır gebelik zehirlenmelerinde bebeğin dış ortamda yaşayıp yaşamayacağı belirlenir. Belirtiler ağırlaştığında ise doğum hemen gerçekleştirilir.

Gebelikte Karın Sertleşmesi Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hamilelikte karın sertleşmesi genellikle tek başına bir sorun teşkil etmezken beraberinde kasık ağrısı gibi semptomlar yaşanıyorsa dikkate alınmalıdır. Özellikle kanama, ateş, lekelenme, baş dönmesi, ishal, idrar yapmada zorluk veya su gelmesi gibi belirtileri mutlaka dikkat edilmelidir. Bu yüzden ortaya çıkan bu belirtilerle birlikte karın sertleşmesi tedavi edilmediği takdirde bazı ciddi komplikasyon oluşma riskini arttırabilir.

Bu durum enfeksiyondan kaynaklanıyorsa ve tedavi edilmezse, enfeksiyon vücuda yayılır. Ayrıca bu durum ciddi enfeksiyon olması erken doğuma ve su kesesinin erken açılmasına sebep olduğundan bebek açısından hayati tehlike oluşturabilir.

Gebelikte Karın Sertleşmesine Ne İyi Gelir?

Hamileliğin son ayında karın sertleşmesi yanında, doğum suyunun gelmesi, rahim kasılmaları veya düzenli sancılar gibi belirtiler doğumun yaklaştığına dair bir işaret olabilir. Hamileliğin diğer dönemlerinde meydana gelmesi durumunda ise bazı önlemler alınarak rahatlama sağlanabilir. Hamilelikte rahim sertleşmesi anında alınması gereken önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Bulunulan pozisyon değiştirilmelidir,
• Hareket halindeyken oturmalıdır,
• Hareketsiz halindeyken hareket edilmelidir,
• Bol sıvı tüketilmelidir,
• Ilık duş alınmalıdır,
• Bir yerden kalkarken yavaşça kalkılmalıdır,
• Masaj yapılmalıdır,
• Nefes egzersizleri yapılabilir,
• Magnezyum kullanılmalıdır.

Hamilelikte Karın Sertleşmesine Ne İyi Gelmez?

Hamilelikte ani hareketler yapmak, çok fazla ayakta durmak, çok fazla oturmak, idrarı çok tutmak, çok fazla yemek ve gazlı içecekler tüketmek karın sertleşmesine ve krampların oluşmasına neden olabilir. Bunların yanında sağlıksız beslenme alışkanlıkları, sıvı alımının yetersizliği, ağır kaldırma, bilinçsizce kullanılan takviyeler veya hamileliğin belirli bir döneminden sonra cinsel ilişkiye girilmesi, kanın sert ve gergin olmasına neden olabilir.

Gebelikte Karın Sertleşmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Hamilelikte rahmin büyümesi, hormonal değişimler, oluşan şişlikler, sık idrara çıkma veya hassasiyet gibi birçok etken anne adayının hamileliği boyunca birçok fiziksel ve ruhsal değişim yaşamasına neden olur. Fiziksel ve ruhsal değişimden kaynaklanan karın sertleşmesi genelde ciddi bir semptomun belirtisi değildir.

Ancak karın sertliği gittikçe artmasının yanında, nefes almada güçlük ve yoğun ağrı yaşanıyorsa kadın hastalıkları ve doğum bölümüne başvurarak, kadın doğum veya jinekolog uzmanıyla görüşülmesi önemlidir.