Koltuk Altında Şişlik

Koltuk Altında Şişlik Nedir?  

Vücudumuzda normalde olmaması gereken yerlerde ele gelen kitleler ya da yumrular bulunabilir. Bu kitleler koltuk altında da ortaya çıkarak koltuk altında şişlik şikayetine neden olabilir. 

 Bu koltuk altında beze, kitle ve şişlik genellikle lenf bezlerinin şişmesi sonucu ortaya çıkar. Lenf bezleri vücudumuzun savunma hücrelerinin üretildiği bezler olup lenfatik sistem yolu ile bu hücreler kan dolaşımına verilerek vücudun enfeksiyonlara ve mikroplara karşı korunmasını sağlar.

Koltuk Altında Şişlik Nedenleri Nelerdir?  

Koltuk altında ele gelen kitle şikayetlerinin altında bir çok neden yatabilir.

• Yanlış epilasyona bağlı iltihaplar:Erkeklerin sık olarak tercih ettiği jilet, tıraş makinası ile koltuk altının temizlenmesi sonucu koltuk altında iltihap gelişebilir. Bunun sonucunda hastalarda koltuk altında şişlik ve acı şikayeti ortaya çıkabilir. Özellikle erkeklerde koltuk altında beze şikayetinde akla yanlış epilasyon gelmelidir.
• Hormonal durumlar: Özellikle kadınlarda görülen koltuk altında şişlik durumunda hormonal durumlar göz önüne alınmalıdır. Adet döneminde artan hormonlara bağlı olarak memelerde şişmeler, vücutta yaygın ağrılar görülür. Adet döneminde koltuk altında şişlik sık görülen bir durum olup dönemsel hormonal değişikliklerin etkisi ile meydana gelmektedir. Ayrıca hamilelik sonrası emziren annelerde koltuk altında şişlik süt bezlerine bağlı ortaya çıkabilmektedir.
• Fronkül / Karbonkül: Koltuk altında ortaya çıkan sivilce benzeri kıl kökü iltihabı koltuk altinda beze şikayetine neden olabilir. Kıl kökünün batık geliştirmesi ile koltuk altındaki ter bezlerinden salgılanıp cilt yüzeyine çıkması gereken ter  cilt gözeneğinden çıkamaz ve sonucunda deri altında iltihaplı bir yapı meydana gelir. Halk arasında bu duruma çıban ya da kan çıbanı adı da verilmektedir. Karbonkül ise birden fazla fronkülün birleştiği daha büyük, ağrılı ve daha ciddi şişliklerdir.
• Aksiller lenfadenit: Aksiller lenfadenit lenf düğümlerinin iltihaplanması olup genelde bu hastalar koltuk altında beze dokununca acıyor diye gelirler. 
• Kontakt dermatit: Bazı kimyasal maddelere hassasiyeti olan kişilerin bu maddeyle deri yolu ile ya dabaşka şekilde temasıyla kişilerde kontakt dermatit adı verilen deri iltihabı meydana gelir. Koltuk altında gelişen kontakt dermatit sonucunda koltuk altında beze ağrılı şekilde ortaya çıkar.
• Hidradenitis suppurativa (HS): Akne inversa olarak adı da verilen  hastalıkta sıklıkla koltuk altı ve kasık gibi ter bezlerinin yoğun dağılım gösterdiği yerlerde nodüller ve apseler nedeni ile kıl köklerinin tıkanması ile koltuk altında beze oluşması şikayeti ortaya çıkabilir. Bu hastalarda koltuk altında şişlik ve ağrı birlikteliği sıktır.
• Lipomlar: Koltuk altında şişlik şikayeti olan hastalarda akla gelmesi gereken durumlardan birisi de yağ dokunun zararsız şekilde büyümesi sonucu ortaya çıkan lipomlardır.
• Enfeksiyonlar: Virüsler ve bakteriler kaynaklı enfeksiyonlarda koltuk altındaki lenf bezlerinin şişmesi sonucu koltuk altında şişlik şikayeti görülebilir.
• Lenfoma: Lenf bezlerinin kanseri olan lenfomada hastalarda koltuk altında ele gelen kitle ortaya çıkabilir. 
• Lösemi: Kan kanseri ya da kemik iliği kanseri olarak bilinen kanser türünde de lenf bezlerinde büyüme sonucu koltuk altlarında şişlik şikayeti görülebilir.
• Fibroadenom: Memede görülen iyi huylu kitlelere fibroadenom adı verilmektedir. Memede fibroadenom gelişen hastalarda sağ ya da sol koltuk altında şişlik görülebilir.
• Meme kanseri: Meme kanserinde de lenf bezlerinde tutulum görülebilir. Meme kanseri hastalarında sol ya da sağ koltuk altında şişlik şikayeti yaygın görülür.

Koltuk Altında Şişlik Teşhisi

Koltuk altında şişlik yanlış epilasyon, fronküloz gibi basit nedenlere bağlı ortaya çıkabilen bir şikayet olabilmekle birlikte kan kanseri, lenfoma ya da meme kanseri gibi ciddi ve hayati durumların belirtisi olabilir. Koltuk altında ele gelen kitle şikayeti ile doktora başvuran hastalarda detaylı bir hasta öyküsü alınması gerekir. Hasta öyküsü alınırken; koltuk altında ele gelen kitlenin ne zamandır olduğu, her iki koltuk altında olup olmadığı, kitlede ağrı ya da acı gibi bir durumun olup olmadığı ve ek şikâyetler detaylı olarak sorgulanmalıdır. Daha sonraki aşamada isedetaylı bir fizik muayene yapılarak şişliğin rengi, yapısı, büyüklüğü, hastada başka bölgelerde şişlik olup olmadığı incelenir.

Hasta öyküsü ve fizik muayene sonucu şüphe edilen hastalığa yönelik tanısal testler ve radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılarak kesin tanı konur.

• Aksiller lenfadenit ya da lenfoma sebebi ile ortaya çıkan koltuk altında şişlikteşhisi: Lenf düğümlerinin iltihaplanmasıylagelişen aksiller lenfadenit teşhisinde laboratuvar testleri ve lenf bezlerinigörüntülemeye yarayan yöntemler yardımıyla doku örneği alınarak biyopsi yapılması oldukça değerlidir.
  1. Laboratuvar testleri:Akyuvarlar adı verilen beyaz kan hücrelerinin (WBC) ölçümü ile hangi mikrobunaksiller lenfadenit tablosuna sebep olduğunuayırt etmek için kan kültürü yapılmasıönemlidir.
  2. Lenf bezi biyopsisi: Lenf düğümlerindeki şişliğin lenf bezlerinin iltihaplanması sebebi ile mi yoksa lenf kanseri sebebiile mi ortaya çıktığını anlamak için lenf bezlerinden eksizyonel biyopsi adı verilen ve lenf nodunun tamamen çıkarıldığı yöntem ile doku alınarak mikroskop altında incelenmesidir. 
  3. Lenf Nodunun Shear Wave Ultrasonografisi ile Görüntülenmesi: Radyasyon ile ultrasonografi tekniğinin birleştirildiği lenf nodunun shear wave ultrasonografi ile görüntülenme tekniği ile lenf bezindeki şişliğin iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunun tespit edilmesi sağlanır. Bu yöntem sayesinde gereksiz yere lenf bezi biyopsisi yapılmasının önüne geçilmesi sağlanır.
     • Kontakt dermatite sebebi ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik teşhisi: Kontakt dermatit tanısının konmasında hasta öyküsünün tam ve doğru alınması çok önemlidir. Hastanın herhangi bir kimyasalla temas ettiğinin tespit edilmesi sonrası bazı özel tanısal testler ile tanı konur.
       1. Serum IgE testi: Kimyasal maddeye karşı alerji gelişmesi sonucu kanımızda IgE adı verilen özel bir madde artmaya başlar. Kontakt dermatit tanısının desteklenmesinde serum IgE testi oldukça değerlidir.
       2. Yama testi (patch test): Hastanın sırt bölgesine hastadaalerjiye neden olabilecek maddelerin emdirildiği bantlaryapıştırılır. 4gün boyunca sırtta yapıştırılmış kalan bantların altındaki bölgeler doktor tarafından işaretlenerek bir belirti olup olmadığı tespit edilir. Geç tepki verme ihtimaline karşı 4. Ve 5. Günlerin sonunda dakontrol yapılması gerekir.
     • Lösemi nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik teşhisi: Bir çok alt türü olan kan kanserinin teşhisi için çeşitli testler yapılır.
       1. Kan sayımı: Hastalardan kan alınarak kan hücrelerinin sayısı, şekilleri incelenir. 
       2. Periferik yayma:Hastalardan alınan kanın lam adı verilen cam bir maddeye yayılması ile mikroskop altında kanın hücrelerinin şekilleri detaylı olarak incelenir. 
       3. Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi:Genellikle Kalça kemiğinden ince iğne ile girilerek alınan kemik iliği özel boyalar ile boyanarak mikroskop altında incelenir. Kesin tanı genellikle kemik iliği biyopsisi ile konur.
       4. Akış sitometrisi:Özel bir sıvının içinde kan hücrelerinin incelenmesi yöntemidir. 
     • Meme kanseri nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik teşhisi: Meme kanserinin erken teşhisi için hastaların ayda 1 kere kendi kendine meme muayenesi, yılda 1 kere isedoktor muayenesi yaptırması önemlidir. Muayeneler esnasında ele kitle gelmesi koltuk altında şişlik gibi belirtiler ortaya çıkması sonucunda ileri görüntüleme yöntemleri yapılmalıdır.
       1. Mamografi: Mamografi özel bir röntgen filmi olup; bu yöntemde düşük doz X ışınları ilememede kanser habercisi olabilecek el ile muayene esnasında tespit edilemeyecek kadar küçük kitlelerintespit edilmesi vememelerin iç yapılarının detaylı görüntülenmesi sağlanır.Bu yöntemde meme dokusu iki kalın tabaka arasına sıkıştırılarak hem daha az radyasyon alınması hem de daha net görüntü sağlanması hedeflenir.
       2. Meme ultrasonografi (USG): Meme USG radyasyon yaymadığı için 45 yaş altında ele gelen kitle şikayeti olan hastalarda öncelikli olarak tercih edilmesi gereken yöntemdir.
       3. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Elle muayene, meme ultrasonu ve mamografi esnasında tespit edilemeyen kanser odaklarıyumuşak dokuların görüntülenmesinde oldukça faydalı olan manyetik rezonans görüntüleme ile tespit edilebilir.

Koltuk Altında Şişlik Tedavisi

Koltuk altında şişliğin nedeninin tespit edilmesi sonrası nedene yönelik tedavi başlanabilir.

• Aksiller lenfadenit nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik tedavisi:Lenfadenit gelişen hastaların bazılarında vücut kendi kendine savaşarak iltihabı yenebilir. Bu sebeple ilk önce yapılması gereken hastaların takip edildiği bekle gör tedavisinin uygulamasıdır. Bu hastalarda iltihabın azaltılması ve eşlik eden ateş ile ağrının azaltılması amacı ilenon steroid anti inflamatuar ilaçlar adı verilen steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar reçete edilebilir. Lenfadit gelişmesine neden olan etken bakteri ise tedavide antibiyotik ilaçlar kullanılabilir. Lenf notunda birikeniltihapnedeni ile ortaya çıkan apseler apse drenajı ile boşaltılabilir.Aksiller lenfadenitin altındakanser tespit edilir ise kemoterapi ve radyoterapi uygulanması gerekir.
• Fronkül ya da karbonküle bağlı ortaya çıkan koltuk altında şişlik tedavisi: Fronkül ve karbonkül tespit edilen hastalarda apsenin olgunlaşması amacı ile sıcak uygulama yapılabilir. Apse olgunlaştıktan sonra apse drenajı ile apse boşaltılır. Hastalara antibiyotikli kremler, ağızdan alınan geniş etkili antibiyotik ilaçlar, antiseptikler ve analjezikler adı verilen ağrı kesici ilaçlar verilir.
• Kontakt dermatit nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik tedavisi:Bu hastalığın tedavisinde ilk yapılması gereken yama testi ile hastalık etkeninin tespit edilerek hastanın bu etkenden uzak durmasının sağlanmasıdır. Hastalarda alerjiye bağlı kaşıntı, kızarıklık gibi şikayetler ortaya çıkmış ise bu şikayetleri kontrol altına almak en azından azaltmak amacı ile antihistaminik ilaçlar reçete edilebilir. Yaralar oluşmuş hastalarda ise kortizon krem ve jeller yaralar üzerine uygulanmalıdır.
• Hidradenitis suppurativa nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik  tedavisi: Hidradenitis suppurativa tedavisi zor olan bir hastalıktır. Bu hastalıkta hem medikal (ilaçla) tedavi hem decerrahi tedavi seçenekleri vardır.Medikal tedavi seçenekleri olarak tedavide ilaçla tedavide sistemik antibiyotikler (ağızdan hap seklinde alınan antibiyotikler) ya da topikal antibiyotikler (yara üzerine sürülen antibiyotikler), sistemik ya da intralezyonel (yara içine uygulanan)  steroid ilaçlar ve antiseptikler tercih edilir.Yara yerinin çıkartılması cerrahi tedavi seçenekleri içinde en etkili yöntemdir.Lazerle tedavi de bu hastalıkta tercih edilebilir.
• Lösemi nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik tedavisi: Lösemi hastalarında tedaviye oral (ağızdan) ya da damardanverilen kemoterapi ilaçları ile başlanır. Hastalara immunoterapi ilaçları verilerek hastaların bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi sağlanabilir. Kemoterapi tedavisinin fayda sağlamadığı hastalarda kemik iliği nakli ya da kök hücre nakli denenebilir.
• Lenfoma nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik tedavisi:Lenf kanserinde tedavi planlaması lenfomanın tipine, hangi evrede olduğuna, hastanın yaşı ve genel durumuna ve kanserin yayılma hızına göre yapılır. Yavaş ilerleyen ve belirti vermeyen lenf kanserlerinde hastalar sık aralıklarla izlenir. Belirtiler ortaya çıktığı zaman ise kemoterapi ya da radyoterapi ile tedavi sağlanabilir. Hızlı seyirli lenf kanserinde ise kemoterapi ve monoklonal antikorlar ile tedavi başlanabilir. Gerekli durumlarda tedaviye radyoterapi (ışın tedavisi) eklenebilir. Tedaviye dirençli olan kanserde ya da nüks (tekrar ortaya çıkan) kanserde kök hücre tedavisi ya da kemik iliği nakli denenebilir.
• Meme kanseri nedeni ile ortaya çıkan koltuk altında şişlik tedavisi: Meme kanserinde tedavi planlama kanserin evresine göre yapılır. Bu hastalarda öncelikli amaç tümörün cerrahi olarak çıkarılarak daha fazla yayılmasını önlemektir. Mastektomi adı verilen memedeki dokunun bir kısmının ya da tamamının alınması ilk tedavi adımıdır. İleri evrede yakalanan memekanserinde ise kemoterapi (ilaç ile tedavi), radyoterapi (ışın tedavisi) ve hormonoterapi cerrahi sonrası uygulanabilir.

Koltuk Altında Şişlik İlaçları 

Koltuk altında şişlik tedavisinde kullanılan ilaçlar altta yatan nedene göre seçilmektedir. 

1. Aksiller lenfadenit nedeni ile gelişen koltuk altında şişlik tedavisinde: Bu hastalarda hem iltihabın azaltılması hem de şişliğe eşlik eden yüksek ateş ve ağrının kontrol altına alınması amacı ile non steroid anti inflamatuar ilaçlar adı verilen steroid olmayan iltihap giderici ilaçlardan:
   • Naproksen
   • Sülfasalazin
   • Diflinusal
   • diklofenak sodyum
   • Azopropazon
   • Sülindak
   • mefenamik asit
   • fenilbutazon
   • Asetil salisilik asit

Lenfadenitin altında bakteri kaynaklı bir durum var ise antibiyotik ilaçlar reçete edilebilir. Antibiyotik ilaçlar:

• amikasin
• amoksisilin / klavulonik asit
• azitromisin
•  klaritromisin
• Sefaperazon
•  tetrasiklin

Şeklinde sıralanabilir.

1. Kontakt dermatit tedavisinde antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar arasında:
   • Difenhidramin
   • Dimenhidrinat
   • Karbinoksamin
   • Klorfenoksamin
   • Astemizol 
   • Setirizin

Lösemi, lenfoma ve meme kanseri tespit edilen hastalarda kemoterapi ilaçlarından:

• rituksimab
• siklofosfamid
• doxorubicin
• Vinblastin 
• Vinkristin

Uygulanabilir. 

Koltuk Altı Ağrısı Tedavi Edilmezse

Koltuk altında şişlik; yanlış epilasyon yöntemi, hormonal dönemler, emziren annelerdeki süt bezleri gibi doğal süreçlerin getirdiği ve tehlikeli olmayan durumlar sebebi ile ortaya çıkabileceği gibi, kan çıbanı, kan kanseri, lenf kanseri ya da meme kanseri gibi ciddi ve hayatı tehlikeye atabilecek durumlar sebebi ile de gelişebilir. 

Lösemi, lenfoma ya da meme kanseri gibi durumların tedavisiz kalması hastalarda tüm vücuda kanserin yayılımı ve sonunda ölüme sebep olabilen bir durumdur. Bu sebeple bir süredir devam eden koltuk altında şişlik şikayetinde hastaların en kısa sürede doktora başvurarak tanıya uygun tedaviye başlaması hayati önem taşımaktadır.

Koltuk Altında Şişlik Ne İyi Gelir?

Koltuk altında şişlik genelde önemsiz görünebilen ancak altında ciddi hastalıkları bulundurabilen bir durumdur. Koltuk altında ele gelen kitle şikayeti olan hastalarda kısa sürede doktora başvuru yapılması, altta yatan nedenin tespit edilmesi ve uygun tedavinin başlanması oldukça önemlidir. Ağrılı şişlik bulunan hastalarda ağrı kesici ilaçlar ve kremler bölgeye uygulanabilir. Doktorun önerilerine uygun şekilde davranmak hastalığın kısa sürede önüne geçilmesine faydalı olacaktır.

Hamilelikte Koltuk Altında Şişlik

Hamilelik dönemi anne adaylarının vücutlarında ciddi hormonal değişikliklerin görüldüğü bir dönemdir. Bu dönemde görülen en ufak değişiklik anne adayları için ciddi endişe sebebi olabilmektedir. Hamilelik döneminde ya da doğum sonrası koltuk altında beze şikayetinin en sık sebebi halk arasında köpek memesi olarak bilinen aksesuar meme oluşumudur. Aksesuar meme kadınlarda hamilelik öncesinde bulunsa da hamilelikte artan hormonal değişiklikler aksesuar memenin ele gelecek boyutlara gelmesine sebep olur. Bu oluşum anne adayında ciddi şikayetlere neden olmuyorsa belirli aralıklar ile takip edilmesi yeterli olacaktır.

Daha nadir olarak gözükse de bu dönemde ele gelen kitleler kanserin de habercisi olabilir. Bu sebeple anne adaylarında ele gelen kitle geliştiği zaman durumun düzenli kontrole gidilen kadın hastalıkları ve doğum uzmanına belirtilmesi gerekir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı gerekli görürse ultrason yardımı ile kitleyi inceleyebilir ve duruma göre tedavi planı yapılabilir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Koltuk Altında Şişlik

Bebekler ve çocuklarda koltuk altında ele gelen kitle şikayeti ciddiye alınması gereken bir durumdur. Bu dönemde görülen bu şikayet enfeksiyonlara karşı bağışıklığın düşük olması sebebi ile enfeksiyonları işaret edebilirken bazı durumlarda ise lösemi ve lenfoma gibi ciddi kanser türlerinin habercisi olabilmektedir. 

Bebeklik ve çocukluk döneminde en sık görülen kanser türleri kan kanseri olarak bilinen lösemi ve lenf bezi kanseri olarak bilinen lenfoma olup bu iki kanser türünde de vücuttaki lenf bezlerinde şişlikler sık görülen şikâyetler arasındadır. Bu şikayetleri olan bebekler ve çocukların kısa sürede doktora kontrol ettirilmesi önemlidir.

Koltuk Altında Şişlik İçin Hangi Doktora Gidilmelidir? 

 Koltuk altında şişliğin altında yatan nedene göre durum ile ilgilenen doktor değişmektedir. Ancak çoğu hasta koltuk altındaki şişliğin neden olduğunu bilmez. Koltuk altında ele gelen kitle, eşlik eden ağrı ya da acı gibi şikayetleri olan hastaların öncelikle iç hastalıkları (dahiliye) bölümünde iç hastalıkları uzmanına muayene olması uygundur.