Kalp Kapak Hastalıkları

Kalp Kapak Hastalıkları Nedir?

Kalp kapaklarının fizyolojik çalışmasını etkileyen hastalıklara ‘kalp kapak hastalıkları’ denir.

Kalp kapakları kalbin vücuda kan pompalaması sırasında uyumlu bir şekilde işlev görmesini sağlayan sistemler bütünüdür.

Kalbin kulakçık ve karıncığı arasında mitral ve triküspit kapaklar bulunur. 

Kalbin akciğer ve vücuda kan pompaladığı damarları arasında semilunar kapaklar bulunur. 

Bu kapaklarda herhangi bir darlık ve yetmezlik söz konusu ise kalp kapak hastalıkları oluşmuş olur. 

Kalp Kapak Hastalıkları Tipleri

Kalp kapak hastalıkları, kalp kapaklarının yetmezliği ve darlığı biçiminde olabilir. 

Bu duruma göre mitral kapağın yetmezliği, mitral kapağın darlığı, triküspit kapağın yetmezliği, triküspit kapağın darlığı, semilunar kapakların yetmezliği, semilunar kapakların darlığı şeklinde görülebilir.

• Mitral kapak darlığı: Mitral kapak darlığı gebelik dönemi de dahil en sık görülen kapak hastalığıdır. Mitral kapağın kalbin gevşeme evresinde tam açılamamasına bağlı olarak görülür.

Mitral kapak çapı normal 4-6 cm arasında değişir. Mitral kapak darlığında bu alan 2 cm altındadır.

Mitral kapak darlığında klinik semptomlar mitral kapağın çapının 1.5 cm altına inmesiyle başlar.

• Mitral kapak yetmezliği: Mitral kapak yetmezliği kalbin kasılma evresinde mitral kapağın tam olarak kapanmamasına bağlı olarak görülür. 

Bundan dolayı kalbin karıncığında bulunan kan tam olarak damara gitmesi gerekirken bir miktar da kulakçığa kaçar.

• Triküspit kapak darlığı: Triküspit kapak darlığı kalbin gevşeme evresinde tam açılamamasına bağlı olarak görülür. Bu sebepten dolayı kalbe kan getiren damar bünyesinde bulunan kanı tam olarak kalbin karıncığına boşaltamaz.
• Triküspit kapak yetmezliği: Triküspit kapak yetmezliğinde kalbin kasılma evresinde triküspit kapağın tam olarak kapanmamasına bağlı olarak görülür. 

Bundan dolayı kalbin karıncığında bulunan kan tam olarak damara gitmesi gerekirken bir miktar da kulakçığa kaçar.

• Aort kapak darlığı: Aort kapak darlığında kalp kasılma evresinde aort kapağının tam olarak açılmamasına bağlı olarak karıncıkta bulunan kanı aort damarına tam olarak gönderemez.
• Aort kapak yetmezliği: Aort kapak yetmezliğinde aort kapağının tam olarak kapanmamasına bağlı olarak aort damarında bulunan kan geriye kaçar.
• Pulmoner kapak darlığı: Pulmoner kapak darlığında kalp kasılma evresinde pulmoner kapağın tam olarak açılmamasına bağlı olarak karıncıkta bulunan kanı pulmoner damara tam olarak gönderemez.
• Pulmoner kapak yetmezliği: Pulmoner kapak yetmezliğinde pulmoner kapağın tam olarak kapanmamasına bağlı olarak pulmoner damarda bulunan kan geriye kaçar. Çok sık görülen bir kapak hastalığı değildir. 

Kalp Kapak Hastalıkları Belirtileri

Kalp kapak hastalıklarında görülen belirtiler kapaktan kapağa değişmekle birlikte çoğunda görülen ortak belirtiler bulunur.

• Asemptomatik hasta: Çoğu hastanın kalp kapak hastalığı bulunmasına rağmen herhangi bir semptom görülmeyebilir.
• Halsizlik, yorgunluk: Çoğu kalp hastalığının ortak belirtilerinden biri halsizlik yorgunluk belirtisidir.
• Nefes darlığı: Kalp kapak hastalıklarında görülen nefes darlığı belirtisi genellikle kanın geride akciğerlerde göllenmesiyle oluşur. Bu tür hastalıklarda görülen nefes darlığı özellikle uzanmakla artan nefes darlığı şeklinde görülmektedir.
• Öksürük: Öksürük belirtisi de nefes darlığında olduğu gibi kanın geride akciğerlerde göllenmesiyle oluşur.
• Hemoptizi: Hemoptizi belirtisi öksürükle beraber kanın da öksürük içeriğine eşlik etmesidir.
• Al yanak, mor dudak: Al yanak, mor dudak belirtisi genellikle kardiyak debinin düşmesine ek olarak deri damarlarının genişlemesi ile görülür.
• Kalbin büyümesi: Birçok kalp hastalığı uzun süre devam ederse kalp büyümesine sebep olur.
• Çarpıntı: Çarpıntı belirtisi kalbin aşırı bir şekilde büyümesinden kaynaklı olarak kalbin ileti sistemindeki bozukluktan kaynaklanır.
• Göğüs ağrısı: Çoğu kalp hastalığının ortak belirtilerinden biri göğüs ağrısıdır. Kalp kapak hastalıklarından kaynaklı göğüs ağrısında özellikle hasta herhangi bir efor sırasında göğüs ağrısı hissederek dinlenme ihtiyacı duyar.
• Baş dönmesi: Baş dönmesi aort kapağının darlığında görülen belirtilerden biridir. Hasta herhangi bir kalbi zorlayacak aktivite sırasında baş dönmesi hisseder.

Kalp Kapak Hastalıkları Nedenleri

Kalp kapak hastalıklarına sebep olan nedenler kapak hastalıkların türüne göre değişmektedir. 

• Akut romatizmal ateş: Akut romatizmal ateş mitral darlığın en sık görülen sebebidir. Halk arasında kalp romatizması olarak da bilinmektedir. 

Hastalıkta bir boğaz enfeksiyonundan sonra 2-3 hafta sonra eklem ve kalp belirtileri görülmeye başlar. Hastalıkta bağ dokusu içeren dokularda iltihaba neden olur. Kalp kapakları da bu açıdan fazla miktarda bağ dokusu içermektedir.

• Kapak kireçlenmesi: Kalp kapaklarının kireçlenmesi genellikle ileri yaşlarda görülür. Kalp kapaklarının üzerine kalsiyum iyonu çökmekte ve kalp kapakları eskisi gibi rahat bir şekilde açılıp kapanmamaktadır.
• Genetik sebepler: Bazen kalp kapak hastalıkları doğuştan anormal bir yapıda olabilmektedir. Bu durumda ortaya çıkan belirtiler daha erken yaşlarda başlamaktadır.
• Enfeksiyonlar: Vücutta enfeksiyona neden olan bazı bakteriler kalp kapaklarına yerleşerek kalp kapak hastalıklarına yol açabilmektedir. Enfektif endokardit hastalığı bu enfeksiyonlara verilebilecek en iyi örneklerdendir.
• Tümörler: Kalbin atriyal miksoma gibi iyi huylu tümörleri kalp kapak hastalıklarının nedeni olabilmektedir. Kalbin bir bölgesinde görülen tümör kalp kapaklarını etkileyerek kalbin normal fizyolojik işlevini bozabilir.
• İskemi: İskemi kelime anlamı olarak bir dokunun kanlanmasında bozukluk sonucu ortaya çıkan değişiklerdir. Kalbi besleyen damarlarda herhangi bir tıkanıklık sonucu kalp kapak hastalıkları oluşabilmektedir.
• Atriyal septal defekt: Atriyal septal defekt kalbin kulakçıkları arasında bir delik bulunmasıdır. Halk arasında kalbinde delik var diye de bilinmektedir. Bu durum ilerleyen dönemlerde kalp kapak hastalıklarına sebebiyet vermektedir.
• Yumuşak doku hastalıkları: Marfan sendromu, ehler danlos sendromu gibi yumuşak doku hastalıkları kalp kapak hastalıklarına yol açabilmektedir.

Kalp Kapak Hastalıkları Teşhisi

Kalp kapak hastalıklarının teşhisinde en önemli araçlardan biri tıbbi öykü ve fizik muayenedir. Bunun dışında ekg, eko ve laboratuvar testleri de tanının konulmasında oldukça yardımcı testlerdir.

• Tıbbi öykü: Anamnez hastanın tıbbi öyküsüdür. Hastanın şikayet ve semptomlarının ne zaman başladığı, ne kadar şiddette olduğu ve ne kadar sürdüğü gibi soruları içerir.

Kalp kapak hastalıklarında görülen belirtiler sorgulanır. Belirtilerle birlikte herhangi bir risk faktörün bulunup bulunmaması teşhisi koymak açısından oldukça önem arz eder.  

Halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, hemoptizi, al yanak, mor dudak, çarpıntı, göğüs ağrısı, baş dönmesi gibi semptomların görülmesi durumunda kalp kapak hastalıklarının teşhisine yardımcı olur.

• Fizik muayene: Fizik muayene de kalp kapak hastalıklarının teşhisini koyma konusunda tıbbi öykü kadar önemlidir

Kalp sesleri dinlenerek s1 ve s2 seslerinde herhangi bir anormal durum olup olmadığı incelenir.

• Tam kan, biyokimya: Tam kan biyokimya testlerinde hastada var olan kalp hastalığının ne gibi durumlara sebep olduğu araştırılır.

Hastada ek bir kronik hastalığın var olup olmadığı araştırılır.

• EKG: EKG kalbin ileti sistemini gösteren bir tanı aracıdır. Kalp kapak hastalıklarında kapak hastalığına özgü bazı ekg değişikleri görülebilmektedir.
• EKO: EKO kalbin ultrason aracılığı ile görüntülenmesidir. Asıl kapak hastalıkların teşhisi eko yöntemiyle olmaktadır.

Bu makaledeki yazılar bilgilendirme amaçlıdır. Eğer bir kalp kapak hastalığına sahipseniz detaylı bilgi için doktorunuza başvurunuz! 

Kalp Kapak Hastalıkları Tedavisi

Kalp kapak hastalıklarının tedavisi kapak hastalığının türüne göre değişmekle birlikte medikal tedavi, cerrahi tedavi, yaşam tarzı değişikliği gibi tedavi yöntemleri bulunmaktadır.

• Yaşam tarzı değişikliği: Bazı kapak hastalıkları cerrahi tedavi gerektirmeyen yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi altına alınmaktadır. Hasta genel olarak ağır iş yapmaktan kaçınmalıdır.
• Medikal tedavi: Kalp kapak hastalıklarında uygulanan medikal tedavi yöntemleri tam olarak iyileşme sağlamayıp hastanın varolan semptomlarını azaltmaya yönelik olarak kullanılır.

Medikal tedavi yöntemi olarak bazı kalp kapak hastalıklarında ace inhibitörleri, beta bloker ve diüretik gibi fazla sıvıyı atmaya yönelik tedaviler uygulanır.

• Cerrahi tedavi: Cerrahi tedavi yöntemi olarak balon valvüloplasti, biyoprotez kapaklar veya mekanik kapaklar gibi hasarlı kalp kapağının yerine yeni kalp kapağının takılması şeklinde gerçekleştirilir. 

Kalp Kapak Hastalıkları Tedavi Edilmezse

Bazı kalp kapak hastalıkları hiç tedavi edilmezseler bile seneler boyunca hiçbir belirti olmayabilir. Ancak bazı kalp kapak hastalıkları da tedavi edilmezse seneler içerisinde kalp büyümesi, kalbin ritminde düzensizlikler, kalp damarlarının tıkanmasına bağlı kalp krizi gibi ölümcül belirtilere yol açabilir. 

Kalp Kapak Hastalıkları İlaçları

Kalp kapak hastalıklarında uygulanan medikal tedavi yöntemleri tam olarak iyileşme sağlamayıp hastanın var olan semptomlarını azaltmaya yönelik olarak kullanılır.

Medikal tedavi yöntemi olarak bazı kalp kapak hastalıklarında ace inhibitörleri, beta bloker ve diüretik gibi fazla sıvıyı atmaya yönelik tedaviler uygulanır.

• ACE inhibitörleri: ACE inhibitörleri tansiyonu düşürür. Vücutta fazla olan suyun atılımını sağlar. Akciğerlerde fazla miktarda biriken sıvının atılmasını sağlayarak akciğerleri rahatlatır.
• B-Blokerler: Kalbin hızlı bir şekilde ritimsiz atması durumunda kullanılan ilaçlardan biridir. B blokerler de tansiyonu düşürür.
• Diüretikler: Halk arasında diüretikler idrar söktürücüler olarak da bilinirler. Vücutta fazla olan suyun atılımını sağlar. Akciğerlerde fazla miktarda biriken sıvının atılmasını sağlayarak akciğerleri rahatlatır.

Kalp Kapak Hastalıkları Ameliyatı

Kalp kapak hastalıklarında cerrahi tedavi yöntemi olarak balon valvüloplasti, biyoprotez kapaklar veya mekanik kapaklar gibi hasarlı kalp kapağının yerine yeni kalp kapağının takılması şeklinde gerçekleştirilir.

• Hastaya ameliyat öncesinde ameliyat uygunluğu açısından bir takım testler uygulanır.
• Hastaya kasık bölgesinden bölgesel anestezi uygulanır.
• Kasık bölgesinden hastanın toplardamarına bir kanül yardımıyla girilir.
• İlgili işlemin yapılacağı kapağa gelinerek buradaki balon şişirilir.
• Bu sırada hastanın damarından gönderilen telin hareketleri bir ekran yardımıyla görüntülenir.
• İşlem sonrasında kanül çıkartılarak hastanın kasık bölgesindeki kesik kapatılır
• Hasta ameliyat sonrasında gelişebilecek komplikasyonlar açısından takip edilir. 

Kalp Kapak Hastalıkları için Hangi Doktora Gidilir?

Kalp kapak hastalıkları için ‘kardiyoloji bölümüne’ doktor olarak da bir ‘kardiyoloji uzmanına’ başvurulmalıdır.

Bilinen bir risk faktörüne varlığında görülen halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, hemoptizi, al yanak, mor dudak, çarpıntı, göğüs ağrısı, baş dönmesi gibi semptomların görülmesi durumunda vakit kaybedilmeden bir uzmandan yardım alınmalıdır. 

Bu makaledeki yazılar bilgilendirme amaçlıdır. Eğer bir kalp kapak hastalığına sahipseniz detaylı bilgi için doktorunuza başvurunuz!