Rahimde Polip

Rahimde Polip Nedir?

Polipler dokularda oluşan büyümeler olarak nitelenebilir. Kulak, burun, boğaz, mide ve rahim gibi organlarda görülmekle birlikte polipler en sık kalın bağırsakta görülmektedir.

Rahmin en iç katmanı endometrium olarak adlandırılır ve buradan rahim boşluğuna doğru olan büyümeler rahim polipleri veya endometrial polip olarak adlandırılır. Bir veya birkaç tane olabilir. 

Bir kaç milimetreden tüm rahmi dolduracak boyutlara kadar ulaşabilir. %95’inden fazlası iyi huyludur, kanser gelişimi nadirdir. 12-80 yaşları arasında görülmekle birlikte en sık menopoz ve sonrasında görülür.

Endometrial poliplerin alt türleri mevcuttur:

• Hiperplastik polip: Östrojen hormonuna bağlı gelişir.
• Fonksiyonel Polipler: Çevresindeki rahim iç katmanına (endometrium) benzer salgı üretir.
• Adenomimatöz polipler: Salgı yanında kas doku da içermektedir.
• Atrofik Polipler: Diğer polip türlerinin zamanla küçülmesi, büzülmesi sonucu gelişir.
• Pseudopolipler (yalancı polip): Genellikle 10 milimetreden küçüktürler, âdet kanamasıyla kaybolurlar.

Genellikle rahim içinde kalsalar da rahim ağzı açıklığından vajinaya geçebilir. 

Rahim boşluğu ile vajinayı bağlayan kanala serviks denir ve burada da polip oluşabilir, bu poliplere servikal polip denir. 

Servikal polipler ise en sık 40- 50 yaşlarında ve birden fazla doğum yapmış kadınlarda görülür, kadınlık hormonu olarak bilinen östrojen hormonu bunda etkilidir. 

Rahimde Polip Belirtileri Nelerdir?

Endometrial poliplerde genellikle sıklıkla belirti gözlenmez. 

Belirti verdiğinde ise:

• Düzensiz kanama, lekelenme
• Kanamanın miktar, süre ve sıklığında değişiklik
• Adet dönemleri arasında kanama
• Menopoz sonrası kanama
  
• Adet öncesi ve sonrası oluşan kahverengi vajinal akıntı
• Rahim ağzında veya vajinada ele gelen kitle
• Cinsel ilişki sonrası kanama
• Duştan sonra kanama
• Enfeksiyon varlığında kötü kokulu vajinal akıntı görülebilir.

Enfeksiyon türüne göre akıntı türü de değişmektedir. Peynir gibi beyaz, kesik bir akıntı mantar enfeksiyonunun bir belirtisidir. Kötü kokulu, köpüklü, sarı veya yeşil  bir akıntı trikomonas enfeksiyonunu düşündürür. 

Özellikle cinsel ilişki sırasında balık kokusuna neden olan gri renkte akıntı bakteriyel vajinozis denilen ve en sık görülen vajinal enfeksiyonu düşündürür. 

Tüm belirtiler ya da bu belirtilerin şiddeti her hastada farklı olabilmektedir.

Rahimde Polip Nedenleri Nelerdir? 

Vücutta polipler hormonlardan etkilenir. Rahim polipleri östrojen hormonuna duyarlıdır, östrojen hormonu etkisi ile büyüme gösterirler. Bunun yanında serviks, vajina veya rahmin uzun süreli iltihabı ya da tıkanmış kan damarları da polip oluşumuna neden olabilmektedir. 

İltihap oluşumuna neden olan durumlar ise bakteri-mantar enfeksiyonu, genital siğile neden olan HPV virüsü, genital bölgede uçuk, düşük ve kürtaj sayılabilir.

Rahimde polip için risk faktörü olarak görülen durumlar:

• Menopoz dönemi ve sonrası,
• Yüksek tansiyon
• Obezite
• Meme kanserine yönelik ilaç tedavisi (tamoksifen kullanımı)

 Endometrial poliplerin sigara veya doğum kontrol hapları kullanımı ile ya da yapılmış doğum sayısı ile ilişkisi bulunamamıştır.

Rahimde Polip Teşhisi

Doktorunuz tarafından alınacak öykü ve yapılacak fizik muayene ile tanı konulmaktadır. Öyküde özellikle adet döngüsü, cinsel ilişki sıklığı, partner sayısı, korunma yöntemlerine yönelik sorular sorulur.

Düzensiz kanama ve diğer semptomları olan hastalarda vajinal (transvajinal ultrason) ya da bazı durumlarda karından ultrason yapılır. Transvajinal ultrasonda vajinaya ince bir ultrason ucu yerleştirilir ve rahim iç ve çevresinin görüntülenmesi yapılır.

• Histerosonografi (salin infüzyon sonografi, sulu ultrason): Vajen ve serviksten geçerek rahim içine ulaşan bir tüpten salin denilen tuzlu su verilir. Tuzlu sayesinde rahim içi genişler ve ultrasonda daha iyi bir görüntü elde ediliri. Tanıda en etkili görüntüleme yöntemlerinden biridir.  
• Histerosalpingografi (HSG): Vajina ve rahim ağzından rahime ince bir tüp yoluyla kontrast madde verilerek rahim filmi çekilir, rahim içi ve tüpler değerlendirilir. Ultrasonla saptanamayan polipler için ameliyathane şartlarında vajinadan kamera yoluyla rahim içini görüntüleme yöntemi olan histeroskopi uygulanabilir. Bu işlemde polip saptanması halinde aynı seansta polip çıkarılması yapılır. 
• Endometrial biyopsi (rahim içinden parça alınması): Özellikle rahim duvarında kalınlaşma olan hastalarda mutlaka uygulanır. Biyopsi ile endometrial polip doğrulanır fakat alınan örnek azlığına bağlı olarak polip saptanmayabilir. Bu örnekleme için özellikle anormal vajinal kanaması olanlarda kullanılan yöntemler
• Dilatasyon ve küretaj (D&C): Küret yardımıyla rahim içinden kazıma yoluyla örnek/ polip alınmasıdır. Genellikle genel anestezi altında yapılır.
• Vakum aletleri, aspiratör, pipelle: Plastik ya da metal kanül aracılığıyla poliklinik şartlarında rahim içinden örnekleme yapılmasıdır. Anestezi gerektirmez.

Tüm hastalarda rutin olarak yıllık yapılması gereken muayenede ve rahim- rahim ağzı kanseri açısından riski olanlarda smear (rahim ağzı sürüntüsü) ve kültür örneklemesi yapılmalıdır. Akıntı mikroskop altında incelenir. 

Rahimde Polip Tedavisi

Şikâyeti ya da polip belirtileri mevcut olmayan hastalarda küçük polipler tedavisiz izlenebilir ya da kendiliğinden kaybolabilir. 

Özellikle servikal polipler kendiliğinden düşebilir, sıklıkla âdet kanaması ya da cinsel ilişki sırasında görülür. 

Bazı hormonal ilaçlar şikayetleri azaltmaya yardımcı olsa da uzun süreli tedavide etkisizdir. Poliplerin asıl tedavisi poliplerin alınması işlemidir, polipektomi denir. 

Âdet kanaması bittikten sonra, yumurtlama döneminden önce yapılması uygundur.

Her ne kadar iyi huylu olsalar da özellikle menopozdaki hastalarda kanser hastalığı olup olmadığını sağlamak, varsa erken tanı koyup tedaviye erken başlamak amacıyla ya da polip nedeniyle hamile kalamayan, gebelik planlayan hastalarda polip veya poliplerin alınması önerilir. 

Polip çıkarma işlemi için kullanılan yöntemler:

Poliklinik şartlarında küçük poliplerde forseps denilen aletler kullanılarak polipin çıkarılması, polipi bağlama ve çevirme yöntemi ile çıkarılması uygulanabilir.

Tanı bölümünde anlatılan histeroskopi işleminde polip çıkarılabilir. Hastane yatışı gerektirmeyen bu işlem kısa (yaklaşık 15 -20 dakika) sürmekte ve kişi 1-2 saat içinde yeme içme dahil yaşantısına geri dönebilmektedir. Poliplerin tanı ve tedavisinde altın standarttır.

Histerektomi: Vajinadan ya da sezaryen kesisi kullanılarak karından rahmin tamamının çıkarılması işlemidir. Her iki işlemde de genel anestezi uygulanır.

Rahimde Polip Tedavi Edilmezse

Rahim poliplerinin çoğu iyi huyludur. Östrojen duyarlı olduklarından rahim kalınlaşması ya da rahim kanseriyle birlikte görülebilir, bu durumların gelişmesine neden olabilir. 

Bu durum özellikle menopoz sonrası dönemde gözlense de obez, aile öyküsü ya da polikistik over sendromu olan kişilerde menopozdan önce de görülebildiğinden saptanan poliplerin alınması ve patolojiye gönderilmesi önerilir. 

Çıkartılmayan poliplerde düzensiz kanamaların devam etmesine bağlı kansızlık gelişebilir. Endometrial poliplerin tedavisiz bırakılması halinde kanamalar devam edebilir, şiddetlenebilir ve beraberinde kansızlık gelişebilir. 

Boyut ve yerleşimlerine göre polipler aynı zamanda gebeliğe engel olabilmektedir. Gebeliği olan hastalarda düşük veya erken doğuma neden olabilmektedir. 

Gebelik planı olan ya da gebelikleri düşükle sonuçlanan hastalarda polip saptanması halinde çıkarılması önerilir.

Rahimde Polipe Ne İyi Gelir?

• Enfeksiyonun da polip oluşumuna neden olabileceği bilindiğinde enfeksiyonu önlemeye yönelik hijyen uygulamasına dikkat edilmeli, sıkı olmayan ve pamuklu iç çamaşırları giyilmelidir. Çamaşırlar günde 2-3 kez değiştirilmelidir
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaçınmak için korunma yöntemi kullanılmalı.

Rahimde Polipe Ne İyi Gelmez?

• Polipleri başlı başına büyüten, ilerleten bir durum olmasa da polip oluşumuna neden olabilecek enfeksiyon varlığı, korunmasız cinsel ilişki, yıllık jinekolojik muayenenin aksatılması genellikle belirti vermeyen poliplerin ilerlemesine ve tedavisinin zorlaşmasına neden olabilmektedir.

Rahimde Polip İlaçları

Hiçbir ilaç gibi bu hastalıkta kullanılan ilaçlar da reçetesiz, doktor kontrolünde olmadan kullanılmamalıdır. Her ilaç hastaya özgüdür. 

Kişinin yaşına, bulunan ek hastalıklarına göre kullanılan ilaçlar değişiklik gösterebilmektedir. İstenmeyen sonuçların doğmaması için doktorunuza danışmadan ilaç almanız önerilmez.

Rahim poliplerinde sebep östrojen hormonunda dengesizlik olduğundan östrojen hormonunu düzenleyici ilaçlar küçük poliplerde önerilse de poliplerin kesin tedavisi ameliyatla alınmasıdır.

Dienogest denilen ve doğum kontrol haplarının da içeriğinde bulunan bir progestin türevi olan ilaç rahim duvar kalınlığı ve kanamanın şiddetini azaltmada ve ameliyat öncesi kullanımında ameliyat süresini kısaltmada etkili olduğu gösterilmiştir.

Progesteron tedavisinin aynı zamanda polip tekrarlamasını azaltmada da etkili olabileceği düşünülmektedir.

Rahim Polip Ameliyatı

Rahim poliplerinin kesin tedavi yöntemi ameliyatla alınmasıdır.

Bunun birkaç sebebi mevcuttur:

• Kesin tanı sağlamak
• Düzensiz kanamanın başka bir sebebe bağlı olup olmadığını göstermek
• Özellikle menopoz sonrasında kanseri dışlamak
• Polipe bağlı kanamayı durdurmak
• Gebe kalma şansını arttırmak

Genellikle polip ameliyatları hastane yatışı gerektirmez. Fakat bu süre uygulanacak ameliyat türüne göre de değişmektedir. 

Örneğin histeroskopi işlemi 15 – 20 dakika sürmekte ve hasta 1-2 saat içinde hastaneden taburcu edilmektedir. Fakat rahmin tamamının alındığı histerektomi ameliyatı daha uzun sürmekte ve 1 ila 2 gün yatış gerektirmektedir. 

İşlemden sonra birkaç gün hastada lekelenme ya da âdet kanaması şeklinde kanama olması normaldir. Kanama bitene kadar cinsel ilişki önerilmez

Hamilelikte Rahim Polipleri

Hamileler, yüksek östrojen hormonu nedeniyle daha duyarlıdır. Bu nedenle servikal poliplerin gelişme olasılığı daha fazladır.

Rahim içi polipler ise gebelikte tehlikeli olabilmektedir. Poliplerin büyüklüğüne bağlı olarak hamilelerde erken doğum veya tekrarlayan düşüklere neden olduğu gözlenmiştir. 

Bu nedenle gebelik planlayan tüm hastaların jinekolojik muayene yaptırmaları ve polip saptanması halinde polipin çıkarılması önerilmektedir.

Çocuklarda Rahimde Polip

Polip oluşumunda östrojen hormonunun etkili olduğu göz önüne alındığında çocuklarda görülmesi sık beklenen bir durum değildir. Ergenlik döneminde âdet kanamalarında düzensizlik görülür. 

Çoğunlukla bir sebebi yoktur ve 1- 2 yıl içinde düzene girer. 

Fakat bazı ergenlerde ağır âdet kanamaları meydana gelebilir. 

Bu durumun sebepleri rahimde miyom varlığı, tiroit hormon bozuklukları, kan pıhtılaşmasında sorunlar, vajinal enfeksiyonlar olduğu gibi nadir de olsa rahim polipleri de neden olabilmektedir. 

Rahimde Polip için Hangi Doktora Gidilmeli?

Şikayeti olan hastaların gitmesi gereken bölüm Jinekoloji bölümüdür. Bir jinekoloğa başvurulması gereken durumlar:

• Menopoz sonrası kanama
• Adet dönemleri arası kanama
• Âdet kanamalarında değişiklik

Cinsel ilişki sonrası lekelenme durumlarının varlığıdır.