Gebelikte Hematom

Gebelikte Hematom Nedir?

Gebelikte hematom rahim içerisinde kanama alanı anlamına gelmektedir. Kan pıhtısı şeklinde de düşünülebilir. Hematomun hangi dönemde oluştuğu, büyüklüğü, annenin yaşı ve diğer belli kriterler tehlikeli olup olmadığının belirlenmesinde etkendir. Çoğu zaman vajinal kanamayla birlikte görülse de her zaman vajinal kanama olmayabilir ve ultrasonografide (USG) fark edilir.

Hamileliğin ilk dönemlerinde 100 kişiden 20’sinde kanama görülmektedir. Buna bağlı olarak bazı kişilerde hamilelikte hematom varlığı tespit edilir. Bu tarz hamilelere kadın doğum uzmanları riskli gebelik takibi uygulamaya başlar. İlk trimesterde kanama alanı kendiliğinden kaybolabilirken, bir yandan da düşük riskine işaret ettiği için önemlidir.

Hematomun büyüklüğü, bebeğin kesesine göre tespit edilir. Hematomun çapı kese çapının %20’sinden küçükse düşük, %20-%50 arasında izleniyorsa orta ve %50’den fazla ölçülürse büyük hematom olarak adlandırılır. Değerlendirme süreci hematomun büyüklüğü ile doğru orantılı şekilde ilerler.

Küçük ve orta şiddette bir kanama alanının varlığı, fazla tedirgin edici değildir. Yüksek oranlarda çıkan hematom çapı tehlikeli ve sık kontrol gerektiren bir durumdur. Büyük hematomda bulunan kan ve pıhtı varlığı fazla olduğu için erken doğum riski ön planda tutulur. Erken doğuma sebebiyet vermese dahi fetal gelişimi etkilediği öne sürülmektedir.

Küçük hematomun zamanla kendiliğinden kaybolmadığı durumda, risksiz doğum yapma ihtimali yüksektir fakat bebeklerin %7’sinde fetal gelişim geriliği saptanmıştır. Bu oran orta şiddetli bir hematomda %12, büyük hematomda ise %35’leri bulur. Ayrıca erken doğuma neden olduğu için büyük hematom varlığında hamilelerin %20’si 34. haftadan önce prematüre doğum yapmıştır.

Gebelikte Hematom Belirtileri

Hamilelikte rahim içerisinde gerçekleşen kanamalar, çoğu zaman vajinal kanamaya neden olmaz. Bu şekilde olduğunda yalnızca kontrol sırasında ultrasonografide fark edilebilir. Bazı gebelerde belirtiler ayırt edici olsa da bazıları hiç rahatsızlık hissetmeyebilir.

Hematom belirtileri şu şekildedir;

• Karın bölgesinde ağrı
• Kasık ağrısı
• Lekelenme
• Vajinal kanama

Hafif şiddette meydana gelen rahim içi kanama alanında kişide hiçbir belirti olmayabilir ve normal hayatına devam edebilir. Doğumdan sonra plasenta üzerinden anlaşılması muhtemeldir. Orta hematomdaki belirtiler, karın bölgesinde ağrı hissedilmesinin yanı sıra kahverengi lekelenmelerdir.

Ağrının şiddeti kişiden kişiye, hematoma neden olan duruma bağlı olarak değişmektedir. Büyük hematomun belirtisi genelde vajinal kanamayla birlikte kasık ağrısıdır. Hematom boyutları bu belirtilerle ele alınmaz fakat durumun ciddiyetine işaret edebilir.

Gebelikte Hematom Nedenleri Nelerdir?

Gebelikte meydana gelen vajinal kanama ve hematomun bazen belli bir nedeni bulunmaz. Tespit etmek için başvurulan yöntemler oldukça azdır.

Hamilelik boyunca kanama alanı oluşumunun sık rastlanan nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir;

• Düşük/düşük tehdidi: 1. trimester döneminde hematoma neden olan durumların başında gelmektedir. Plasenta, embriyo ve gebelik kesesi kaynaklı olarak kanama yaşanır. Kanama alanı fark edilmeyebilir çünkü bazı gebelerde vajinal kanama meydana gelmez. Bu gibi durumlarda ilk olarak bebek kontrol edilir. Kalp atışı alınıyorsa düşük tehdidi, alınmıyorsa düşük olarak adlandırılır ve gerekli durumlarda kürtaj yapılır. 
• Boş gebelik (anembriyonik gebelik): Boş gebelikte kese vardır fakat embriyo oluşumu gerçekleşmemiştir. Vücut bu durumdan kurtulmak için kanamayla keseyi atmak ister. Bu durumda da kanama alanı oluşabilir. Gebeliğin boş olma sebebinin kromozom bozuklukları olduğu düşünülür.
• Dış gebelik (ektopik gebelik): Dış gebelikte embriyo rahim içerisinde tutunamamıştır. Rahim dışında tutunan embriyo fazla yaşayamaz, bir müddet daha yaşasa bile kişi için zararları oldukça yüksek ve hayatidir. Hematom ve birlikte görülen ağrı, tanısı için yardımcı olsa da ultrason ile kesin teşhis konur. Beta HCG değerleri yüksek çıkıp rahimde kese gözükmüyorsa dış gebeliktir.
• Mol gebelik (üzüm gebeliği): Nadir olarak görülür ve halk arasında üzüm gebeliği olarak adlandırılır. Gebelikte hematom sebepleri arasında yer alır ve kanama şiddetli olabilir. Rahimde üzüm salkımına benzeyen yapılar göze çarptığı için bu şekilde anılmaktadır. Bu parçalar kanama yolu ile atılır.
• Dekolman plasenta: Bebeğin eşi yani plasentanın rahim duvarından erken ayrılmasıdır. Hematom sebepleri arasında yer alır ve daha çok vajinal kanamayla birlikte kasık ağrısı izlenir. 2. trimester döneminde daha fazla görülür. Ayrılma etkisinde bebeğe kan akışı sağlanmayacağı için erken tespiti önemlidir.
• Plasenta previa: Plasentanın önde olması, rahim ağzında bulunması plasenta previa olarak adlandırılır. Rahim ağzını tam kapatıyorsa total, az kapatıyorsa parsiyel ve rahim ağzına doğru aşağı uzanıyorsa yerleşimli plasenta olarak adlandırılır. Hematom fark edildiğinde ve vajinal kanama gerçekleştiğinde genellikle sezaryen ile doğum gerçekleşir.

Gebelikte Hematom Teşhisi

Hamilelikte hematom teşhisi yalnızca ultrason ile konulur. Hamileliğin ilk haftalarında kanama alanının büyüklüğü ve çapının net hesaplanması için vajinal ultrason kullanılabilir. Ayrıca bebeğin kalp atışları dinlenir ve haftasıyla uyumlu olup olmadığı, gelişimi incelenir. Ek olarak ise kan ve idrar tahlili istenerek değerlerdeki değişimler değerlendirilmek istenebilir.

Gerekli görüldüğü durumlarda NST cihazı ile sancı olup olmadığı kontrol edilir, hematomun erken doğuma neden olabileceği göz önünde bulundurularak ek tedbir alınır. Hematom teşhisi konulduğunda kişiye uygun tedavi yöntemleri aktarılır ve kontrollü bir şekilde takip edilir.

Gebelikte Hematom Tedavisi

Gebelikte hematom tedavisi, hematomun büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir. Ayrıca kasılma ve ağrı meydana geliyorsa ek tedbirler alınır. Hematom gebeliğin son zamanlarında fark edildiyse hastanede yatış verilebilir ve acil durumlarda sezaryen gerçekleştirilebilir. Genel olarak yatak istirahati, ilaç tedavisi, cinsel ilişki yasağı ve vitamin desteği uygun görülür.

• Yatak istirahati: Gebeliğin ilk aylarında hematom oluşumu yaşanıyorsa, kadın doğum uzmanı tarafından yatak istirahati önerilir. Kişinin kendini yormaması, ağır kaldırmaması ve egzersiz yapmaması bu aşamada önemlidir. Yalnızca temel ihtiyaçlar için ayakta durmak önerilir. Bu da en fazla 15 dakika olmalıdır.
• Cinsel ilişki yasağı: Hematom alanı aynı zamanda vajinal kanamaya neden olabilmektedir. Bu gibi kanama ve kanama alanları oluşumunda, tehlikeli durum ortadan kalkana kadar cinsel ilişki doktor tarafından yasaklanır. Özellikle plasentanın rahim ağzında olmasından kaynaklı bir hematom varsa, plasenta yukarı çıkana kadar ilişki yasağı devam eder. 
• İlaç Tedavisi: Düşük tehditlerinde başvurulan belli ilaçlar vardır. Gebeliğin herhangi bir döneminde hematom ve kanama izlenmesi halinde özellikle progesteron hormonunu destekleyen ilaçlar uygulanır. Bu ilaçları uzman hekim kontrolünde kullanmak önem arz eder. Bazı türleri vajinal fitil, iğne ve oral şekilde alınır. Miligramları ise kadın doğum uzmanı tarafından hematomun büyüklüğüne ve erken doğum ihtimaline göre belirlenir. Hematoma neden olan durumlar, gebeliğin ağrılarla geçmesine neden olabileceğinden ağrı kesicilere başvurulur. Kasılma ve kramplar çok şiddetliyse uzman hekim tarafından uygun görülen ağrı kesiciler kullanılabilir. 
• Vitamin desteği: Hematom tedavisinde ek gıdalara da sıklıkla başvurulmaktadır. Kanama alanı dışında annenin sağlığı ele alınır. Demir, C vitamini ve magnezyum bu aşamada dışarıdan destek için tercih edilebilir.

Gebelikte Hematom Tedavi Edilmezse

Gebelikte hematomun ciddi reaksiyonları olabilir. Bunlar anne ve bebeğin hayati değerlerini kapsayan durumlardır. Özellikle erken doğum ve düşük gibi nedenlerden dolayı oluşan hematom tedavi edilmezse, anne hayatı da söz konusudur. Düşük gerçekleştiğinde hastaneye gidilmezse içeride parça, pıhtı ve kanama alanı kalabileceğinden tehlikelidir.

Hafif hematomlarda tedavi önerilmeyebilir. Yalnızca dinlenme ve dikkat etmekle kendiliğinden kanama alanı kaybolur. Burada önemli olan hematomun boyutu ile birlikte uzman hekimin değerlendireceği diğer bulgulardır.

Gebelikte Hematoma Ne İyi Gelir?

Gebelikte hematom oluşumu meydana geldiyse dikkat edilecek noktaların başında istirahat etmek ve kişinin kendini yormaması gelmektedir. Hematom alanı düşük tehdidi oluşturuyorsa, yaşam tarzı değişikliği önerilir. Örneğin; anne adayının sürekli ayakta olduğu bir işi varsa, kanama alanı ve tehdit ortadan kalkana kadar istirahat etmesi gerekmektedir.

Yürüyüş, egzersiz, spor, ağır kaldırma ve ev içerisindeki hareketliliğe bir süre ara vermek de etkili sonuçlar alabilmeyi sağlar. Bebeğin gelişimini olumsuz etkileyecek, hematomun ortaya çıkarabileceği komplikasyonlara neden olabilecek her türlü hareket ve aktivite kısıtlanmalıdır.

Gebelikte Hematoma Ne İyi Gelmez?

Gebelikte hematom için önlem alınması, hematom büyüklüğüne göre ele alınır. Hematom çapı büyükse ve düşük, erken doğum gibi tehlikelere açıksa bu süreçte bazı durumlardan uzak durmak gerekir. Uzak durulması ve dikkat edilmesi gereken hususlar konusunda muhakkak uzman hekime başvurulmalıdır. Erken doğuma neden olabileceği için cinsel ilişki hematom ortadan kalkmadığı müddetçe yasaktır. Rahimdeki kasılmalar, düşük riski olan kişilerde tehlikelidir.

Aynı zamanda psikolojik olarak annenin stres altında olmaması önerilir. Hematomun düşük ihtimalini artırdığı ilk 3 ay ve tüm hamilelik boyunca kafein ve sigara kullanılmamalıdır. Hematoma ek olarak düşük ihtimalini artıran her türlü unsur özellikle ilk 3 ay sınırlandırılmalı ve dikkat edilmelidir.

Gebelikte Hematom için Hangi Doktora Gidilir?

Gebelikte hematom için kadın hastalıkları ve doğum bölümünde, kadın hastalıkları uzmanıyla görüşülmelidir.

Hematomun şiddetli olduğu durumlarda lekelenmeler haricinde şiddetli vajinal kanamalar görülebilir. Kanamaya sancı, kasık ağrısı ve karın ağrısı eşlik ediyorsa en kısa sürede doktor kontrolü gerçekleşmelidir.