Hodgkin Lenfoma

Hodgkin Lenfoma Nedir?

Hodgkin lenfoma, bağışıklık sisteminin parçası olan lenfatik sistemin bir kanseridir. Lenfatik sistem içerisinde dolaşan lenf sıvısı enfeksiyonlara karşı savaşan beyaz kan hücrelerini içerir. Bu hücrelere lenfosit denir. Hodgkin lenfomada anormal olarak çoğalan ve lenf bezlerinde biriken B lenfositleridir. Etkilenen bu lenfositler mikroplara karşı savaşma yeteneğini kaybeder ve vücudu daha savunmasız hale getirir. Hodgkin lenfoma, Hodgkin hastalığı olarak da bilinir. Her yaşta insanda görülebilir. Fakat 20 ila 40 yaşında ve 55 yaş üzerinde sık görülür. Hodgkin lenfomada hücreler lenfatik sistemde anormal bir şekilde büyüyüp yayılır. Hodgkin lenfoma, lenfatik sistemin en sık görülen 2. kanseridir. En sık olan non-hodgkin lenfomadır.

Hodgkin lenfoma tipleri:

• Nodüler Sklerozan Hodgkin lenfoma
• Mikst Sellüler Hodgkin Lenfoma
• Lenfosit Predominant Hodgkin Lenfoma
• Lenfositten Fakir Hodgkin Lenfoma

bu sınıflandırma kanserin histopatolojisine (patoloji dalı) bakılarak yapılmıştır.

Hodgkin Lenfoma Belirtileri Nelerdir? (Nasıl Anlaşılır?)

Hodgkin hastalığında en sık görülen belirti boyunda, koltuk altında, kasıkta şişmiş lenf bezleridir. Bu şişlikler ağrısız olur ve lastik kıvamındadır. Lenf bezlerinde görülen bu şişlikler anormal B lenfositlerinin çoğalması ve buralarda birikmesinden dolayıdır. Sağlıklı insanda mikroplara karşı savaşan bu hücreler Hodgkin lenfoma hastası olanlarda işlevini kaybeder. Tabi ki şişmiş bir lenf bezi daha çok bir enfeksiyona karşı vücudun verdiği bir tepkidir. Hodgkin lenfoma bu duruma göre daha nadir görülen bir hastalıktır. Yani şişmiş bir lenf bezi muhtemelen bir enfeksiyon belirtisidir.

Hodgkin lenfomada genel belirtiler de görülebilir:

• Gece terlemesi
• İstemsiz kilo verme (diyet, egzersiz yapmadan son 6 ay içinde kilonun yüzde 10’unundan fazla kilo kayıplarında)
• Ateş
• Öksürük ve nefes darlığı
• Kaşıntı (vücudun her yerinde inatçı kaşıntılar)

Lenf bezlerinin şiştiği bölgeye göre şikayetler değişebilir. Eğer karın bölgesindeki lenf bezleri şişerse karın ağrısı, hazımsızlık gibi şikayetler görülebilir.

Bazı nadir vakalarda kemik iliğinde anormal hücreler görülebilir. Bu durumda; sürekli yorgunluk, halsizlik, enfeksiyon riskinde artış, kanama bozuklukları (burun kanaması, şiddetli adet kanamaları gibi) şikayetlerine sebep olabilir.

Hodgkin Lenfoma Nedenleri Nelerdir? (Neden Olur, Nedeni, Sebepleri)

Hodgkin lenfoma bağışıklık sistemindeki B lenfosit denilen hücrelerindeki DNA mutasyonlarına bağlı görülür. Fakat tam olarak sebep bilinmemektedir. Bu mutasyon geçirmiş B lenfositleri kontrolsüz şekilde çoğalırlar ve lenf bezlerinde birikirler.

Hodgkin lenfomanın sebep tam olarak bilinmese de kanserin riskini artıracak bazı durumlar bilinmektedir:

• AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar
• Bağışıklık sistemini zayıflatacak tedaviler almak (immünsupresan ilaçlar, organ nakli yapılmış hastalar gibi)
• Epstein Barr virüs (EBV) denilen virüse önceden maruz kalmak
• Daha önce non hodgkin lenfoma geçirmiş olmak ve kansere bağlı kemoterapi, radyoterapi almış olmak
• Aşırı kilolu olmak (kadınlarda riski daha fazla artırır.)

Hodgkin lenfoma bulaşıcı bir hastalık değildir. Fakat birinci derece akrabalarda görülen Hodgkin lenfoma, kanser riskini artırır. Bu duruma sebep tam olarak genetik mi yoksa çevre etkilerinden mi kaynaklandığı bilinmiyor.

Hodgkin Lenfoma Teşhisi

• Hodgkin lenfoma tanısı için hastanın ayrıntılı öyküsü sorgulanır ve hastanın ailesinde böyle bir hastalık olup olmadığına dair sorular sorulur.
• Fizik muayenede hastanın boynundaki, koltuk altındaki, kasığındaki lenf bezleri muayene edilir. Ayrıca karaciğerinde ya dalağında büyüme olup olmadığı kontrol edilir.
• Kan testlerinde kırmızı kan hücresi, beyaz kan hücresi, trombosit sayılarına bakılır ve kanda karaciğerin ve böbreğin durumunu gösteren belirteçlere bakılır.
• Akciğer röntgeni ile kanserin akciğere, göğüse yayılıp yayılmadığı kontrol edilir.
• Bilgisayarlı tomografi, MRI, PET gibi görüntüleme yöntemleri ile kanserin vücutta nerede olduğu, nerelere yayıldığı araştırılır ve bazen de tedaviye yanıtı takip edilir.
• Kanserli olduğu düşünülen lenf bezi saptanır ve kontrol edilmesi için çıkarılır. Buna lenf bezi biyopsisi denir. Lenf bezi, hasta anestezik ilaç etkisi altındayken alınır. Anestezi bölgesel ya da genel olabilir. Alınan lenf bezi patoloji uzmanları tarafından incelenir. Kanser ile ilgili bulgu aranır.
• Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyon yöntemi, leğen kemiğinden bir iğne aracığılıyla örnek alınarak kanser varlığı araştırılır.

Hodgkin lenfomada hastalığın bulunduğu lenf bezlerinde ve sıçradığı organlara göre evrelemesi yapılır.

Kanserin evresine göre tedavi uygulanır:

• EVRE I: Kanser tek bir lenf bezi bölgesinde ya da tek bir organda
• EVRE II: Kanser iki lenf bezi bölgesinde veya bir organ ve yakındaki lenf bezlerinde, her iki durumda da kanser ya diyafram altında ya diyafram üstünde bulunur.
• EVRE III: Kanser hem diyafram altında hem üstünde olur. Kanser ayrıca bir dokuda veya organda hem de yakınındaki lenf bezlerinde ya da dalakta olabilir.
• EVRE IV: En son evredir. Bu evrede kanser çeşitli organlara yayılmış olur.

 Hodgkin Lenfoma Tedavisi

Hodgkin lenfomada tedavi, kanserin evresi, kanserin tipi, hastanın durumuna göre değişir. Tedavide amaç kanserli hücreleri tamamen yok etmektir.

• Hodgkin lenfomada asıl tedavi kemoterapiyle olur. Kemoterapi kimyasal ilaçlar kullanılarak kanser hücrelerini öldürmeye çalışılan bir tedavi türüdür. Kemoterapi kanser ilaçlarının damardan ya da ağızdan verilmesiyle yapılır. Kemoterapi ve radyo terapinin (ışın tedavisi) beraber verildiği hastalar da vardır. Kemoterapi yanında bazı durumlarda steroid verilebilir. Kemoterapi genelde birkaç ay süren bir tedavi sürecidir. Bu süreç içerisinde hasta sürekli hastanede kalmak zorunda değildir. Kemoterapi ilaçları verilirken ya da yan etkilerin tedavisi yapılırken hasta belli bir süre hastanede yatar. Kemoterapide verilen ilaca bağlı çeşitli yan etkiler görülebilir. Böyle durumlarda doktorunuza başvurup gerekli tedavileri almanız gerekir. Kemoterapi bittikten sonra yan etkiler de kesilecektir. Kemoterapiden sonra kanserin iyileşmesi beklenir. İyileşmez veya tekrar ederse kemoterapi dozu yükseltilir veya başka tedavi seçenekleri düşünülebilir.
• Ameliyat hodgkin lenfoma tedavisinde tercih değildir. Ancak tanı aşamasında biyopsi yapılır.
• Radyoterapi, Hodgkin lenfoma erken evrelerde iken verilen ışın tedavisidir. Tedavi seanslar halinde verilir. Seans aralarında hasta hastanede kalmak zorunda değildir. Radyoterapi ağrısız bir işlemdir. Işın uygulanan kısma göre yan etkiler farklılık gösterebilir.
• Steroid tedavisi, kemoterapi ile birlikte verilir. Böylece tedavi daha etkili hale getirilir. Steroid kemoterapiyle beraber damar içine verilir.
• Rituksimab, hodgkin lenfomanın bazı tiplerinde kemoterapi ile birlikte verilen bir ilaçtır.
• Brentuksimab vedotin, Hodgkin lenfoma tedavisinde kullanılan yeni bir ilaçtır.

Tedavi bittikten sonra kanserin geri dönmesine karşı takip edilmesi gerekir. Zaman geçtikçe takip aralığı da uzar.

Hodgkin Lenfoma Tedavi Edilmezse

• Hodgkin lenfomada hastalığa bağlı bağışıklık sistemi zayıflar. Vücut enfeksiyonlara açık hale gelebilir. Bundan dolayı hasta belli bir süre antibiyotik tedavisi alması gerekebilir. Kanserin tedavisinde bile bağışıklık sistemi olumsuz etkilenebilir. Kemoterapi, radyoterapi, steroid bağışıklık sistemi için iyi olmayabilir. Hatta bazı durumlarda kemik iliği nakli bile gerekebilir.
• Hodgkin lenfoma hastalarında aşıların tam olması zaruridir. Hastalık döneminde canlı aşılardan hasta sakınmalıdır. Suçiçeği, kızamık, verem aşısı canlı aşılardır. Zayıflamış bağışıklık sistemi sonucu yapılan bu canlı aşılar hasta için iyi olmaz.
• Hodgkin lenfoma hastalarında ikinci bir kanser görülebilir. Başka lenfomalar, kan kanserleri, akciğer, meme kanserleri görülebilir.
• Kanser tedavi edilmedikçe daha da ilerler, başka organlara sıçrar ve hatta ölüme bile sebep olabilir.
• Hodgkin lenfoması olan hastalarda kalp ve damar hastalıklarının riskinin daha da arttığı görülmüş.

Hodgkin Lenfoma Ne İyi Gelir?

Hastalıktan ve verilen tedavilerden iyice zayıflamış vücudu güçlendirmek için sağlıklı beslenmek ve yeterince kalori almak gerekir. Kemoterapiye bağlı görülen bulantı, kusmalar ve ishale bağlı görülen sıvı kayıplarına yerine koymak ve yeterince su içmek gerekir. Ayrıca lifli gıdaları diyete ekleyerek ishal gibi şikayetler azaltılır. Kemoterapinin sebep olduğu bulantı, kusma, iştah azalması gibi yan etkilere rağmen hasta yemek yemeye devam etmelidir. Egzersiz yapmak vücudun kendini toparlamasında yardımcı olur.

Hodgkin Lenfoma Ne İyi Gelmez?

Zayıflamış bağışıklık sistemi vücudu enfeksiyonlara açık hale getirir. Bu hastalar şüpheli gıda yerse ciddi hastalıklara sebep olabilir.

• Bu yüzden çiğ et, yumurta, tavuk, balık yenmemeli.
• Pastorize olmamış, açıkta satılan gıdalar alınmamalı.
• Ne olursa olsun öğün atlanmamalı.

Yetersiz beslenen vücut daha geç iyileşir.

Hodgkin Lenfoma İlaçları

Hodgkin lenfoma tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları kanserin evresine göre en iyi tedavi edecek şekilde gruplandırılır. Buna kemoterapi protokolü denir. Kanserin erken evresinde teşhis edilen bir hastada doksorubisin, bleomisin, vinblastin, dakarbazin protokolü uygulanabilir. Daha ileri evrelere sahip hastalarda bleomisin, etoposid, doksorubisin, siklofosfamid, vinkristin, prokarbazin, prednizon protokolü verilebilir. Daha böyle birçok tedavi protokolü mevcuttur. Steroid kemoterapinin etkisini arttırmak için verilir. Rituksimab kanser hücrelerinin üzerine yapışarak bağışıklık sistemini uyaran ve bağışıklık sistemi hücreleri tarafından kanser hücrelerinin yok edilmesini sağlayan bir ilaçtır.

Hodgkin Lenfoma Ameliyatı

Hodgkin lenfomada ameliyat tedavi seçenekleri arasında yoktur. Fakat kanserli olduğu düşünülen lenf bezi ya da organ biyopsi yapılarak örnek alınabilir. Bu operasyonla tanı konulur. Tedavi için yapılmaz. Ameliyat sırasında bölgesel ya da genel anestezi uygulanır ve kanserli bölge çıkarılır. Çıkarılan kısmı patoloji uzmanları inceler ve kanseri araştırır.

Hamilelikte Hodgkin Lenfoma

Gebelikte hodgkin lenfoma nadir görülse de çok ciddi bir durumdur. Gebe olmayan bir hastada bile, kanserin tedavisinde, farklı tıp dallarından uzmanların iş birliği yapması gerektir. Hasta gebe olunca ekip daha da büyüyerek hem kadın doğum uzmanı hem de yenidoğan uzmanı gibi uzmanlar ekibe katılır. Buradaki amaç hastaya ihtiyacı olan tedaviyi verirken bebeğin sağlıklı bir şekilde doğmasıdır. Kanserin tetkik ve tedavisinde radyasyon içermeyen seçenekler kullanılmalı ve girişimsel işlemler en aza indirilmeli. Tedavi seçeneği hastayı yakın takip ya da vinblastin denilen kanser ilacıyla tedaviye başlanıp diğer kanser ilaçları için zemin hazırlanır.

Çocuklarda ve Bebeklerde Hodgkin Lenfoma

Hodgkin lenfoma 15 yaş ve daha büyük çocuklarda daha sık görülür. Bazı hastalarda hiç belirti olmazken diğerlerinde yetişkinlerdeki gibi şişmiş lenf bezleri vs. görülür. Bu hastalık bağışıklık sisteminde bulunan B lenfositi denilen hücrelerin kontrolsüz çoğalması ve lenf bezlerinde birikmesinden dolayı görülür. Belirtileri de tedavisi de yetişkindeki gibidir. Ama hodgkin lenfoma görülen çocuklar çoğunlukla iyileşir ve ömür beklentileri yüksektir.

Hodgkin Lenfoma için Hangi Doktora Gidilir?

Ateş, kızarıklık, ağrı gibi enfeksiyon bulguları olmayan şişmiş lenf bezleri durumunda Hodgkin lenfoma olma durumu vardır. Böyle durumlarda acilen doktora başvurmanız gerekir. Hodgkin lenfoma hastaları ile Hematoloji ve Onkoloji dalları ilgilenir.