Beyinde Kist

Beyin Kisti Nedir?

Beyin kisti, beyinde veya zarlarında bulunan sıvı dolu bir boşluktur. Küçük boyutlarda, herhangi belirtileri yoktur, rutin tıbbi işlemler sırasında fark edilir. 

Erken yaştaki çocuklarda kafatasının kemiklerinin esnekliği nedeniyle, kist uzun süre kendini göstermeyebilir.

Bu kistler hem bebeklerde hem de farklı yaşlardaki insanlarda bulunabilir. Sıvı boşluğunun kalıtsal  olması durumunda bile, kendini sadece 30-50 yaşlarında hissettirebilir.

Beyin Kisti Tipleri

Serebral (intraserebral): Beynin iç yapılarında ölü beyin dokusu ile oluşur.

Araknoid: İltihaplanmanın bir sonucu olarak oluşan yapışma alanlarında ve doğuştan yapısal değişiklik olan yerlerinde beyin sıvısı birikmesi sonucu oluşur. Araknoid kist boyutları 1 cm den 5-10 cm kadar ilerleyebilir. 

Retroserebellar araknoid kist: Kist beynin derinlerinde bulunurken araknoid kist beyin yüzeyinde bulunur.

Beyin Kisti Belirtileri Nelerdir?

Genelde çoğu kistler herhangi bir belirti vermezler. Bazı durumlarda beyin kisti belirtisi olarak epileptik nöbet gelişebilir. Daha sonra epileptik nöbetler tekrarlanır.

Araknoid kist, enfeksiyonun ve menenjitlerin uzun süreli iltihap süreci etkisi altında büyümeye devam edebilir. 

Ayrıca kist içindeki artan sıvı basıncı nedeniyle beyin fonksiyon bozukluklarında katkıda bulunur. Beyinde kist ölüm riski çok düşüktür.

Çoğu durumda kistin büyümesinde beyin içi tansiyon belirtileri ortaya çıkar. 

Hastalar sürekli olarak:

• Yemek ile alakalı olmayan bulantı ve kusma
• Performansın düşmesi,
• Sürekli baş ağrısı
• Göz üzerindeki baskı ile şikayetçidir.
• Kafada sürekli bir nabız hissi,
• Uyku bozukluğu,
• Hafif işitme kaybı,
• Baş dönmesi,
• Motor fonksiyon bozukluğu,
• Bayılma
• Ayakların titremesi
• Görme bozukluğu, çift görme, görsel halüsinasyonlar, kötüleşen görme keskinliği, göz hareketi bozuklukları
• Yutma bozuklukları
• Bacaklarda ve kollarda güç kaybı

Beyin Kisti Nedenleri Nelerdir?

Beyin içi kistlerin büyümesi ve yeni kistlerin ortaya çıkması, kronik sinir hastalıklarından ve sinir sistemi enfeksiyonları ile meydana gelen enfeksiyöz veya otoimmün hastalıklarından kaynaklanmaktadır.

Kist gelişimi aşağıdakilerin bir sonucu olarak gelişir:

• Beyin iltihaplı hastalıkları: Ensefalit, beyin apsesi, araknoidit, menenjit;
• Travmatik beyin yaralanmaları
• Yenidoğanlarda doğum sırasında alınan yaralanmalar
• Beyin-damar olayları: Subaraknoid kanama, iskemik inme, hemorajik inme,
• Beyinde yapılan ameliyattan sonra bir komplikasyon olarak oluşur.
• Parazitik kist: Beyin teniasis ve ekinokokkoz gibi parazitik hastalıklar neden olur
• Beyinde fazla sıvı birikimi (hidrosefali)

Beyin Kisti Teşhisi

Beyin kisti teşhisin koymak için doktor öncelikle öykü ve fizik muayene yapar. Öyküde geçirdiği enfeksiyon hastalıkları ve geçirilmiş inme detayları incelenir. 

Parazitik etkeni belirlemek için bir araştırma da yapılmalı,

Fizik muayenede doktor sinir sistemi değişikliklerin doğrulamak için, el ve bacak kuvvet testlerin yapar, göz dibi muayenesi yapar. 

Ancak doğru teşhisi enstrümental yöntemler sayesinde konulur.  

Enstrümental yöntemler:

• Beyin manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografisi (BT): Bu araştırma yöntemlerini kullanarak, kisti görselleştirmek, beyindeki tam boyutunu ve yerini belirlemek mümkündür.
• Anjiyografi: Beyne kan akışını sağlayan boyun ve baş damarlarının incelenmesi. Bazı durumlarda beyin kan akışının bozulması kistin ortaya çıkmasına neden olabilir.
• Lomber ponksiyon: Bel omurgasına özel bir iğne ile beyin omurilik sıvısının alınmasıdır. Bu yöntem ile sıvı incelenmesi mümkündür.
• Biyopsi ve histolojik inceleme: Bu, beyin dokusundan bir parça alınmasıdır. Oluşan kitlenin iyi huylu veya kötü huylu doğasını belirlemenizi sağlar.
• Elektroensefalografi: Epilepsi varlığını tespit etmeye yardımcı olur.
  

Beyin Kisti Tedavisi

Medikal tedavi etkisizdir. Tedavi sadece ameliyatla mümkündür. Bununla birlikte, çoğu kist aktif tedaviye ihtiyaç duymaz, çünkü boyut olarak küçük ve  ilerlemezler. 

Bunlarla ilgili olarak, MR veya BT kontrolü kullanılarak düzenli dinamik izleme yapılır  ve hastanın tehdit edici belirtileri ortaya çıktığında, tedavi için gönderilirler. 

Cerrahi tedavi, klinik olarak hidrosefali semptomları ile kendini gösteren, giderek büyüyerek, rüptür, kanama ve beynin sıkışması olan kistlerde gerektirir. 

Operasyon yönetiminin ve cerrahi yaklaşımın seçimi bir beyin cerrahı seçer:

• Endoskopik cerrahi: Kist büyür ve ağrıya neden olursa, kist ciddi komplikasyonlara neden olana kadar derhal çıkarılmalıdır. Çoğu durumda, doktorlar transnazal endoskopik cerrahi yaparlar. Bu yöntemde burun deliği ile beyine bir kameralı tüp ile girilir. Bazen açık operasyonlara başvurmak zorundadır.
• Şant yöntemi: Bu beyin kistleri için etkili bir tedavidir. Şantın özü, özel aletler yardımıyla doktorun kist boşluğuna tüp yerleştirilir ve karın içerisine de tüp yerleştirilir. Böylece beyinde biriken sıvının vücudun diğer boşluklarına akmasını sağlayan bir  tüp takılmasıdır. Sıvı boşluktan aktıktan sonra, duvarları kendi kendine kapanır. Drenaj borusu özel emilebilir malzemelerden yapılmıştır.

Beyin Kisti Tedavi Edilmezse

Genellikle kistlerin çoğunluğu küçük olduğundan dolayı tedavi edilmezler. Onlar sadece düzenli takip edilirler. 

Ancak büyük kistler veya epilepsi ile ortaya çıkan kistler mutlaka tedavi edilmeli. Beyinde kist zararları sonucu birçok komplikasyonlar gelişebilir.

 Beyinde kist nelere yol açar:

• Büyük beyin kistinin yırtılma tehlikesi vardır.
• Bazen damar üzerinde olan kistler kanama yapar.
• Beynin sıkışması, kist büyük boyutlara ulaşabileceği için beyni sıkıştırır
• Hidrosefali gelişmesi, beyin sıkışması nedeniyle beyin omurilik sıvı dolaşması bozulur ve beyin içerisinde fazla sıvı toplanır.

Beyin Kistine Ne İyi Gelir?

Beyin kistleri önleyen yöntemler yoktur. Ancak genel yaşamsal öneriler vücudun dış faktörlere direncin artıran genel öneriler şunlardır:

• Düzenli uyku
• Sağlıklı beslenme
• Rutin tıbbi kontrol
• Hareketli yaşam

Beyin Kistine Ne İyi Gelmez?

Beyin kistinde önemli rol alan enfeksiyon hastalıkları ve parazitik hastalıklar olduğu için enfeksiyonlardan kaçınılmalıdır. 

Kötü alışkanlıklar vücut direncini bozabilirler:

• Alkol
• Madde bağımlılığı
• Sigara
• Yüksek tansiyon
• Diyabet
• yüksek tansiyon
• Geçirilen enfeksiyonlar - sifiliz, parazitik hastalıklar

Beyin Kisti İlaçları

Beyin kisti hastalığının etkili ilaçları yoktur. Aşağıdaki verilen ilaçlar sadece belirtilere yöneliktir:

İdrar sökücüler: Böbrekler tarafından idrar çıkışını uyararak vücudun aşırı sıvıdan kurtulmasına yardımcı olur.

• Furosemid,
• Tiazidler,
• Asetolazamid

Kan damarlarının duvarlarının güçlendiren ilaçlar: 

• Aktovegin,
• Vasonit,
• Arbiflex,
• Cavinton,
• Pentoxifylline

Bu ilaçları sadece doktor duruma göre reçete eder.

Beyin Kisti Ameliyatı

Beyin kistinin tek tedavisi cerrahidir. Günümüzde cerrahi tedavi yöntemleri gelişiyor ve kafa tabanın açmadan ameliyat edilebiliyor. 

Şant Ameliyatı

Beyinde kist büyümesi ve gelişmesi nedeniyle beyin omurilik sıvısı dolaşımının bozulması varsa yapılır. 

Bu durumda, doktor aşırı sıvıyı kistten karın boşluğuna çıkarmak için kendi kendine emilebilen malzemelerin özel bir tüp-drenaj sistemini kullanır.

Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve genellikle bir saatten az sürer. Genellikle bir şantın yerleştirildiği baş ve boyun veya karın bölgesinde iki veya üç küçük kesi yapılır. 

Şant yabancı bir cisimdir, bu nedenle ameliyattan önce mevcut tüm iltihapları ve enfeksiyonları tedavi etmek gerekir

Endoskopi

Bu durumda, cerrah  bir endoskopik aletler yoluyla burun deliğinden beyne  girer ve kist içeriğin boşaltılır. 

Genelde 30 dakika içerisinde ameliyat biter ve ameliyat sonrası dönem de bir sıkıntısız geçer.   

Beyni etkileyen bir kistin drenajı veya endoskopi yöntemi için kontrendikasyonları varsa, açık cerrahi müdahale yöntemi uygulanır.

Beyin Açık Cerrahisi (Kraniotomi)

Baş kutusu açılarak, kistin tamamen çıkarılmasıdır. Kraniyotomi lokal veya genel anestezi altında yapılabilir. 

Ameliyattan hemen önce hasta, damar yoluyla sakinleştirici uygulanacaktır. Bu sayede anestezist, endişe duygusunu azaltmaya yardımcı olur.

Her iki durumda da, hastanın başı “kafa tutucu” adı verilen özel bir cihaz kullanılarak sabitlenir ve onun amacı kafanın hareketini veya yer değiştirmesini önlemek ve böylece operasyon sırasında çıkabilecek sorunlardan uzaklaştırmaktır.

Bugün, kraniyotomi operasyonu sırasında, cerrahlar beynin tam olarak ameliyat edilmesi gereken kısmını açığa çıkarmasına ve çevre alanlara ve dokulara verilen hasar derecesini azaltmasına izin veren bir navigasyon sistemi kullanmaktadır. 

Navigasyon sistemleri, ultrason, MRI (manyetik rezonans kullanılarak görüntüleme) ve CT (bilgisayarlı tomografi) gibi modern görüntüleme araçları ile donatılmıştır.

Ameliyattan önce, cerrahi alanın daha önce tıraş edilmiş bölgesi antiseptik bir çözelti uygulanır.  Cerrah kranial kemiği ortaya çıkarmak için kafa derisinde bir kesi yapacaktır. 

Bir sonraki aşamada, kranial kemiğin bir kısmı özel bir yüksek hızlı matkapla kesilecek ve çıkarılacaktır. Bu aşamadan başlayarak, operasyon özel bir mikroskop altında gerçekleşecektir ve sonrasında kist çıkarılır. 

Operasyonun sonunda cerrah, cerrahi alanın tüm kan damarlarından kanama olmadığını dikkatlice kontrol eder ve  bundan sonra kafa kemik bölgesini yerine geri getirecektir. 

Kafa kemik alanı sabitlendikten sonra, cerrah kesi kenarlarını cilt üzerinde birleştirecek, dikecek ve ameliyat edilen bölgeyi bir bandajla kaplayacaktır.

Gerekirse,  en az iki gün boyunca orada olacak olan ameliyat alanından sıvı ve kanın dışarı akması için bir drenaj eklenecektir.

Her durumda, cerrahi müdahale seçeneğine sadece doktor tarafından karar verilir.

Bebeklerde Beyin Kisti

Beyin kistleri bebeklerde yaygındır. Bu tip iyi huylu kitlelerin nedenleri  arasında, sinir sisteminin dokularının yanlış döşenmesi ve farklılaşması, beynin dolaşım bozuklukları veya anne karnındaki dönemde merkezi sinir sisteminin nöronlarının oksijen azlığından kaynaklanır.

Çoğu zaman, kistler bebek doğmadan önce veya hayatının ilk yılında kendiliğinden çözülür.

Bu  oluşumların tespiti ultrason kullanılarak gerçekleştirilir, bu nedenle, kistlerin varlığından şüphe duyulursa, yenidoğanlarda ilk dönemlerde veya yaşamın ilk aylarında tanı konur.

Çoğu kist türü beynin aktivitesini ve bebeğin psiko-duygusal gelişimini olumsuz yönde etkilemez, ancak kistin belirli bir lokalizasyonu ile bebek nörolojik sisteminin çeşitli  semptomlarını gösterebilir:

• Nedensiz veya monoton ağlama,
• Uyku bozukluğu

Hareketsizlik:

• Bacaklarda kuvvet kaybı
• Patolojik refleksler

Doğuştan beyinde  kistlerin nedenleri bebek gelişim sürecinde ortaya çıkan olumsuz faktörlerdir.

 Bunlar:

• Doğum sırasında bebek oksijensiz kalması
• Plasenta yetmezliği
• Anne ve çocuğun Rh faktör uyumsuzluğu
• Anne karnında geçiren enfeksiyonlar
• Annenin ilaç, alkol veya nikotin bağımlılığıdır. Bu durumda, çocuğun gelişimi sırasında beyin yapılarını olumsuz etkiler.

Genellikle  bebeklerde beyinde kist kendiliğinden emilerek kaybolurlar.

Büyük boyutta olan kistleri cerrahi olarak çıkartılır.  

Beyin Kisti için Hangi Doktora Gidilir?

Beyin kistin “Nöroloji” doktoru veya “Beyin Cerrahi” tedavi eder. 

Eğer nedensiz bulantı ve kusma, epileptik nöbetler, bacak uyuşması, görsel halüsinasyonlar, kafada sürekli bir nabız hissi, uyku bozukluğu, işitme kaybı, baş dönmesi, bayılma, ayakların titremesi veya sürekli baş ağrısı gibi belirtiler varsa hiç vakit kaybetmeden doktora başvurmalısınız. 

Epileptik nöbetin tekrarlama riski çok yüksek ve her yerde oluşabilir ve hastaya zarar vermiş olabilir. O yüzden doktora başvuru şarttır.