Palmar Eritem

Palmar Eritem Nedir?

Palmar eritem, genelde her iki elde ancak tek bir elde de görülebilen avuç içinin kırmızılaşması durumudur. Toplumda çok sık olarak görülmese de çeşitli hastalıklara eşlik edebilen bir durumdur. Bu kızarıklık avuç içinde olduğu gibi bazı durumlarda baş parmak ve serçe parmak etrafında da oluşur. Tüm parmaklarda kızarıklık da görülebilmektedir. Elde oluşan kızarıklık aşağıdaki durumlara bağlı olarak farklı şiddetlerde oluşabilmektedir:

1-) Çevre sıcaklığı

2-) El üzerindeki basınç 

3-) Duygusal durum 

4-) Kolların pozisyonu

Elde sıcaklık artışı ve yanma palmar eritemde hissedilebilir. Ancak iltihabi durumlar veya alerjik durumlarda olduğu gibi kaşıntı çok fazla beklenen bir bulgu değildir. Palmar eritem kalıtsal olarak kişinin özelliklerinden dolayı ortaya çıkabilmektedir. Bunun dışında gebelik dönemleri ve karaciğer hastalıklarından da sıkça kaynaklanabilmektedir. Palmar eritemde görülen kızarıklığın spesifik bir tedavisi veya tedavisi yoktur ve altta yatan bir neden tespit edilirse bu düzeltilmelidir. 

Palmar Eritem Belirtileri Nelerdir?

Palmar eritemin en belirgin belirtisi, el avuç içlerinde kızarıklık oluşmasıdır. Bu kızarıklık genelde her iki elde görülür ve herhangi bir ağrı veya kaşıntıya neden olmaz. 

Bu kızarıklığın oluşması durumunda bazı kişiler ellerinde sıcaklık artışı hissedebilmektedir. Ancak bu sıcaklık artışı herhangi bir tahriş, yaralanma veya alerjiden kaynaklanmadığı için elde şişme, ağrı gibi durumlar gözlenmez. Bu oluşan kızarıklık ve sıcaklık artışı zaman zaman parmaklara yayılabilir. Vücudun diğer kısımlarına kızarıklık ve sıcaklık artışı yayılmaz. Palmar eritemde bunların haricinde ek semptomlar ortaya çıkabilir. Ancak bunlar palmar eriteme bağlı değil, altta yatan hastalığa bağlı ortaya çıkan ek semptomlardır. 

Palmar Eritem Nedenleri Nelerdir?

Avuç içlerinde oluşan kızarıklık, el yüzeyinde bulunan kılcal damarların genişlemesi sonucunda o bölgeye daha fazla kanın gelmesi nedeniyle ortaya çıkar. Pek çok durumda palmar eritemin hormonal durumlarla ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Palmar eriteme neden olabilecek çeşitli farklı nedenler ve bunların oluşumu için risk faktörleri bulunmaktadır. Palmar eritem başlıca primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olmak üzere ikiye ayrılır.

Primer Palmar Eritem

Primer palmar eritem, ek herhangi bir hastalığın olmaması durumunda palmar eritemin kendi başına bir semptom olarak ortaya çıktığı durumları tanımlar. Bunun ortaya çıkabilmesi için çeşitli risk faktörleri bulunmaktadır. 

Hamilelik, primer palmar eritemin çok yaygın olarak görülen bir nedenidir. Gebelik sırasında kadın vücudunda bir takım hormonal değişiklikler ortaya çıkar. Bu değişiklik genelde östrojen seviyesindeki yükselmedir. Bu yükselme de avuç içinde kızarmaya neden olabilmektedir. Östrojendeki bu artış geçici bir durumdur. Bu yüzden hamilelik sonrasında palmar eritemin kaybolması beklenir. 

Daha nadir olarak var olan genetik özellikle primer palmar eritem nedeni olabilmektedir. Ailesinde palmar eritem bulunan kişilerde durumun ortaya çıkması daha sık olarak görülür. Çünkü birçok hastalık gibi aile öyküsü bu hastalıkta da önem taşır. Ancak ailesinde palmar eritem olan kişide de bu durumun görülmesi kesin değildir. Ayrıca palmar eritem idiyopatik de olabilmektedir. İdiyopatik, tam olarak nedeni bilinmeyen ve palmar eritemi tetikleyici bir durumun bulunmaması durumunu ifade eder. 

Sekonder Palmar Eritem

Sekonder palmer eritem, birçok farklı hastalıkla bağlantılı olarak ortaya çıkabilen durumları ifade eder ve bazı durumlarda hastalıkların ilk fark edilen belirtisi olarak ortaya çıkar.

Sekonder palmar eritem çoğu zaman karaciğer sirozu, karaciğerde demir birikmesi durumu olan hemokromatoz ve yine karaciğerde aşırı bakır birikmesi durumu olan wilson hastalığı gibi karaciğer hastalıkları ile ilişkilidir. Bazı karaciğer rahatsızlıkları kalıtsal olarak ortaya çıkarken bazıları da diyet ve alkol gibi durumlardan etkilenebilmektedir. Karaciğerde var olan hasar sonucunda alınan ilaçların işlenememesi ve düzgün atılamaması sonucunda da palmar eritem ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden teşhis sırasında kullanılan ilaçlar da sorgulanır. Bunlar dışında palmar eriteme neden olabilecek başka durumlar da bulunur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: 

• Tiroid hormon fazlalığı olan tirotoksikoz
• Romatoid artrit ve HIV enfeksiyonu gibi hastalıklar 
• Diyabet gibi endokrin bozukluklar
• Hepatit C enfeksiyonu 
• Atopik dermatit gibi cilt hastalıkları
• Virüs ve bakteri kaynaklı enfeksiyonlar 
• Aşırı sigara içmek
• Beyin tümörleri 
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
• Anneden bebeğe bulaşan bir enfeksiyon olan konjenital sifiliz
• Wilson hastalığı
• Zehirlenmeler
• Hepatopulmoner hipertansiyon
• Kawasaki hastalığı

Palmar Eritem Teşhisi

Hekimin tıbbi öykü alması ve avuç içlerini incelemek üzere yaptığı fizik muayene ile palmar eritem tanısı kolaylıkla konulabilmektedir. Başka bir duruma bağlı olarak ortaya çıkabilecek palmar eritem tanısı için de kapsamlı bir öykü alınması esastır. Bu süreçte semptomlar gözden geçirilir ve ailede bu durumdan şikayetçi olan başka birinin olup olmadığı sorgulanır. Bunun dışında hem teşhisi koymak hem de doğrulamak için bazı tetkikler istenebilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

1-) Karaciğer fonksiyon testleri 

2-) Açlık glikoz seviyesi ölçümü

3-) Toplam kan hücresi sayısı

4-) Hepatit B veya C varlığı

5-) Tiroid fonksiyonu testleri

6-) Demir veya bakır seviyeleri

7-) Kan üre nitrojen seviyeleri

8-) Kan kreatin seviyeleri

9-) Çeşitli antikor seviyeleri

Palmar eritemde bazı durumlardan şüphelenilmesi durumunda tomografi ve emar taramaları istenebilir. Bu görüntüleme testleri durumun ayrıntılı incelenmesine olanak verir. Bazen de kan ile ilgili sorunlarda kemik iliği biyopsileri istenebilir. Bu ilk başta yapılan testler sonucunda bir karara varılamazsa, semptomların tekrar etmesi durumunda kişinin tekrar gelmesi istenebilir. Ancak hiçbir durumda sebep bulunamadığında tanı idiyopatik yani nedensiz palmar eritem olarak konulur. 

Palmar Eritem Tedavisi

Palmar eriteme yönelik net bir tedavi bulunmamaktadır. Bu yüzden altta yatan durum tespit edilmeli ve buna uygun tedaviler uygulanmalıdır. Bu durumun tedavi edilmesiyle palmar eritem bir miktar kontrol altına alınabilir veya tamamen yok edilebilir. Bazı ilaç kullanımı gibi durumlara bağlı görülen eritemlerde ilacın belli bir süre kesilmesi gerekebilmektedir. 

Sekonder palmar eritemde en sık olarak görülen nedenler karaciğer hastalıklarıdır. Karaciğer sirozuna bağlı görülen palmar eritemlerde genelde geri dönüş çok mümkün değildir. Siroz ilerleyici ve geri dönüşümsüz bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Ancak erken evrelerde yakalandığında, ileri aşamalara gitmesi için yapılabilecek bazı durumlar bulunmaktadır. Bunların haricinde en son olarak yapılan karaciğer nakli ile hasta düzelebilmektedir. Ancak karaciğer nakli zor yapılan ve nakili az bulunan bir organdır. 

Hemotokromatozis ve wilson hastalığı gibi karaciğerde demir ve bakır biriktiği durumlar da palmar eriteme neden olabilmektedir. Bu hastalıklarda da bazı ilaç tedavileri ile durum kontrol altına alınabilmektedir. Tiroid hastalıklarında da hastalığın türüne göre ilaç tedavisi, radyoaktif tedaviler ve cerrahi yöntemler uygulanabilmektedir. Diyabet hastalığında ise kan şekerinin ilaç veya enjeksiyonlarla kontrol altına alınması gerekir. 

Palmar Eritem Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Palmar eritem tedavi edilmediği takdirde genelde büyük bir probleme yol açmaz. Sadece bu durum kişinin ellerinde kızarıklık yarattığı için kozmetik ve psikolojik olarak kişiyi etkileyebilir. Ayrıca hissedilen sıcaklık artışı da kişinin yaşamın olumsuz etkileyebilmektedir. Bunun haricinde palmar eriteme neden olan hastalıkların ise tespit edilmemesi ve tedavi edilmemesi durumunda o hastalığa özel komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir. 

Palmar Eritem için Hangi Doktora Gidilir?

Palmar eritem için gidilmesi gereken bölüm altta yatan duruma göre değişiklik gösterir. Karaciğer hastalıklarına bağlı görülen durumlarda gastroenteroloji, tiroid hastalıkları ve diyabette endokrinoloji, HIV enfeksiyonlarında enfeksiyon hastalıkları, romatoid artritte romatoloji ve cilt hastalıklarında da dermatoloji bölümüne başvurulmalıdır. Palmar eritem çoğu kez zarar verici bir hastalık değildir. Ancak palmar eritemle birlikte ortaya çıkan ek semptomlar varlığında hekime başvurulmalıdır.