İç Kulak İltihabı

İç Kulak İltihabı Nedir?

Kulak anatomik olarak üç bölüme ayrılıp incelenmektedir. Bu bölümler dış kulak, orta kulak ve iç kulaktır. İç kulağın içerisinde sıvılar, sinir uçları, yarım daire kanalları ve salyangoz adı verilen yapılar bulunmaktadır. 

Bu iç kulakta bulunan yapılardan birinde veya bazılarında görülen iltihabi reaksiyona iç kulak iltihabı denir. Tıpta bu hastalığa ‘’otitis interna’’ adı da verilir. 

İç kulakta kemik yapıdan oluşan ve adına labirent denilen bir yapı bulunur. Bu sebeple iç kulak iltihaplarına labirentit de denmektedir. 

İç kulak iltihabı eskiden genellikle virüslerin sebep olduğu bir hastalık olarak düşünülmüştür. Ancak günümüzde iç kulak iltihabı görülen kişilerin yarısından daha azında viral enfeksiyon saptanmaktadır. 

Bu iç kulak iltihabının sadece viral kaynaklı olmadığı ve bazı çeşitli faktörlerin de iç kulak iltihabına sebep olabileceğini ortaya koymuştur. Bu faktörlerden birisi orta kulak iltihabının tedavi edilmemesi olabilir. Orta kulaktaki iltihap iç kulağa geçebilir.

Kulağın iç kısmında işitme ve kişinin vücut dengesinin sağlanması gibi önemli fonksiyonları kontrol eden yapılar bulunur. 

Burada meydana gelen bir enfeksiyon da bu yapılar ve haliyle de fonksiyonlar etkilenebilir. Bununla birlikte iç kulak iltihabı gelişen kişilerde baş ve kulak ağrısı gibi şikayetler de meydana gelebilir. 

Bu hastalığın teşhisinde bazı test ve tetkiklerden yararlanılır. Bazı durumlarda kişilerin hastalığı teşhis edilmeden herhangi bir tedavi almadan geçebilir. 

Tanı için yapılan testlerde iç kulak iltihabına bağlı olarak işitme ve denge de herhangi bir yetersizlik olup olmadığı da kontrol edilebilir. 

İç Kulak İltihabı Belirtileri Nelerdir?

İç kulak iltihabının belirtileri bazı durumlarda kulak ile ilişkilendirilmeyebilir. Vücudun işitme ve dengesinden sorumlu olan yapıları içeren iç kulakta meydana gelen iltihap bu görevlerin sağlıklı bir şekilde yapılmasını engelleyebilir. 

Bu sebeple kişilerde işitme kaybı ve denge ile ilgili bazı bozukluklar görülebilir. Bu durumda ortaya çeşitli belirtiler ortaya çıkar.

İç kulak iltihabına bağlı olarak gelişen belirtiler:

• Kişiler kulağında, başında, çenesinde ve damağında ağrı hissedebilir. Bazen iç kulak iltihabı bir diş ağrısı gibi hissedilebilir. Ağrı genellikle çok şiddetli değildir. Ancak bazı durumlarda ağrı dayanılmayacak seviyededir.
  
• Kulak ve baş ağrısı ile beraber sıklıkla görülen diğer bir belirti ise kulak çınlamasıdır. Tıpta kulak çınlamasına ‘’tinnitus’’ da denmektedir. Bu kulak çınlaması hastanın hayat kalitesini düşürür. Kulak çınlaması ile ağrının birlikte oluşu iç kulak ve orta kulak iltihabının olabileceğinin göstergesidir.
  
• Hastalarda işitme kayıpları meydana gelebilir. Bu durum genellikle kişinin duymasının azalması, yakındaki biriyle konuşurken duyamama, televizyon ve telefonun sesinin duyamama gibi belirtilerle kendini gösterir. Genellikle ses kaybı kısmıdır. Ancak tedavi edilmeyen bazı iç kulak iltihabı durumlarında tam ses kaybı da meydana gelebilir.
  
• İç kulakta bulunan ve dengeyi sağlayan yapıların da iç kulak iltihabına bağlı olarak etkilenmesi muhtemeldir. Bu sebeple hastalarda bazı belirtiler meydana gelebilir. Bunlar sıklıkla baş dönmesi, mide bulantısı, bazı durumlarda kusma, denge ve yürüme problemleri olabilir. Kişiler yalpalayarak yürüyebilir.
  
• Nadiren de olsa iç kulak iltihabına bağlı olarak kulak akıntısı meydan gelebilir. Bu akıntı irin gibi iltihabi dokular sebebiyle meydana gelir.
  

İç Kulak İltihabı Nedenleri Nelerdir?

İç kulak iltihabının neden geliştiği aslında hala araştırma konusudur. Yapılan araştırmalarda bazı faktörlerin sebep olduğu anlaşılsa da altta yatan mekanizma tam olarak hala aydınlatılamamıştır. 

Aşağıdaki durumlar ve faktörler iç kulak iltihabı oluşmasına sebebiyet verebilir:

• Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar: İç kulak enfeksiyonun en yaygın nedenlerinden birisi virüslerdir. Viral enfeksiyonlara bağlı olarak iç kulak iltihabı gelişebilir. Viral enfeksiyonların yanı sıra bakteriyel enfeksiyonlar da bir diğer iç kulak iltihabı sebebidir. Bununla birlikte viral enfeksiyonlara bağlı gelişen iç kulak iltihabı enfeksiyonu belirtilerinin bakteriyel olanlara göre daha ılımlı seyrettiği bildirilmiştir. 
• Tedavi edilmeyen dış kulak ve orta kulak iltihapları: Dış kulak iltihabı veya orta kulak iltihabının tedavi edilmediği durumlarda iç kulak iltihabına dönüştüğü de bilinir. Bu sebeple dış kulak iltihabı ve orta kulak iltihabı gelişen kişilerde tedavi son derece önem kazanır. Çünkü dış kulak iltihabı ve orta kulak iltihabı, iç kulak iltihabına göre daha çabuk iyileşir ve belirtileri hasta açısından daha az şiddettedir.

İç Kulak İltihabı Teşhisi

İç kulak iltihabı bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından hastanın şikayetleri ve tıbbi öyküsünü içeren anamnez alma adı verilen yöntem ile başlanarak konulur. Doktor anamnezin ardından hastanın fizik muayenesini yapar. 

İç kulak iltihabının teşhisine bağlı olarak yapılabilecek direk bir test yoktur. Ancak diğer durumların dışlanması ve hastanın şikayetleriyle birlikte iç kulak iltihabı teşhisi konulabilir. Dış kulak iltihabı ve orta kulak iltihabı ilk olarak dışlanması gereken hastalıklardır.

• Otoskop muayenesi: Hastalarda dış kulak ve orta kulak iltihabı meydana geldiyse otoskop adı verilen cihaz sayesinde rahatlıkla tanı konabilir. Eğer bu durumlar yoksa otoskop ayırıcı tanıda son derece yardımcı olur.
• Timpanosentez: Günümüzde pratik olarak çok sık kullanılmasa da timpanosentez yapılabilir. Bu yöntemde doktorlar orta kulak ve iç kulak çevresindeki sıvıyı boşaltmak için kulak zarını deler. Çok küçük boyutlardaki tüpler ile bu işlem yapılabilir. Sıvının incelenmesine fırsat tanır. Bu yöntem ile de orta kulak iltihabı dışlanabilir.

İşitme ve denge testleri de doktorlar tarafından istenebilir. Bu durum iç kulağın etkilenip etkilenmediği konusunda son derece fikir vericidir. 

İç Kulak İltihabı Tedavisi

İç kulak iltihabına bağlı olarak meydana gelen işitme kaybı ve denge gibi problemlerin birçoğu etkin tedavi ile kalıcı bir probleme dönüşmeden tedavi edilebilir. Bu açıdan bu hastalığın tedavisi başarılı olarak yapılabilmektedir. 

Bununla birlikte kulak enfeksiyonlarında ilk tedavi yöntemi genellikle izlem tedavisidir. Bu tedavide hastaya herhangi bir ilaç verilmeden hastanın belirtilerinin ve şikayetlerinin izlenip enfeksiyonun gerileyip gerilemediği izlenir. 

Buna ek olarak bazı durumlarda sadece ağrı kesici tedaviler de önerilebilir. Kulak enfeksiyonlarının yaklaşık olarak %80’i hiçbir antibiyotik tedavi kullanılmadan iyileştiği bilinmektedir. 

Tedavi genellikle hastaların belirti ve şikayetlerinin giderilmesi üzerine planlanarak yapılır. Bu planlamada genellikle ilaç tedavisi ön plandadır. 

• Antihistaminikler: Hastaların şikayetlerini azaltma amacıyla bazı antihistaminikler kullanılabilir. Bu genellikle baş dönmesi ve mide bulantısı gibi şikayetleri azaltıp kişinin hayat kalitesinin düşmesinin engellenmesini sağlar. 
• Kortikosteroidler: Bununla birlikte bazı kişilerde ağrılar ve belirtiler son derece şiddetlidir. Doktorlar iltihabi reaksiyona bağlı olarak gelişen bu ağrıları azaltmak amacıyla kortikosteroidleri önerebilir. Bu ilaçlar iltihabi reaksiyonları baskılar ve kişilerin ağrılarını dindirebilir. Ancak bu ilaçlar tam anlamıyla iç kulak iltihabını tedavi etmez.
• Antibiyotik tedavisi: Antibiyotik tedavisi de yapılabilir. İç kulak iltihabı bir bakteriyel enfeksiyon sebebiyle geliştiği zaman antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Genellikle inatçı iç kulak iltihabı görülen kişilerde ve ağrısı uzun süre dinmeyen hastalarda kullanılır. Uygun antibiyotikler doktor tarafından seçilmelidir. 
• Vestibüler rehabilitasyon tedavisi: İç kulak iltihabına yakalanmış kişilerde eğer denge ile ilgili bozukluklar varsa düşünülür. Vestibüler rehabilitasyon adı verilen bir fizik tedavi yöntemi yapılabilir. Bu terapide amaç dengeyi iyileştirmeyi ve baş dönmesini azaltmak veya ortadan kaldırmaktır. Kişiye özel egzersizler doktor tarafından hastalara öğretilir. Düzenli olarak gün aşırı tekrar edilmesi istenir.

İç Kulak İltihabı Tedavi Edilmezse

İç kulak iltihabı genellikle tedavi edilmeden kendiliğinden geçebilen bir hastalıktır. 

Ancak bazı ağır vakalarda hastalığın tedavi edilmemesine bağlı olarak ve hastanın iltihabi yükünün fazla olması sebebiyle bazı istenmeyen komplikasyonlara (bir hastalığa bağlı oluşan yan etki) yol açabilir. 

Bu komplikasyonlar:

• Hastaların hayat kalitesi düşebilir. Bu gerek baş ağrısı ve kulak ağrısıyla gerekse de kulak çınlamasına bağlı olarak meydana gelebilir. Bu sebeple uzun süre tedavi edilmeyen iç kulak iltihabı can sıkıcı olabilir.
• Hastalarda iç kulaktaki işitme merkezlerinin etkilenmesi ve merkezdeki oluşumların görevini yerine getirememesi sebebiyle kısmi veya nadiren de olsa tam işitme kaybı meydana gelebilir. İç kulak iltihabı veya herhangi bir sebeple işitme kaybı şikayeti olan kişilerin bu durumu küçümsememesi ve bir doktor tarafından muayene ve tedavi edilmesi şiddetle önerilmektedir.
• Hastalarda iç kulaktaki denge merkezlerinin etkilenmesine bağlı olarak bazı problemler meydana gelir. Yalpalayarak yürüme, mide bulantısı, baş dönmesi ve kusma gibi durumlara sebep olabilir. Bu durumun kontrol altına alınması ve tedavi edilmesi son derece önemlidir. Kişilerde kalıcı denge problemleri oluşmaması için ağır belirtiler gösterenlerin erken tedavisi sıklıkla tavsiye edilir.
• Menenjit ve beyin apseleri iç kulak iltihabının tedavi edilmediği bazı durumlarda meydana gelebilir. Menenjit beyin zarlarından birinin veya birden fazlasının iltihabı anlamına gelir. Bu durum son derece tehlikeli ve tedavi edilmediğinde ölümcül olabilir.

İç Kulak İltihabına Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yöntemler ve besinler iç kulak iltihabına bağlı olarak gelişen şikayetlere iyi gelebilir.

Bu yöntemler ve besinler:

• Soğuk veya sıcak kompres tedavisi hastalar için uygun olabilir. Hastalar kendine uygun tedaviyi deneyerek bulabilir. Bu sıcak bir su torbasının kulağın dışında baskılanması veya bir buz torbasının kulağa dışarıdan baskılanmasını içerebilir.
  
• Zencefil yemenin vücuttaki iltihabi reaksiyonlar ile savaşmada yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bazı yemeklere baharat olarak zencefil atmak şikayetleri azaltmada yardımcı olabilir.
  
• Eğer kişinin sağ kulağında iç kulak iltihabı geliştiği biliniyorsa ve ağrı o kulakta şiddetliyse hasta gece yatarken sol tarafı üzerine gelecek şekilde yastığa kafasını koyabilir. Bu ağrının şiddetlenmesini engeller.
  
• İstirahat hastaların şikayetlerinin azalmasına yardımcı olabilir.
  

İç Kulak İltihabına Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki yöntemler ve besinler iç kulak iltihabına bağlı olarak gelişen şikayetlere iyi gelebilir.

Bu yöntemler ve besinler:

• Sigara içerdiği nikotin sebebiyle iltihabi reaksiyonlara bağlı olarak gelişen şikayetleri arttırır. Bu sebeple herhangi aktif bir iltihabi reaksiyon bulunan kişilerin kesinlikle sigara içmemesi tavsiye edilmektedir.
  
• Kulağa doktor uygulaması dışında herhangi bir sıvı, besin veya ilaç uygulamak son derece tehlikelidir. Hali hazırda bulunan iltihabi reaksiyonu arttırabilir. Bu sebeple doktor tavsiyesi veya bizzat doktor tarafından uygulanan yöntemler dışında kulağın içine bir şeyin temas ettirilmemesi veya sürülmemesi son derece önemlidir. Aksi takdirde kişinin işitme veya ağrı gibi şikayetleri artabilir.
  
• Alkol bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmasına engel olur. Bu sebeple iltihabi reaksiyonlar ile savaşta vücuda ekstra yük biner. İç kulak iltihabı gelişmiş kişilerde alkol kullanılmamalıdır.
  
• Stres iltihabi reaksiyonların şiddetlenmesine sebebiyet verebilir. İç kulak iltihabı gelişen kişilerin şikayetleri ağırsa ve sosyal yaşamı engelliyorsa kişi gündelik işlerinin stresinden uzaklaşmalıdır.
  

İç Kulak İltihabı İlaçları

İç kulak iltihabı gelişen kişilerin ilaç tedavisini mutlaka doktorlar planlamalıdır. İç kulak iltihabı gelişen her kişide ilaç tedavisine gerek duyulmayabilir.

Bazı kişiler hafif belirtiler ile bu durumu ilaçsız bir şekilde atlatabilir. Ancak bazı kişilerde ise bu durum çok ağrılı ve uzun sürebilir. Bu sebeple tedavi planı doktor tarafından yapılır.

Aşağıdaki iç kulak iltihabı sebebiyle kullanılan ilaçlar sınıflandırılmıştır.

Steroid Olmayan Anti İltihabi İlaçlar

Bu ilaç grubu hafif ağrıları olan kişilerin hayat kalitesini arttırmak için ağrı kesici niyetine kullanılır. 

İltihabi reaksiyonları yavaşlatarak işlev görür.

Bu ilaçlar: İbuprofen, flurbiprofen, asetaminofen, naproksen sodyum

Olası yan etkiler: Bu ilaçların uzun süre kullanılması durumunda sindirim sistemi, mide ve böbreklerde bazı etkiler oluşabilir. Mide yanması ve böbrek yetmezliği bu durumlardan bazılarıdır. 

Kortikosteroidler

Ağrısı şiddetli olan ve dinmek bilmeyen hastalar steroid kullanabilirler. Bu ilaçlar doktor tarafından reçete edilmelidir. 

Bu ilaçlar da iltihabi reaksiyona sebep olan proteinlerin üretilmesini engelleyerek veya yavaşlatarak hastalığa bağlı olarak gelişen şikayetleri azaltır.

Bu ilaçlar: Prednizon, metilprednizon, hidrokortizon, deksametazon

Olası yan etkiler: Bu ilaçlar uzun süre kullanımda kilo aldırabilir. Bununla beraber hastalarda alerjik reaksiyonlar görülebilir.

Antihistaminikler

Histamin iltihabi reaksiyonlara öncü olan bir protein yapısı olarak bilinir. 

İç kulak iltihabına bağlı olarak üretilen bu histaminleri baskılamak mide bulantısı, baş dönmesi ve kusma gibi şikayetleri azaltabilir.

Bu ilaçlar: Loratidin, difenhidramin, setirizin

Olası yan etkiler: Bu ilaçlar hastaları uykuya teşvik eder. Sersemlik hissi verir. Bazen de sinirlilik yapabilir.

Antibiyotikler

Hangi antibiyotiğin nasıl kullanacağı birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. 

Hastalığa sebep olan bakterinin türü, hastalığın şiddet ve hastanın durumu gibi faktörler antibiyotik seçimini etkilemektedir. Hastanın antibiyotiği nasıl kullanacağı da bu durumlara bağlı olarak değişebilir. 

Hastanın durumunun ağır olduğu zamanlarda hastane ortamında damar yoluyla antibiyotik verilmesi gerekebilir. Çünkü iç kulak iltihaplarında menenjit gelişme riski bulunur.

Bu ilaçlar: Amoksisilin klavunat sulbaktam ampisilin sefalosporinler, klindamisin imipenem piperasilin, ceftazidim, cefoperazone, aztreonam, siprofloksasin, oflaksasin

Olası yan etkiler: Çok sık görülmese de antibiyotik alerjisine bağlı olarak deride döküntüler meydana gelebilir. Bunun dışında sık görülen belirtiler arasında ishal, bulantı, kabızlık ve hazımsızlık şikayetleri bulunur.

Hamilelikte İç Kulak İltihabı

Gebelikte de dış, orta ve iç kulak enfeksiyonları meydana gelebilir. Genellikle bağışıklık sisteminin gebeliğe bağlı olarak zayıflamasına bağlı olarak bu enfeksiyonların belirti ve şikayetleri hastayı olumsuz etkileyebilir. 

İç kulak iltihabına bağlı olarak hastalarda baş dönmesi, işitme problemleri ve dengede problem gibi durumlar görülebilmektedir. Gebelerde bu durumun bebeğe doğrudan bir zararı yok gibi görünmektedir. 

Ancak hastanın hayat kalitesinin azalması ve baş dönmesi ile beraber görülen denge problemleri gebelerin düşme gibi kaza riskini artırabilir. 

Bununla birlikte çok sık olmasa da hastalarda ateş meydana gelebilir. Gebelerde yüksek ateş hem bebek hem de anne için son derece tehlikelidir. 

Tüm bu sebepler dolayısıyla gebenin iç kulak iltihabına bağlı olarak gelişen şikayetlerini kontrol altına almak önemlidir.

Genellikle normal insanlarda olduğu gibi gebelerde de herhangi bir tedavi verilmeden bu durum iyileşebilir. Ancak ağır vakalarda menenjite kadar gidebilecek durumlar meydana gelebilir. Bu sebeple bir kulak burun boğaz uzmanının durumu değerlendirmesi önem kazanır. 

Gebelerde iç kulak iltihabının teşhisi normal insanlarda olduğu gibi yapılır.

Gebelik döneminde doktorlar ve gebeler bebeğe zarar gelecek endişesiyle ilaç kullanımından kaçınırlar. 

Gebelerin eğer şikayetleri şiddetli değilse herhangi bir tedavi planı yapılmaz. Bekle gör adı verilen gebenin genel sağlık durumunun incelendiği bir tedavi planı yapılır. 

Bunun dışında eğer gebenin durumu ciddiyse antibiyotik tedavisi planlanabilir. Bu antibiyotik seçimi yapılırken bebeğe ve gebeye en az zararlı olacak uygun ilaç doktor tarafından yeterli dozda verilir. 

Çocuklarda ve Bebeklerde İç Kulak İltihabı

Çocuklarda ve bebeklerde iç kulak iltihabı zaman zaman meydana gelebilir. Genellikle yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar ve bebeklerde de altta yatan sebep virüslerdir. 

Ancak çocuklarda ek olarak orta kulak iltihabı da iç kulak iltihabı gelişmesine sıklıkla sebebiyet verir. 

Çocuklarda iç kulak iltihabı kendini baş ağrısı ve kulak çınlaması gibi durumlar ile gösterebilir. Bebekler ise ağlayabilir. Bu ağlama nöbetleri gece şiddetlenir. 

Çocuklarda ve bebeklerde teşhis yetişkinlerde olduğu gibi yapılır.

Çocuklar ve bebekler bu hastalığı genellikle bir hafta ile 2 hafta arasında bir sürede ilaç kullanmadan atlatabilirler. Ancak şiddetli olgularda doktorlar tarafından antibiyotik tedavileri önerilebilir. 

Bu durumda sıklıkla kullanılan antibiyotik amoksisilin klavulanat olarak bildirilmiştir. Ancak altta yatan bakterinin türü de ilaç tedavisi için son derece önemlidir. 

İç kulaktaki bakterinin tayini yapılması güç olacağı için geniş spektrumlu antibiyotikler tercih edilir. 

İç Kulak İltihabı için Hangi Doktora Gidilir? 

Aşağıdaki belirti ve şikayetlere sahip kişilerin iç kulak iltihabına bağlı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. 

Bu sebeple bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları uzmanı ile görüşülmesi gerekir. 

Bu belirtiler:

• Kulakta meydana gelen işitme kaybı her zaman değerlendirilmelidir. Bu işitme kaybının birçok sebebi olabilir. Bunlardan birisi de iç kulak iltihabıdır. Bu işitme kayıpları bazı durumlarda kalıcı olabileceği için mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
  
• İç kulak iltihabına bağlı olarak işitme kaybı ile beraber bazen kişilerde kulaktaki dengeden sorumlu yapılar da etkilenebilir. Bu kendini yürüme de dengesizlik ve bozukluk olarak gösterebilir. Bununla beraber yürürken baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler olabilir.
  
• İç kulak iltihabına bağlı olarak kulak çınlaması da sıklıkla görülen bir belirtidir. Hayat kalitesini düşüren sürekli kulak çınlamaları değerlendirilmelidir.