Memede Kitle

Memede Kitle Hastalığı Nedir?

Memeler, erkeklerde de kadınlarda da var olan doğal dokusu itibariyle içi salgı bezi ve yağ dokusu ile dolu olan organlardır. Kadınlarda, erkeklerden farklı olarak ergenlik döneminde kadının sağlıklı şekilde hormonal dengesini kurmasının hemen ardından içindeki yaklaşık 20-40 gelişmiş süt ve salgı bezini geliştirir ve ilerde süt vermeye kendini hazırlar. Bu salgı bezleri meme başına açılır. Memedeki salgı bezleri gebelik sürecinde olgunlaşır ve doğum ile aktifleşerek süt salgılanması ve emzirme ile normal boyutlarının üzerine çıkar. Emzirmenin sonlanmasıyla bir sonraki gebeliğe kadar tekrar eski boyutlarına dönmektedirler. Bu doku erkeklerde de çok benzer bir yapıda olmakta olup, tek farkı ergenlik döneminde gelişim göstermeyerek yaşam boyu meme en küçük boyutlarında kalmasıdır.

Kadınların meme dokuları ve süt bezlerinin yapısı her kişide kendine özgüdür. Aylık adet kanaması ve olağan hormonal döngü süreci ile kişinin meme dokusu gebelik ve emzirme sürecine benzer şekilde boyut olarak değişiklik gösterebilmektedir. Bu süreci kişinin kendisi kolaylıkla takip edebilmektedir. Bu sebeple uzmanlar tarafından her ay adet kanamasından önce ya da sonra belirli günlerde düzenli olarak yapılacak kendi kendine meme muayenesinin önemi vurgulanmaktadır. Kişi meme dokusunun sertliğinin meme içinde hissedilen yumruların ve memenin hassasiyetinin adet dönemi öncesinde ve sonrasındaki haline alışık olmaktadır.

Kendi kendine meme muayenesi ayna karşısında ardından sırt üstü uzanarak yapılmaktadır. Önce ayna karşısında eller bele konulur ve her iki memenin boyutlarının aynı olup olmadığı, meme uçlarının çok belirgin şekilde farklı yönlere bakıp bakmadığı kontrol edilir. Memelerde gözle görünür bir renk değişikliği, şekil bozukluğu, yumru ya da kitle var mı diye bakılır, meme derisi incelenir içe doğru çekilme, çöküntü veya renk değişikliği gözlemlenir, kontrol edilir. Sonrasında her iki el yukarı kaldırılarak gözlemler tekrarlanır. Sonrasında rahat bir şekilde sırt üstü uzanılır. Sağ el kaldırılarak başın arkasına yerleştirilir ve sol el parmakları ile sağ meme başı etrafından hafif hafif baskı uygulanır dairesel şekilde normalden farklı bir hassasiyet veya ele gelen yeni kitle var mı kontrol edilir. Parçalara ayrılarak taranan meme tamamen muayene edildikten sonra kol altına aynı şekilde parmak ucuyla bastırılarak taranır, kitle varlığı kontrol edilir. Aynı işlem sol meme için de uygulanır.

Memede ele gelen kitleler normal meme dokusu, kaburga çıkıklığı, meme abseleri, geçirilmiş travmaya bağlı oluşan skar (yara/yağ nekrozu) dokusu, yağ kistleri, iyi veya kötü huylu meme tümörleri olabilmektedir. Ele gelen ve yeni oluşan, sert dokulu, etraftaki dokudan kolaylıkla ayrışan veya yapışık kitleler önemsenmelidir ve muhakkak muayene ve gerekli görülürse ileri tetkik gerektirir.

Memedeki kitleler memede, sırtta, kolda oluşan ağrı, memede akıntı, meme başında çekilme, meme derisinde renk değişikliği ve çökme gibi belirtilerle de kendini gösterebilmektedir.

Hareketsiz yaşam tarzı, bozulan hormonal denge, doğum kontrol hapları, sigara ve alkol kullanımı, hareketsizlik, fazla kilo gibi etkenler meme hastalıklarının oluşumunda risk faktörü olarak rol oynamaktadır.

Memedeki kitlelerin tanıları ve tedavileri kitleye sebep olan hastalığa göre değişiklik göstermektedir.

Memede Kitle Belirtileri Nelerdir?

Kadınlarda memede kitle, her ay yapılan meme muayenesi sırasında yeni hissedilen bir dokunun varlığı olarak kendini gösterebilmektedir. Aynı şekilde erkekler de şikayetleri bulunduğunda veya kendi kendilerine meme muayenesi ile kitleyi saptayabilmektedirler.

• Memede kitleye bağlı şekil bozukluğu görülebilmektedir.
• İki meme arasında belirgin büyüklük farklı olması memede kitle varlığını düşündürebilmektedir.
• Meme başlarının farklı yönlere bakması memede kitle varlığını düşündürmektedir.
• Meme derisinde renk farklılıkları ve/veya farklı renkte bir kısım olması memede kitle varlığını düşündürmektedir.
• Meme başında çekilme içe doğru çökme olması memede kitle varlığını düşündürmektedir.
• Memede ağrı, kolda ağrı, sırtta ağrı olması memede kitle varlığını düşündürmektedir.
• Meme başından akıntı gelmesi memede kitle varlığını düşündürmektedir.
• Memede normalde hissedilenden farklı bir hassasiyet olması gibi belirtiler de memede kitle varlığını düşündürmekte olabilir.

Memede Kitle Nedenleri Nelerdir?

Memede kitleye normal kişinin kendi vücut yapısına özgü durumlar neden olabileceği gibi memeye özgü hastalıklar da memede kitleye yol açmaktadır.

• Memede oluşan çoğu zararsız yağ nodülleri kitle şeklinde ele gelebilmektedir.
• Öne çıkık olan kaburga memede kitle varmış hissine yol açabilir.
• Meme apsesi (memede oluşan içi iltihaplı sıvı dolu olan küçük kese) kitle şeklinde kendini gösterebilmektedir.
• Memede yağ nekrozu hastalığı genellikle memeyi de etkileyen geçirilmiş travma öyküsü ile oluşan yara dokusunun sert bir şekilde kalması ile kitle oluşturabilmektedir.
• Memede fibroadenom hastalığı sonucu oluşan düğümler kitle şeklinde görülmektedir.
• Meme kistleri içi sıvı dolu keseler olup yumuşak kitleler şeklinde memede hastalık oluşturmaktadır.
• Galaktosel hastalığı genellikle gebelik ve emzirme dönemlerinde ve sonrasında içi süt dolu keseler şeklinde memede birikerek kitleye yol açmaktadır.
• Memenin iyi huylu tümörleri (duktus papillomu, meme lipomu) memede görülen kitleler arasında bulunmaktadır.
• Meme kanserleri özellikle ileri yaşlarda memedeki kitle dokusunun altında yatan sebeplerden olabilmektedir.
• Deri hastalıkları (sebase kistleri, hidradenit) gibi hastalıklar deride oluşturdukları yoğun cilt dokusu ile memede kitleye yol açmaktadır.
• İyi veya kötü huylu deri tümörleri tıpkı meme kanseri gibi memede kitleye yol açabilen tümörler arasında sayılabilmektedir.
• Var olan diğer kanserlerin yaptığı meme metastazları da meme veya memelerde kitleye yol açmaktadır.

Memede Kitle Teşhisi

Meme kitlelerinin teşhisinde önce elle muayene sonra gerekli görülürse meme ultrasonografisi, mamografi ve biyopsi yöntemleri kullanılmaktadır.

Meme muayenesi memede kitle şikayetiyle başvuran kadın erkek fark etmeksizin her hastaya yapılmaktadır. Bu muayene sırasında vücudunuzun üst kısmı tamamen çıplak olacak şekilde doktorunuz tarafından her iki memeniz şekil ve renk değişiklikleri açısından gözlemlenmektedir. Devamında elle muayene ile memedeki kitlenin boyutu, çevre dokularla olan ilişkisi, memenin genel dokusu ve koltukaltı lenf bezleriniz muayene edilir.

Meme ultrasonografisi daha genç yaşlarda kadınlarda kanser taraması için kullanılabileceği gibi tüm yaşlarda ve meme dokusu uygun kadın ve erkek tüm hastalarda pek çok meme hastalığının tayini için yapılan ağrısız ve radyasyon içermeyen bir işlemdir.

Mamografi daha ileri yaşlarda ve meme dokusu uygun olan genellikle kadınlarda kanser taraması için kullanılan yöntem olup herhangi bir girişimselliği bulunmayan fakat çekim tekniği nedeniyle bir miktar ağrıya neden olabilen bir işlemdir.

Meme biyopsisi ilk etapta tercih edilen işlemlerden olmayıp uygun görüldüğü takdirde hastalıklara tanı koymak amacıyla yapılır. Biyopsinin türüne mevcut şikayetlerinize ve görüntüleme sonuçlarınıza göre doktorunuz karar verecektir.

Memede Kitle Tedavisi

Memenizdeki kitlenin tedavisi tanı aldığınız meme hastalığına göre değişmektedir.

• Normal meme süt dokusunda büyümeler, yağ nodülleri ve öne çıkık kaburga gibi sebepler olağan durumlarda sadece takip edilmektedir. Özel durumlar cerrahi müdahale gerektirebilmektedir.
• Meme apsesi: Eğer boşaltılabilecek durumdaysa bir Genel Cerrahi uzmanı tarafından apse enjektörle boşaltılır (drenaj), iç kısmı temizlenerek uygun görülen ilaç tedavisi başlanmaktadır ve takibi yapılmaktadır. Apseler tekrarlayabilir veya tekrar boşaltma işlemi gerekebilmektedir. Bazen boşaltıma uygun olmayan apseler öncesinde ilaç tedavisiyle boşaltma işlemine hazırlanıp sonrasında işlem gerçekleştirilebilmektedir. Bu konuda kararı doktorunuz tetkik ve muayene sonuçlarınıza ve mevcut klinik durumunuza göre vermektedir. Meme apsesi ağrılı olabileceği için ağrı kesici ilaçlarınız (aneljezik), gerekli görülürse işlem sonrası antibiyotik tedaviniz reçete edilecektir.
• Meme iltihabı (mastit): Uygun ilaç tedavisi ile takip edilmektedir. Antibiyotik tedavisi, ağrınız için ağrı kesici (aneljezik) ve yangı giderici (antiinflamatuvar) ilaçlar emzirme ve gebelik durumunuza uygun olarak doktorunuz tarafından reçete edilecektir.
• Memede yağ nekrozu hastalığı: Tanı için biyopsi gerekmektedir. Fakat tanı konulduktan sonra özel bir durum olmadıkça tedavide takip edilebilmektedirler.
• Memede fibroadenom hastalığı: Kişinin yaşına, mevcut hastalıklarına, aile geçmişine vs bakılarak risk faktörleri belirlenip tedavi planı oluşturulmaktadır. Fibroadenomlar az risk grubunda düzenli aralıklarla takip edilebilmektedir. Bir kısmına özellikle hastada risk faktörleri varsa cerrahi tedavi yaklaşımları uygulanabilmektedir.
• Meme kistleri: Kistin dokusu uygun olduğu takdirde enjektör ile boşaltılabilmektedir. Bazı meme kistleri sadece uygun ilaç tedavisi ile de iyileşme gösterebilmektedir. Basit meme kistleri takip gerektirmeyebilmektedir. Ama ihtiyaç duyulduğu durumlarda doktorunuz sizden düzenli takibe gelmenizi isteyebilmektedir.
• Galaktosel hastalığı: İçi süt dolu bu kistler enjektör yardımıyla boşaltılabilmektedir. Galaktosellerin çoğu bir yıl içinde takip edilerek kendiliğinden iyileşmektedir.
• Memenin iyi huylu tümörleri (duktus papillomu, meme lipomu): Genellikle tedavi gerektirmezler. Uygun görüntüleme ile tarama amaçlı takip önerilebilmektedir. Kişide risk faktörü olduğu durumlarda doktorunuz düzenli takip muayenesine çağırabilmektedir.
• Meme kanserleri: Radyoterapi, kemoterapi, cerrahi tedavi gibi seçeneklerle tedavileri mevcuttur. Kanserin biyopsi ve patoloji sonucuna göre belirlenecek türüne göre uygun tedavi yaklaşımı Genel Cerrahi uzmanı ve Onkoloji uzmanı tarafından planlanacaktır.
• İyi veya kötü huylu deri tümörleri: Tanı alan tümöre yönelik yaklaşımla tedavi edilmektedirler. İyi huylu deri tümörleri takip edilebilmektedir. Kötü huylu deri tümörlerinde ise tanı konulduktan sonra Onkoloji Uzmanı ile birlikte uygun kemoterapi yaklaşımı ve tümörün büyüklüğüne ve yayılımına bakılarak tümörün ve çevresindeki dokunun ameliyatla çıkarılması söz konusu olabilmektedir.

Memede Kitle Tedavi Edilmezse

Memedeki kitleler tedavi edilmezse kitleye sebep olan hastalığın ilerlemesi ile sonuçlanmaktadır.

Memedeki yağ nodülleri, öne çıkık kaburga gibi doktor tarafından muayene edildikten sonra tedavi gerektirmediğine karar verilen sebeplerin tedavi edilmemesi bir soruna yol açmaz.

Meme apsesi tedavi edilmediğinde kişide genel durum bozukluğu, ateş ve apseye neden olan enfeksiyonun ilerlemesi ile sonuçlanabilir.

Memede fibroadenom hastalığı düşük ihtimalle de olsa kötü huylu tümöre evrilebilir.

Meme kistleri ve Galaktosel hastalığı tedavi edilmedikleri takdirde 1-2 yıl içinde kendi kendilerini sınırlamakta ve yok olabilmektedirler.

Memenin iyi huylu tümörleri (duktus papillomu, meme lipomu) tedavi edilmediklerinde kendilerini sınırlayabilmektedirler. Yalnız büyüyerek çevre dokuya baskı uygulayabilecekleri için doktorunuzun uygun gördüğü aralıklarla takip edilmesi önerilmektedir.

Meme kanserleri tedavi edilmediğinde özellikle akciğer, beyin ve omurgaya sıçrama (metastaz) yaparak solunum güçlüğü, beyin fonksiyonlarında bozukluk ve ölüme gidebilen tablo ile hayati tehlike oluşturmaktadır.

Deri hastalıkları (sebase kistleri, hidroadenit) uygun tedavi görmediğinde derinin alt kısmındaki dokulara ilerleyebilmektedirler. Aynı zamanda enfeksiyona yol açarak kişide genel durum kötüleşmesine yol açabilmektedirler.

İyi veya kötü huylu deri tümörleri tıpkı diğer tümörler ve kanserler gibi değerlendirilip tedavi gerektirmektedirler.

Memede Kitleye Ne İyi Gelir?

Memedeki kitlenin sebebine bağlı olarak nelerin iyi geldiği de değişiklik göstermektedir.

Meme kanserinden ve meme hastalıklarından korunmak için:

• Vücudun biyolojik saatine ve uyku düzenine dikkat edilmelidir.
• Hormonal dengenin sağlanması önemlidir. Özellikle kadınlarda genetik ve kişisel sağlık geçmişine uygun doğum kontrol yönteminin seçilmesi gerekir.
• Bol bol sıvı tüketilmesi, ergenlik ve gençlik yıllarından itibaren uygun sporlarla vücudun yağ-kas oranının düzenli ilerlemesi önerilmektedir.

Memede Kitleye Ne İyi Gelmez?

• Sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
• Beslenme tarzı muhakkak önemsenmeli paketli ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.
• Hareketsizlik ve fazla kilodan uzak durulmalıdır. Vücut kitle indeksi uygun sınırlarda tutulmalıdır.
• Kimyasallarla temastan ve fazla kozmetik ürünü kullanımından kaçınılmalıdır.

Memede Kitle İlaçları

Memede kitleye yönelik kullanılacak ilaçlar kitleye neden olan hastalıkla ilişkilidir.

• Meme apsesinde cerrahi boşaltma işlemi ardından uygun görülürse antibiyotik tedavisi başlanabilmektedir.
• Meme kistleri de cerrahi işlem geçirdikten sonra antibiyotik tedavisi gerektirebilmektedir.
• Meme kanserleri uygunsa kemoterapi yöntemiyle kanserin çeşidine de uygun olarak hastaya özel ilaç grubu seçilmektedir. Meme kanserinde kemoterapiye ek olarak uygun ilaçlarla hormonoterapi (hormon tedavisi) de hastaya reçete edilebilmektedir. Bazı meme kanserlerinde tedavi sadece cerrahi tedavi ya da cerrahi tedavi+radyoterapi veya kemoterapi, cerrahi tedavi, radyasyon onkolojisi ve hormonoterapinin çeşitli kombinasyonlarla gerçekleştirilebilir. Bu konuda hekiminiz en doğru kararı verecektir.
• Deri hastalıkları (sebase kistleri, hidradenit) gibi hastalıklar da uygun görülürse uygun grup antibiyotik ilaçlarla tedavi gerektirebilmektedirler.
• İyi veya kötü huylu deri tümörleri: Tümörün türüne uygun kemoterapi yöntemi ile tedavi edilebilmektedirler.

Bütün bunlara ek olarak meme ağrısı (mastalji, mastodini) varsa uygun ağrı kesiciler (aneljezik) doktorunuz tarafından reçete edilmektedir.

Gebelik ve emzirme durumunuza uygun tedavi ve ilaç önerileri verilebilmesi için doktorunuza belirtmeniz gerekmektedir.

Memede Kitle Ameliyatı

Memenizde yapılan tetkikler sonucunda konulan tanıya göre geçireceğiniz ameliyat da çeşitlilik göstermektedir.

• Drenaj yöntemi: Lokal anestezi ile sadece meme uyuşturularak özellikle meme absesi ve sıvı dolu meme kistlerinin boşaltılması işleminin enjektörle veya ufak bir kesi açılarak sonrası boşaltması ile tedavi edilebilmektedir.
• Mastektomi: Memenin bir kısmının veya tamamının tamamen alınmasına verilen isimdir. Daha sert kitlelerde çıkarılması gerekli ise kitlenin tamamen çıkarılması ve kitle ile birlikte meme dokusunun bir kısmının veya tamamen alınması işlemidir.
• Meme Koruyucu Cerrahi: Memenin içinde çıkarılması gereken kitle ile çok az miktarda meme dokusunun da alınarak meme şeklinin korunduğu ameliyat şeklidir. Özellikle meme kanserlerinde u ameliyat uygulandığında sonrasında muhakkak Radyasyon Onkolojisi ile tedavinin devamlılığı ve tüm kanserli hücrelerin uzaklaştırılması amaçlanarak bütüncül yaklaşım sağlanmaktadır.
• Cilt Koruyucu Meme Cerrahisi: Memenin iç kısmında çıkarılması gereken dokunun alınarak yerine protez yerleştirilmesi ile yapılan cilt koruyucu meme cerrahisi (cilt koruyucu mastektomi), ya da tümörle birlikte memenin de bir kısmının alındığı parsiyel cerrahi işlemler gerçekleştirilebilmektedir.

Bu işlemler sonrası aynı operasyonla veya bir süre (1-2 yıl) sonra hastaya; eğer isterse özellikle kadınlarda kozmetik amaçlı silikon protez veya kendi dokularıyla yeni meme yapılabilmektedir.

Hamilelikte Memede Kitle

Gebelik döneminde değişen hormonal düzeyler, memelerin süt salgılamaya başlaması ile birlikte aktive olan meme dokusu meme hastalıklarını da sıklıkla beraberinde getirmektedir.

Gebelik esnasında hormon düzeylerinin değişkenlik göstermesi meme apsesi oluşma riskini artırmaktadır. Mastitis (meme iltihabı) gebelik ve emzirme döneminde oldukça sık görülmektedir. Galaktosel gibi halk arasında süt düğümlenmesi olarak bilinen hastalıklar gebelikte ve hemen sonrasındaki lohusalık döneminde başlayan süt salgısı ile görülme sıklığı artmaktadır.

Memede iyi ve kötü huylu tümörlerin de gebelikle tetiklenebileceği ve/veya oluşabileceği göz ardı edilmemelidir. Gebelik sırasında rutin kendi kendine meme muayenelerine devam edilmeli en ufak bir şüphe duyulduğunda doktora başvurulmalıdır. Her hastalığa özgü gebeliğe uygun ilaç grupları ve tanı için başvurulabilecek güvenli yöntemler (meme ultrasonografisi, meme MR’ı) olduğu unutulmamalıdır.

Çocuklarda Memede Kitle

Ergenlik öncesi dönemde çocuklarda meme hastalıkları oldukça seyrek görülmektedir. Yine de çocuklarda da travmaya bağlı memede yağ nekrozu, meme tümörleri olabileceği akılda tutulmalı, şüpheli durumlarda doktora başvurmaktan çekinilmemelidir.

Memede Kitle için Hangi Doktora Gidilir?

Memenizde kitle hissettiğinizde vakit kaybetmeden muayene ve tetkik için başvurmanız gerekmektedir. Hastanelerin Genel Cerrahi polikliniklerinden randevu alabilirsiniz. Aynı zamanda en yakın KETEM (Kanser Erken Tanı ve Eğitim Merkezi)‘e başvurabilirsiniz. Size en yakın ketem ve düzenli meme muayenesi hakkında gerekli bilgileri Aile Hekiminize danışarak öğrenebilirsiniz.