Kulak Burun Boğaz Nedir?

Kulak burun boğaz (KBB) bölümü; boğazda oluşan hastalıkların, duyma sorunlarının, konuşma bozukluklarının, denge problemlerinin, burun ya da sinüslerde oluşan sağlık sorunların teşhis ve tedavileri ile ilgilenir. 

Bunlara ek olarak baş ve boyun bölgesinde bulunan iyi ve kötü huylu tümörlerin takibini ve cerrahi tedavisini de KBB bölümü gerçekleştirir.

Burun, ağız, kulak, baş ve boyun bölgesi kulak burun boğaz bölümünün alanına girmektedir. Bu organlarda meydana gelen hastalıklar yaşam kalitesini direkt olarak etkiler. 

Örneğin; kulakta oluşan problemler duyma kaybına ya da denge sorunları yaşanmasına sebep olurken, burundaki problemler uyku apnesine ve yeterince nefes alamamaya sebep olabilir. Bu durumlar, hastanın günlük yaşam aktivitelerini sürdürmesinde çeşitli zorluklara yol açacaktır.

KBB bölümünde yapılan tedaviler sayesinde, hastaların günlük yaşam kaliteleri büyük ölçüde artar. KBB hastalıkları çoğunlukla ilaçlarla tedavi edilse de, tümör ya da geniz eti gibi oluşumlarda cerrahi tedavi uygulanması gerekir. Kulak burun boğaz bölümü ağırlıklı olarak nöroloji ve onkoloji bölümleriyle işbirliği yapar.

Kulak Burun Boğaz Uzmanı Nedir? KBB Doktorlarının Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

Kulak burun boğaz doktorları; burun, kulak, boğaz, baş ve boyun bölgelerinde meydana gelen hastalıkların teşhis, takip ve tedavisinden sorumlu uzmanlardır. 

Halk arasında kulak doktoru ya da boğaz doktoru olarak da bilinirler. KBB doktoru olabilmek için tıp fakültesinden mezun olduktan sonra Tıpta Uzmanlık Sınavına (TUS) girilmelidir. 

Eğer yeterli puan alınırsa, 5 yıl boyunca Kulak Burun Boğaz bölümünde eğitim alınır ve eğitim tamamlandıktan sonra KBB Uzmanı unvanı alınır. 

Uzmanların görev ve sorumlulukları ise şu şekilde sıralanabilir:

• Hastaların şikayetlerini dinlemek ve tıbbi öyküsünü öğrenmek,
• Hastaları muayene ederek fiziki değerlendirmelerini yapmak,
• Hastanın şikayetlerine uygun olarak işitme testi, boğaz kültürü ve timpanometri (orta kulak basıncının ölçülmesi) gibi tetkikleri yaptırmak ve sonuçlarını incelemek,
• Elde edilen verileri değerlendirerek doğru teşhisi koymak ve tedaviyi planlamak,
• Hastayı teşhis ve tedavi konusunda bilgilendirmek, eğer ameliyat yapılacaksa hastayı ve yakınlarına tüm riskleri açıklamak,
• Ameliyat sonrası dönemde iyileşme sürecini takip etmek,
• Hastada farklı hastalıklar olması durumunda ilgili bölümlerin uzmanları ile işbirliği yapmaktır.

Bir kulak burun boğaz doktoru özel hastanelerde veya devlet hastanelerinde çalışabileceği gibi, özel muayenehanede ya da kulak burun boğaz hastanesinde de çalışabilir. Eğer istenirse akademik kariyer yapma imkanları da bulunur. 

Özel muayenehanede çalışan KBB doktorları, ameliyathanesi ve cerrahi servisi olan bir hastane ile anlaşarak ameliyatlarını orada yaparlar. Böylece cerrahi operasyonlar güvenli bir şekilde uygulanır ve hastaların yara bakımları doğru şekilde yapılmış olur.

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Nelerdir? KBB Bölümü Hangi Hastalıklara Bakar?

KBB bölümü; kulak, burun, boğaz, baş ve boyun bölgelerini ilgilendiren tüm sağlık sorunları ile ilgilenmektedir. 

Bu hastalıkların en sık görülenleri ise şunlardır:

• Baş ve Boyun Kanserleri: Dil, dudak, tükürük bezi, gırtlak ve tiroidlerde oluşan kötü huylu tümörlerdir. Baş ve boyun bölgesinde şişlik, ses kısılması, yüz felci, duyma kaybı ve ağızda iyileşmeyen yaraların oluşması gibi belirtileri vardır. Tümörler çoğunlukla ameliyat ile alınır.
  
• Solunum Güçlüğü: Geniz eti problemi ve uyku apnesi gibi hastalıklar, kişilerde solunum güçlüğüne sebep olabilir. Solunum problemleri hafif olabileceği gibi, hayati tehlike oluşturacak kadar ağır da olabilir. Bu sorunu yaşayan kişiler vakit kaybetmeden KBB randevusu alarak muayene olmalılardır.
  
• Yarık Damak ve Dudak: Bu hastalık, çocuk KBB bölümünü ilgilendiren bir hastalıktır. Anne karnındaki bebeğin dudağının, damağının ya da her ikisinin de tam olarak gelişmemesi sonucunda oluşan yarıktır. Tedavi edilmeyen yarık damak ve dudak hastalıkları çocukta konuşma, yemek yeme ve solunum problemlerine yol açar. Tedavisi çocuk kulak burun boğaz uzmanı tarafından yapılır. Ameliyat mümkünse doğumdan sonraki ilk 3 ay içinde yapılmalıdır. Ancak mümkün değilse, 6 ile 12 ay arasında da yapılabilir.
  
• İşitme Kayıpları: İşitme kayıpları yaşam kalitesini ciddi derecede düşürür. Bu yüzden geç kalınmadan müdahale edilmesi gerekir. Yüksek ses, yaşlılık, tümör oluşumu, bazı virüsler ve başa alınan darbeler işitme kaybı yaşanmasına sebep olabilir. Sebebe yönelik tedavi uygulanır. Bazı işitme kayıpları ameliyat ile tedavi edilirken, bazılarında işitme cihazı kullanılmalıdır.
  
• Sinüzit: Kafatasında bulunan ve sinüs adı verilen boşlukların iltihaplanmasıdır. Akut olabileceği gibi kronikleşmiş de olabilir. Kronik sinüzitler burunda tıkanıklığa sebep olarak nefes almayı zorlaştırabilir. Geniz akıntısı, baş ağrısı ve ağız kokusu gibi sorunlara yol açar. Tedavisi endoskopik cerrahi ile yapılmaktadır.
  
• Septum Deviasyonu: Septum deviasyonu halk arasında burun kemiği eğriliği olarak da bilinmektedir. Burun boşluğunu ikiye ayıran kemiğin adı septumdur. Doğuştan ya da sonradan oluşan eğrilikler zor nefes almaya ve kronik sinüzit oluşumuna sebep olabilir. Bu yüzden cerrahi tedavi ile düzeltilmesi önerilmektedir.
  
• Bademcik (Tonsilla) ve Geniz Eti (Adenoid) İltihabı: Bademcikler ve geniz eti bağışıklık sistemini desteklemektedir. Ağız ve burundan içeri giren mikroorganizmaları tutarlar. Bademcik ameliyatları, en sık uygulanan KBB ameliyatlarının arasında bulunur. Ancak her enfeksiyon ameliyat ile tedavi edilmez. İlerlememiş vakalarda antibiyotik ile de tedavi edilmesi mümkün olur.
• Göz Kapağı Sarkması: İnsanlar yaşlandıkça deride deformasyonlar gelişebilir. Göz kapağı sarkması da bu deformasyonlardan biridir. Ancak şeker hastalığı, yüz felci ve yüzde oluşan tümörler de göz kapağı sarkmasına sebep olabilir. Eğer sarkıklık görüşü olumsuz etkiliyorsa cerrahi olarak tedavi edilir.
  
• Kulak Çınlamaları (Tinnitus): Kulak zarı delinmesi, orta kulak iltihabı, baş bölgesindeki tümörler, psikolojik bozukluklar, kafa travmaları ve yüksek tansiyon gibi hastalıklar kulak çınlamasına sebep olabilmektedir. Kulak çınlamalarında yapılması gereken, altta yatan sebebi tespit edip tedavi etmektir.
  
• Disfaji: Disfaji, halk arasında yutma güçlüğü olarak adlandırılır. Çoğunlukla kas ya da sinirlerde oluşan hastalıkların sonucunda meydana gelir. Bebeklik döneminde ya da ileri yaşlarda daha sık görülür. Yutkunma sırasında zorlanılır ve bazen ağrı hissedilir. Eğer sürekli yaşanan bir sorunsa kulak burun boğaz randevusu alınmalı ve muayene olunmalıdır. Böylece altta yatan sebep belirlenerek tedavi edilir. Tedavi edilmediğinde boğulma ve şiddetli öksürüklere sebep olabilir.
  
• Larengoloji (Ses Hastalıkları): Boğazda oluşan tümörler, nodüller ve virüsler gibi etkenlere bağlı olarak ses bozukluğu oluşabilir. Bazen ses kısılırken, bazen de tamamen kaybolabilir. Tedavi için ilk olarak altta yatan sebep bulunmalıdır. Ses bozukluğuna yol açan hastalık tedavi edildiğinde iyileşme sağlanır.
  
• Vertigo: Vertigo, halk arasında baş dönmesi olarak da bilinmektedir. Hasta sabit bir biçimde otururken bile başı dönebilir. Çoğunlukla iç kulakta meydana gelen sorunlardan kaynaklanır. Bazen baş dönmesine bulantı da eşlik eder. Vertigo, ilaç tedavisi uygulanarak kontrol altına alınır.
  

KBB muayenesi yaptırmak için devlet hastaneleri, araştırma hastaneleri, özel hastaneler, özel muayenehaneler ya da kulak burun boğaz hastanelerinden biri tercih edilebilir. 

Kulak Burun Boğaz Bölümü Hangi Tedavileri Uygular?

Kulak burun boğaz hastalıkları ihmal edilmemesi gereken sağlık sorunlarıdır. Tedavi edilmediklerinde işitme ve ses kaybı gibi ciddi sorunlara yol açarlar. Bazı hastalıklar ilaçlarla tedavi edilebilir iken, bazıları için ameliyata ihtiyaç duyulur. 

Hangi yöntemin kullanılacağı doktorun kararına bağlıdır. Bu karar hastalığa, hastanın genel sağlık durumuna ve cerrahın aldığı eğitime göre verilir. 

Kullanılan tedavi yöntemleri ise şu şekildedir:

• Cerrahi Tedavi: KBB bölümünde yapılan cerrahi tedavi yöntemleri, hastalığa ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişmektedir. Cerrahi operasyonlar, endoskopik ya da açık ameliyat olarak yapılabilir;
  
  • Endoskopik Cerrahi: Ses teli polipleri ve nodülleri, kulağa yabancı cisim kaçması, kronik sinüzit ve bazı kanser türleri endoskopik cerrahi ile tedavi edilebilmektedir. Özel tasarlanmış endoskop aleti ile burundan girilir ve endoskopun ucunda bulunan kamera sayesinde ameliyat gerçekleştirilir.
    
  • Açık Ameliyat Yöntemi: Bademcik alınması, burun kemiği eğriliği, göz kapağı düşmesi ve yarık damak gibi hastalıkların tedavisi açık ameliyat yöntemi ile yapılır. Çalışma alanı küçük olduğu için bazı ameliyatlarda minik izler kalırken, bazılarında hiç iz kalmamaktadır.
    
• İlaçla Tedavi: Farenjit (boğaz enfeksiyonu), larenjit (ses tellerinin enfeksiyonu), tonsillit (bademcik enfeksiyonu) ve kulak zarı problemleri gibi hastalıklar çoğunlukla cerrahiye ihtiyaç duyulmadan ilaçlarla tedavi edilmektedir. Enfeksiyon tedavileri için antibiyotikler reçete edilirken, kulak zarı ve diğer kulak problemleri için özel damlalar reçete edilmektedir. İlaçlar düzenli bir şekilde kullanılmazsa tedavi işe yaramaz. Bu yüzden reçete edildiği şekilde kullanılmaları oldukça önemlidir.
  

Tedavi için özellikle KBB hastanesine gidilmesine gerek yoktur. İçerisinde KBB bölümü bulunan herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurmak yeterli olur. 

Eğer hastalık yayılıp komşu organları etkilerse, diğer branşlarla işbirliği yapılması gerekir. Tedavi sürecinde en sık işbirliği yapılan bölümler ise genel cerrahi ve onkoloji bölümleridir.