Gırtlak Kanseri

Gırtlak (Larinks) Kanseri Nedir?

Gırtlak boyun bölgesinde boğazın hemen altında bulunan kıkırdaktan meydana gelen bir organdır. Bilimsel adıyla larinks veya laringeal kanser olarak bilinir. Gırtlağın genelde glottis olarak bilinen bölgesinde ortaya çıkar. Glottis ses tellerinin ve nefes borusunun bulunduğu kısma verilen addır.

Boğaz kanseri hücrelerin kontrolsüzce çoğalması ve tümör halini almasıyla birlikte ortaya çıkar. Gırtlak kanseri vücutta karşılaşılan tüm kanserlerin %1'ini oluştururken erkeklerde %1,6 kadınlarda %0,4 oranında görülür. Gırtlak kanseri deri kanserinden sonra boyun bölgesinde ikinci sık görülen kanserdir.

Gırtlak kanseri belli evrelerden meydana gelmektedir. Hastalık erken evre de ise gırtlak diye adlandırılan ses telleri seviyesinden kaynaklanan kanserlerde başarı oranı %90 civarında ve kanserin tekrarlanma riski %3-5 civarındadır. Ancak kanser ses tellerinin üstünde veya alt kısmından kaynaklanan ve son evre olarak adlandırılan aşamada ise ne yazık ki tüm tedavi yöntemleri kullanılsa da başarı oranı %30 civarındadır. Gırtlak kanseri evreleri şu şekildedir:

Evre 0: Dokunun üst tabakasında anormal ancak derine inmemiş, yüzeysel hücreler bulunur. Genellikle belirti vermediği için teşhisi zordur.

Evre 1: Tümör sadece ses tellerindedir ve ses telleri hareket edebilecek durumdadır.

• Evre 1a: Tümör sadece bir ses teli ile sınırlıdır.
• Evre 1b: Her iki ses teli de etkilenmiştir.

Evre 2: Tümör ses tellerinin üzerinde bulunan bölümlere yayılmıştır veya ses telleri normal şekilde hareket ettirilemez.

Evre 3: Ses telleri hareket edemez veya tümör tiroid kıkırdağının arkasına/ dış tabakasına yayılır. Diğer ihtimalle lenf nodları tutulur.

Evre 4a: Tümör tiroid kıkırdağından öteye ve gırtlağın ötesine yayılır. Lenf nodu tutulmuş olabilir. Lenf nodu tutulması çoklu da olabilir.

Evre 4b: Tümör boynun arkasında omurganın önüne ilerlemiş olabilir. Diğer bir ihtimalle akciğere yakın dokuları sarmış olabilir ya da boyutu 6 cm’den büyük bir lenf nodu tutulmuştur.

Evre 4c: Kanser uzak organlara ve genellikle akciğere, kemiklere veya karaciğere yayılmıştır.

Gırtlak Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Gırtlak kanseri herhangi bir belirti vermeden uzun süre ilerleyebilir. Tümörün gırtlağın hangi kısmında meydana geldiğiyle ilgilidir. Gırtlak kanseri ilerlemiş durumda ise öksürük ve kanlı balgam gibi belirtiler görülebilir. Genel başlıca belirtileri ise şunlardır.

Boyun bölgesinde şişme: Kanser ileri evrede ise bu belirti ortaya çıkar. Kanser lenf bezlerine kadar ilerlemiş ise boynun yan bölgesinde şişlikler meydana gelir.

Nefes darlığı: Gırtlak kanserinin belirtileri arasında nefes darlığı hırıltılı nefes alma gibi belirtiler görülmektedir. Giderek artan hırıltılı nefes alma ve nefes darlığı durumunda boğaz kanserinin oldukça belirginleştiğini söyleyebiliriz.

Kilo kaybı: Çoğu kanserin belirtisi olan kontrolsüz kilo kaybı (çok kısa sürede birden 4-5 kilo vermek gibi) gırtlak kanserinin de belirtisi olarak ortaya çıkar. Özellikle kanser ilerlemiş bir evrede ise bu belirti daha gözle görünür duruma gelir.

Yutma güçlüğü: Her yutma güçlüğü boğaz kanseri belirtisi olarak yorumlanmamalıdır. Ancak gırtlak tümörlerinin ilerlemiş evreleri yutma güçlüğüne neden olabilir. Yutma sırasında şiddetli ağrı hissedilmesi, oldukça belirgin bir yanma hissi veya yemeğin boğaza yapışıyor gibi hissedilmesi şeklindeki durumlar yutma güçlüğüne örnek olarak verilebilir.

Ses kısıklığı: Gırtlak kanserinin en sık rastlanan belirtisi ses kısıklığıdır. Çok fazla bağırmak, burun akıntısı, reflü hastalığı, sigara kullanımı, tiroit problemleri, gırtlak iltihabı gibi durumlar ses kısıklığına neden oldukları için ses kısıklığının tek nedeni gırtlak kanseridir sonucuna varılamaz.

Ağız kokusu, kulak ağrısı, yorgunluk gibi diğer etkenler de gırtlak kanserinin belirtileri arasında bulunur. Fakat unutulmamalıdır ki uzun yıllar sigara ve alkol kullanmak da buna benzer belirtileri ortaya çıkarabilmektedir.   

Gırtlak Kanseri Çeşitleri Nelerdir?

Gırtlak kanseri kanserli hücrenin hücre tipine ve bulunduğu kısma göre çeşitlerine ayrılır. Ses tellerinin seviyesinde, ses tellerinin alt kısmında ve ses tellerinin üst kısmında görülerek çeşitlerine ayrılır.

Adenokarsinom boğaz kanseri: Adenokarsinom kanser çeşidi gırtlağın yüzey kısmında bulunan mukus üreten hücrelerden başlar. Skuamöz hücre tipi gırtlak kanserine göre oldukça nadir görülen boğaz kanseridir.

Skuamöz boğaz kanseri: Boğaz kanserinin %90’ından fazlası bu kanser türünden meydana gelmektedir. Gırtlağın alt kısmı yemek ve soluk borusunun üst kısmında olan hipofarenkste başlar. Kanserli hücrenin yayıldığı kısma göre çeşitlere ayrılır.

• Subglottik kanser ses tellerinin hemen alt kısmında meydana gelir.
• Glottik kanser ses tellerinin seviyesinde meydana gelir.
• Supraglottik kanser ses tellerinin hemen üstünde meydana gelir.

Gırtlak Kanserinin Nedenleri Nelerdir?

Gırtlak kanserinin kesin bir sebebi olmamakla birlikte birçok sebepten dolayı gırtlak kanserine yakalanılabilir. Gırtlak kanserinin en büyük sebebi tütün kullanımıdır. Boğaz kanseri vakalarının %80 ve üzeri sigara kullanımından kaynaklanmaktadır.

Sigara ve alkol kullanımı: Uzun yıllar sigara kullanımı ve aşırı alkol kullanımı gırtlak kanserinin başlıca sebebidir. Sigara ve alkol kullanım süresi ne kadar fazla ise gırtlak kanserine yakalanma riski o kadar fazladır.

Gastroözofageal reflü hastalığı mide asidinin yutağa geri gitmesine sebep olabilir. Uzun süre tedavi edilmez ise asit gırtlağa oldukça zarar verebilir. Gırtlağın bu denli zarar görmesi ise gırtlak kanserine sebep olabilmektedir.

Human papilloma virüsü cinsel yolla bulaşır. HPV virüsü rahim ağzı kanseri, vajina kanserinin yanı sıra gırtlak kanserine de neden olabilmektedir. HPV aşısı yaptırmak hastalığın riskini oldukça azaltabilir.

Genetik yatkınlık tüm kanserlerde önemlidir. Ailedeki bireylerin gırtlak kanseri veya baş boyun kanseri geçmişi var ise bu genetik etken gırtlak kanserine yakalanma riskini artırır.

Guatr hastalığı, kişide guatr hastalığı varsa ve aşırı bir şekilde guatr genişlemiş ise gırtlak kanserine yakalanma sebebi olabilir.

Beslenme yetersizliği: A ve E vitamini uzun süre tüketilmemesi durumunda kansere yakalanma riskini artırır. Sebze ve meyve ağırlıklı beslenmek gırtlak kanseri riskini azaltır. Aşırı kırmızı et tüketimi, kızarmış yiyecek tüketimi gırtlak kanseri riskini artırır. 

Ayrıca bu sebeplerin yanında uzun süreli radyasyona maruz kalmak, diş hijyeni yetersizliği, kömür tozu, boya kokusu vb. kimyasal maddelere maruz kalmak da gırtlak kanserine yakalanma sebebi olabilir.

Gırtlak Kanseri Teşhisi

Her kanser teşhisinde olacağı gibi boğaz kanserinde de erken teşhis tedavide oldukça önemli bir etkendir. Gırtlak kanserinin teşhisi doktor kontrolünde muayene olduktan sonra yapılan testlerin sonucuna göre konulabilir.

Doktor muayenede hastanın şikâyetlerini detaylı bir şekilde dinler. Alkol kullanımı, sigara kullanımı gibi gırtlak kanserinin en önemli belirtilerini değerlendirir. Hastanın sigara ve alkol kullanıp kullanmadığını sorar. Hasta gırtlak kanserine yakalanmış ise ve kanser ilerlemiş durumda ise boyun bölgesinde yumru şeklinde şişlikler meydana gelmiş olabilir. Bundan dolayı hastaya fiziki muayene gerekir. Doktor boyun ve lenf düğümlerinin fiziki muayenesini yapar.

Daha sonra fiziki muayene sırasında burun ve kulaklar incelenir. Kulak ve burun incelendikten sonra ağzın iç kısmı, ağız tabanı, boğazın arkası incelenir. Doktor muayene sırasında gırtlağı yakından incelemek için ucunda ışık yanan ve kamera bulunan cihazını kullanabilir. Bu işlem şu iki yöntem ile yapılmaktadır:

İlk işlem nazal endoskopi işlemidir. Nazal endoskopi bir tür endoskopidir. Burun deliklerinden girilerek gırtlakta anormal bir yapının olup olmadığını inceler.

Yapılan bu işlemde bazen gırtlak yeterince incelenemeyebilir. Bunun yanı sıra gırtlakta şüphe uyandıracak bir durum da olabilir. Bu tür durumlarda larengoskopi işlemi yapılır. Laringoskop işlemi ağız yoluyla ve endoskopi yardımı ile gerçekleştirilir.

Bu işlemler sonucunda yani nazal endoskopi veya laringoskopi işlemleri sırasında incelenen bölgede şüpheli bir yapı görüldüğü takdirde doku örneği alınır. Alınan doku örneği laboratuvara gönderilir. Kanserde şüpheli doku cerrahi olarak çıkarılabilir.

Boğaz kanserinin teşhisinde tomografi (CT), röntgen cihazı, ultrason, manyetik rezonans ( MR) gibi görüntüleme yöntemlerinden de faydalanılabilir. Bu yöntemler sayesinde kanserin büyüklüğü, vücuda ne kadar yayıldığını, tam bölgesi tespit edilebilir.

Gırtlak Kanseri Tedavisi

Boğaz kanseri tedavisi hastanın genel sağlık durumuna, yaşına, tümörün gırtlağın hangi bölgesinde olduğuna, tümörün ne kadar büyüdüğüne, kanserin kaçıncı evrede olduğuna bağlı belirlenir. 

İhtiyaç varsa genel anestezi altında bir ameliyat planlanabilir.  Kemoterapi, radyoterapi gibi yöntemler uygulanır. Tedavi sürecinde bu yöntemlerden yalnızca biri veya bu yöntemlerden bir kaçı birlikte uygulanabilir.

Gırtlak kanseri radyoterapi (ışın) tedavisi: Radyasyon tedavisi olarak da bilinen radyoterapi tedavisi gırtlak kanseri erken evrede ise ilk tercih radyoterapi tedavisi olabilir. Genellikle boyun bölgesine dışarıdan yüksek enerjili ışınlar yollayan cihazla kanser hücrelerinin öldürülmesi sağlanır.

Tümörün büyüklüğüne göre radyasyon etkisini artırılıp azaltılabilir. Radyasyon etkisi artırmak gerekli görülürse radyoterapi sırasında bazı ilaçlar kullanılır. Uygulanan radyoterapi yöntemi hastada yan etkilere sebep olabilir. Hastanın cildinde kızarıklık, kendini yorgun hissetmesi, boğazın şişmesi, yutkunma zorluğu gibi yan etkiler görülebilir.

Larinks kanseri cerrahi müdahale sonrası tümör tamamen çıkarılmayabilir. Bu durum kanserin kendisini tekrarlamasına neden olabilir. Bu durumu engellemek için ise gırtlak ameliyatından sonra radyoterapi uygulanabilir.

Gırtlak kanseri ileri bir evrede ise daha sağlıklı sonuçlar almak için kemoterapi yönteminin yanında radyoterapi uygulanabilir. Her kanser çeşidinde olabileceği gibi gırtlak kanserinde de erken teşhis oldukça önemlidir. Gırtlak kanserinde ise kanserin erken farkına varılıp teşhis konulması durumunda radyoterapi yöntemi cerrahi müdahale yöntemi kadar etkili olabilir.

Gırtlak kanseri kemoterapi tedavisi: Kanserin tekrarlanmaması için uygulanan bir yöntemdir. Kanser ileri bir evrede ise bu yönteme başvurulur. Bu yöntemde kanserli hücreleri öldürmek için ilaçlar kullanılır.

Kullanılan bu ilaçlar kanserli dokuyu radyoterapi yöntemine daha duyarlı hale getirir. Kemoterapi yöntemi ameliyat öncesi yapılıp tümörün boyutunu küçülterek cerrahi müdahaleye hazır hale getirebilir.

Kemoterapi yöntemi kanserli hücreye doğrudan etki ederek kanserli hücrenin büyümesini ve çoğalmasını engeller fakat bu yöntem kullanılırken sağlıklı olarak büyüyen ve çoğalan diğer hücrelere de zarar verebilir. Özellikle hızlı büyüyen üreme organları, saç folikülü, kemik iliğini etkileyerek, kan değerlerinin düşmesine bağışıklık sisteminin düşmesine sebep olabilir. Bunların yanında yan etkileri olarak saç dökülmesi, ishal, kusma gibi rahatsızlıklar da görülebilir.

Yeni tedavi yöntemleri: Yeni tedavi yöntemi olarak adlandırdığımız bu yöntem aslında yine kemoterapi ile yapılmaktadır. Kemoterapiden farklı olarak kullanılan ilaçlar akıllı ilaçlardır. Bu ilaçlar hedefe yönelik direkt tümöre etki ettiği için yan etkileri kemoterapiye göre oldukça azdır. Ağızdan veya damar yoluyla alınabilen formları vardır.

Gırtlak kanserinde cerrahi müdahale tedavisi: Tümör geniş bir alana yayılmış ve büyümüş ise cerrahi müdahale gerekir. Cerrahi müdahale en sık kullanılan ve en etkili olan tedavi yöntemidir.

Kanser erken evrede ise kanserli doku ve gırtlağın bir bölümü alınır. Kanser son evrede ise gırtlağın tamamı alınır. Hastanın nefes alabilmesi için boyun bölgesine bir delik açılır ve nefes borusu bu kısma bağlanır. Ameliyat sonrası bu delik kapatılmaz.

Gırtlağın tamamı değil de kanserli dokunun olduğu kısım alınması gerekir ise boyun bölgesinde bir delik açılır. Bu delik hastanın ameliyat sırasında rahat nefes alıp vermesi içindir. Ameliyattan bir kaç gün sonra bu delik kapatılır.

Kanserli hücre lenf bezlerine de yayılabilir. Kanserli hücrenin yayılmış olduğu lenf bezlerinin temizlenmesi gerekir. Bu durumda lenf bezlerinin bir kısmı veya tamamı alınabilir. Alınan lenf bezleri alt dudakta, kollarda, omuzlarda hareket kaybına neden olabilmektedir. 

Gırtlak Kanseri Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Gırtlak kanseri erken evrede ise tedavi edilme oranı oldukça yüksek iken son evrede ise gırtlak kanserinin tam olarak vücuttan alımı gerekir. İki hastadan birinde bu gerçekleştirilir. Tedavi sürecinin son evresinde bile bu kadar düşük bir oran varken gırtlak kanserine yakalanmış hastanın tedavi edilmemesi sonucunda hasta hayatını kaybeder.

Gırtlak Kanserine Ne İyi Gelir?

Kansere yakalanmış hastanın tedavi sürecinin yanında bol su tüketimi, avokado, balık, günde bir defa sıkılmış nar suyu, muz, semizotu, haftada 2 veya 3 defa yeşil mercimek çorbası tüketilebilir. Bol tarçınlı sütlü tatlı, öğünlerde bol marul salatası, tere gibi besinler kullanılabilir. 

Bunlar tedavi edici değil tedaviye yardımcıdır. 

Gırtlak Kanserine Ne İyi Gelmez?

Gırtlak kanseri %80’i yıllarca tüketilen tütün ve alkol kullanımından kaynaklanmaktadır. Bunun yanında cinsel yolla bulaşan HPV virüsü yine boğaz kanserine iyi gelmeyen etkenlerdir. Aşırı tütün ve alkol kullanımını azaltmak ve HPV virüsü aşısı yaptırmak, beslenmeye dikkat etmek gibi önlemlerle gırtlak kanserine karşı koruma sağlanabilir.

Gırtlak Kanseri Ameliyatı

Gırtlak kanserine yakalan hastaya tümörün yerine ve büyüklüğüne göre cerrahi müdahaleler yapılır. Tümörün yeri ve büyüklüğü göz önüne alınarak boyun disseksiyon ameliyatı(kanserli lenf bezlerinin alındığı ameliyat),kısmi larenjektomi ameliyatı(kanserli dokunun belli bir kısmının çıkarıldığı ameliyat),total larenjektomi ameliyatı(gırtlağın tamamen alındığı ameliyat) yapılır.

Lenf düğümlerinin alındığı ameliyat (boyun disseksiyon ameliyatı): Boyun diseksiyon ameliyatının yan etkileri olabileceği için her hastaya uygulanmayabilir. Kanserli doku lenf bezlerine yayılmış ise bu ameliyat yapılır. Kanserli dokunun ne kadar yayıldığına bağlı olarak lenf bezlerinin bir kısmı veya tamamı alınabilir. Kanserli hücrenin daha fazla yayılmaması için bu işlem yapılır. Lenf bezlerinin alınma işlemi kanserin yayılmaması için oldukça önemli bir tedbirdir. Yapılan bu cerrahi müdahale sonrasında radyoterapi uygulanabilir. Alınan lenf bezlerinin yan etkileri de omuzda, kolda boyunda, dudağın alt kısmında hareket kaybı gibi etkenlerdir.

Boğaz kanseri larenjektomi ameliyatı: Larenjektomi ameliyatı tümörün büyüklüğüne göre kanserli dokunun bulunduğu kısma göre yapılan bir ameliyattır. Sadece kanserli dokunun bulunduğu kısım alınacaksa (kısmi larenjektomi ameliyatı) ameliyatı ağız yoluyla lazer ile yapılabilir. Bununla birlikte boyun kısmına küçük bir delik açılarak yapılabilir. Hastanın nefes alabilmesi için bu delik açılır. Ameliyattan sonra bu delik kapatılır. Ameliyat sonrası hasta konuşma sorunu yaşayabilir fakat iyileşme süreciyle birlikte bu durum ortadan kalkar ve hasta konuşmada herhangi bir sorun yaşamaz.

Gırtlak kanserinde tümör büyümüş ve diğer dokulara yayılmış ise gırtlağın tamamı total larenjektomi ameliyatı ile alınır. Gırtlağın tamamı alındığı için hastanın nefes alabilmesi adına nefes borusu bu deliğe bağlanır. Gırtlağın tamamı alındığı için ameliyattan sonra da bu delik kapatılmaz. Ameliyat sonucunda hasta sesini kaybederek konuşamaz. Ses protezi (ses cihazı) hastanın iletişimini sağlayabilir. Ayrıca hastanın bir ses patoloğu ile iletişime geçmesi önerilir.

Hamilelikte Gırtlak Kanseri

Gırtlak kanserine yakalanma yaşı genel olarak 50 ve üzeridir. Bu etkeni göz önüne alırsak hamilelik sırasında anne adayının gırtlak kanserine yakalanması oldukça düşük bir olasılıktır. Bu olasılığın gerçekleştiğini varsayarsak bile bu durum bebek için risk oluşturmaz. Anne adayında bulunan plasenta kanserli hücreleri geçirmediği için kanser bebek için risk oluşturmaz. Plasenta rahim içerisinde bulunan, anne ile bebek arasındaki besin alış verişini sağlayan organdır. Doğum gerçekleşirken vücuttan atılır.  

Gırtlak Kanseri için Hangi Doktora Gidilmeli?

Boğaz kanseri veya tıbbi jargon da (bilimsel adıyla ) larinks olarak bilinen gırtlak kanserinin teşhis ve tedavisi için kulak burun boğaz doktoruna gidilmelidir. Alt yapı bakımından yeterli bir hastanenin KBB (Kulak Burun Boğaz) bölümü ilk teşhisi yapabilir. Gırtlak üst solunum yolu organı olduğu için baş boyun cerrahisi konusunda uzman bir doktora görünmek oldukça önemlidir.

Aşırı yorgunluk hissi, yutma güçlüğü, kanlı balgam, ses kısıklığı gibi belirtiler görüldüğünde hemen en yakın kulak burun boğaz doktoruna gidilmelidir. Gırtlak kanserine yakalanma oranının son yıllarda aşırı tütün ve alkol kullanımından dolayı arttığını söyleyebiliriz. Kişi sigara, alkol kullanıyorsa hastalığın belirtileri başlamadan da kulak burun boğaz doktoruna görünmesi oldukça önemlidir.